ლინუქსის დისტრიბუტივები
ვიკიპედიიდან
 |
მოცემულ სტატიაში აღწერილია მიმდინარე მოვლენა. ინფორმაცია შეიძლება სწრაფად შეიცვალოს მოვლენის განვითარებასთან ერთად. |
ლინუქსის დისტრიბუტივები (Linux Distributions) – ლინუქსის ბაზაზე შექმნილი პროგრამული პაკეტებია.
სექციების სია |
[რედაქტირება] ზოგადი მიმოხილვა
ოპერაციული სისტემა ლინუქსი შედგება ბირთვისგან და სხვადსხვა უტილიტებისგან. ლინუქსის ბირთვი შექმნა ფინელმა სტუდენტმა ლინუს ტორვალდსმა 1991 წელს. ამის შემდეგ მთელი მსოფლიოს ენთუზიასტმა პროგრამისტებმა დაიწყეს ბირთვის განვითარებაში მონაწილეობის მიღება და დისტრიბიუტივების შექმნა. ლინუქსის ბირთვი ვრცელდება სრულიად უფასოდ GNU ლიცენზიის შესაბამისად. დღესდღეისობით არსებობს როგორც სრულიად უფასო დისტრიბიუტივები ასევე ფასიანებიც. ყველა დისტრიბიუტივის მიმოხილვა ძნელია, რადგან დღესდღეისობით უკვე რამდენიმე ასეული დისტრიბიუტივი არსებობს, ამიტომ ამ სტატიაში განხილულია მხოლოდ ყველაზე პოპულარული ნიმუშები. კომპანია Distrowatch-ის მონაცემებით უკანასკნელი 6 თვის მანძილზე დისტრიბუტივების პირველ ათეულში შემდეგნი მოხვდნენ და ხმები ასე განაწილდა:
- Ubuntu
- SUSE
- Mandriva
- Fedora
- MEPIS
- Damn Small
- Debian
- KNOPPIX
- Gentoo
- Slackware
ამ ძირითად დისტრიბუტივებთან ერთად ამ სტატიაში განხილულია ყურადსაღები რამდენიმე სხვა დისტრიბუტივიც.
[რედაქტირება] Ubuntu Linux
- ქვეყანა: კუნძული მენი
- უკანასკნელი ვერსია: 6.06
- ბირთვი: 2.6.15
უბუნტუ დებიანზე დაფუძნებული ახალი პროექტია. იგი ძალიან სწრაფად გახდა პოპულარული, მას ლინუქსების ცაზე ამომავალ ვარსკვლავსაც უწოდებენ. პროექტი უბუნტუ დაფუძნებულია "უბუნტუს ფილოსოფიის" იდეებზე: კომპიუტერული პროგრამები უფასო, პროგრამული ხელსაწყოები კი ლოკალურ ენებზე უნდა იყოს და მოხმარებელს უნდა შეეძლოს საკუთარი საჭიროებისამებრ პროგრამების მორგება და შეცვლა. დისტრიბიუტივი შეიცავს ყველა აუცილებელ კომპონენტს, ასევე ლოკალიზაციას და უტილიტებს შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანებისთვის, რათა მისი მოხმარება დედამიწის ნებისმიერმა მცხოვრებმა შეძლოს. სიტყვა უბუნტუ ძველ აფრიკულ ენაზე ნიშნავს ჰუმანურობას.
უბუნტუ უფასოა და მისი შეკვეთა დისკზე შესაძლოა მისი ოფიცილური ვებ გვერდიდან: https://shipit.ubuntu.com/
| საშინაო გვერდი: http://www.ubuntulinux.org/ | |
| მომხმარებელთა ფორუმები: http://www.ubuntuforums.org/, http://www.LinuxQuestions.org | |
| ქართველ თარჯიმანთა გვერდი: https://launchpad.net/people/ubuntu-l10n-ka | |
| სამუშაო გვერდი*: https://launchpad.net/distros/ubuntu/dapper/+lang/ka | |
| გაქართულების კარიბჭე: http://www.gia.ge | |
| დოკუმენტაცია: http://www.ubuntu.com/support | |
| გამოსვლის თარიღი | 2006/06/01 |
| ოფიციალური ფასი | უფასო |
| მატარებელი | 1 CD |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://www.ubuntulinux.org/download/ |
| პროცესორების არქიტექტურა | amd64, i386, ppc |
| ინსტალაცია | ტექსტური |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | GNOME |
| პაკეტების მენეჯერი | DEB |
| საოფისე პროგრამები | GNOME Office, OpenOffice |
| ფაილური სისტემები | ext3, JFS, ReiserFS, XFS |
- უბუნტუს გაქართულების პროექტი ღიაა ყველასთვის, დარეგისტრირდით და შემოგვიერთდით!
[რედაქტირება] SUSE Linux
- მწარმოებელი ორგანიზაცია: Novell
- ქვეყანა: გერმანია
- უკანასკნელი ვერსია: 10.1
- ბირთვი: 2.6.16
- საშინაო გვერდი: http://www.suse.com , http://www.opensuse.org/
- მომხმარებელთა ფორუმები: http://www.suseforums.net/ • http://forums.suselinuxsupport.de/ • http://LinuxQuestions.org • http://www.alionet.org/ (ფრანგულად) • http://Unixboard.de (გერმანულად) • http://Linux-Club.de (გერმანულად)
- დოკუმენტაცია: http://www.suse.com/us/private/support/index.html, http://sdb.suse.de/sdb/en/html/
ეს დისტრიბიუტივი სტაბილურობით და მოხმარების სიმარტივით გამოირჩევა. სრული ვერსია შეიცავს როგორც 32 ბიტიან ასევე 64 ბიტიან პაკეტებს. ამ სისტემას აქვს კარგი მხარდაჭერის და განახლების სისტემები. ეს დისტრიბიუტივი RedHat-თან სრულად თავსებადია.
10.0 ვერსიიდან ეს დისტრიბუტივი გამოდის როგორც "ფასიანი" ასევე "უფასო", ღია ვარიანტში. ღია სუსე იმით განსხვავდება "დახურული" მოძმისგან, რომ მასში არ შედის ისეთი პაკეტები, როგორიცაა ჯავა, Real Player, Flash Player და სხვა.
| გამოსვლის თარიღი | 2006/05/11 |
| ოფიციალური ფასი | SUSE Linux 10.0 Strong Encryption (128+ bit) English, French, German, Italian and Spanish 59$ |
| მატარებელი | 6 CD ან 1 DVD |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://en.opensuse.org/Released_Version |
| პროცესორების არქიტექტურა | i586, x86_64 |
| ინსტალაცია | გრაფიკული |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | KDE |
| პაკეტების მენეჯერი | RPM |
| საოფისე პროგრამები | GNOME Office, KOffice, OpenOffice |
| ფაილური სისტემები | ext3, JFS, ReiserFS, XFS |
[რედაქტირება] Mandriva Linux
- მწარმოებელი ორგანიზაცია: Mandriva Linux
- ქვეყანა: საფრანგეთი
- უკანასკნელი ვერსია: 2006
- ბირთვი: 2.6.12
- საშინაო გვერდი: http://wwwnew.mandriva.com/en http://www.mandrivalinux.com http://www.mandriva.com/
- მომხმარებელთა ფორუმები: http://www.mandrivausers.org/ , http://www.linuxquestions.org/questions/f30
- დოკუმენტაცია: http://www.mandrakeclub.com/docs (მხოლოდ MandrakeClub წევრებისთვის), http://www.mandrakelinux.com/en/fdoc.php3, http://www.mandrakeuser.org/
ეს დისტრიბიუტივი 1998 წელს შეიქმნა RedHat-ის ბაზაზე. იგი შეიქმნა იმ მიზნით რათა ლინუქსი უფრო მარტივი და მისაწვდომი გაეხადათ დამწყები მომხმარებელისთვის. სისტემა კი გამოვიდა გასაგები მარა ცოტა არ იყოს ნაკლებად სტაბილური. 2005 წელს მანდრეიკი და Connectiva გაერთიანდნენ და წარმოიშვა მანდრივა. ეს დისტრიბიუტივი 97 ენაზეა ნათარგმნი, მათ შორის ქართულადაც. გაქართულების პროექტს ხელმძღვანელობს აიეტ კოლხი.
| გამოსვლის თარიღი | 2005/10/06 |
| ოფიციალური ფასი | 80$ |
| მატარებელი | 3 CD |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://wwwnew.mandriva.com/en/downloads/mirrors/2006iso |
| პროცესორების არქიტექტურა | i586, x86_64 |
| ინსტალაცია | გრაფიკული |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | KDE |
| პაკეტების მენეჯერი | RPM |
| საოფისე პროგრამები | GNOME Office, KOffice, OpenOffice |
| ფაილური სისტემები | ext3, JFS, ReiserFS, XFS |
[რედაქტირება] Fedora Core
- მწარმოებელი ორგანიზაცია: Fedora Project
- ქვეყანა: აშშ
- უკანასკნელი ვერსია: 4
- ბირთვი: 2.6.11
- საშინაო გვერდი: http://fedora.redhat.com/
- მომხმარებელთა ფორუმები: http://forums.fedoraforum.org/
- დოკუმენტაცია: http://fedora.redhat.com/docs/
Fedora RedHat-ის სამაგიდო შტოს ღია ჩამომავალია. როგორც ამბობენ დიდი სტაბილურობით არ გამოირჩევა. იგი სრულიად ღია სისტემაა. მას პაკეტების საკმაოდ დიდი რაოდენობა მოჰყვება. მის გაქართულებაზე მუშაობა დაწყებულია.
| გამოსვლის თარიღი | 2005/02/10 |
| ოფიციალური ფასი | - |
| მატარებელი | 4 CD |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://download.fedora.redhat.com/pub/fedora/linux/core/4/ |
| პროცესორების არქიტექტურა | i386, ppc, ppc64, x86-64 |
| ინსტალაცია | გრაფიკული |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | GNOME |
| პაკეტების მენეჯერი | RPM |
| საოფისე პროგრამები | GNOME Office, KOffice, OpenOffice |
| ფაილური სისტემები | ext3 (supported), JFS, ReiserFS, XFS |
[რედაქტირება] MEPIS Linux
- მწარმოებელი ორგანიზაცია:
- ქვეყანა: აშშ
- უკანასკნელი ვერსია: 3.3.1
- ბირთვი: 2.6.10
- საშინაო გვერდი: http://www.mepis.org/
- მომხმარებელთა ფორუმები: http://www.mepis.org/forum/
- დოკუმენტაცია: http://mepis.com/docs/
MEPIS Linux - ეს არის სახლში ან საოფისე სამუშაოებში გამოსაყენებელი ე. წ. Desktop Linux სისტემა. საკმაოდ ადვილად რეალიზდება გამოყოფილ სერვერადაც.
დისტრიბუტივი აწყობილია Debian GNU/Linux -ის ბაზაზე, საკმაოდ პოპულარულია (www.distrowatch.com -ის რეიტინგში თვეების მანძილზე პირველ ადგილზეა). ერთ CD-ზე არის როგორც ლაივი, ასევე საინსტალაციო და აღსადგენი ვარიანტები, მოწყობილობების ავტომატური დაყენების, NTFS დანაყოფის ზომების შეცვლის საშუალება, WiFi, ASPI, TrueType და ა. შ. ასევე დრაივერების და პროგრამების საკმაოდ სრული სია.
მარტივი და მძლავრი დისტრიბუტივი, შექმნილი "მომხმარებლების მიერ მომხმარებლებისათვის", რეკომენდებულია უპირველესად მათთვის, ვისაც სურს პირდაპირ "კოლოფიდან ამოიღოს" მზა სამაგიდო სისტემა.
| გამოსვლის თარიღი | 2005/05/12 |
| ოფიციალური ფასი | 10$ |
| მატარებელი | 1 CD |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://www.mepis.org/node/1462 |
| პროცესორების არქიტექტურა | i586 |
| ინსტალაცია | გრაფიკული |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | KDE |
| პაკეტების მენეჯერი | DEB |
| საოფისე პროგრამები | OpenOffice |
| ფაილური სისტემები | ext3, ReiserFS |
[რედაქტირება] Damn Small Linux
- მწარმოებელი ორგანიზაცია:
- ქვეყანა: აშშ
- უკანასკნელი ვერსია: 2.1
- ბირთვი: 2.4.31
- საშინაო გვერდი: http://www.damnsmalllinux.org/
- მომხმარებელთა ფორუმები: http://damnsmalllinux.org/cgi-bin/forums/ikonboard.cgi
- დოკუმენტაცია:
| გამოსვლის თარიღი | 2006/01/10 |
| ოფიციალური ფასი | - |
| მატარებელი | 1 CD |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://www.damnsmalllinux.org/download.html |
| პროცესორების არქიტექტურა | i386 |
| ინსტალაცია | - |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | Fluxbox |
| პაკეტების მენეჯერი | DEB |
| საოფისე პროგრამები | - |
| ფაილური სისტემები | ext3 |
[რედაქტირება] Debian GNU/Linux
- ქვეყანა: http://www.debian.org/devel/developers.loc
- უკანასკნელი ვერსია: 3.1
- ბირთვი: 2.4.27
- საშინაო გვერდი: http://www.debian.org
- მომხმარებელთა ფორუმები: http://forums.debian.net/ http://www.linuxquestions.org/questions/f26
- დოკუმენტაცია: http://www.debian.org/doc/
დებიანი მკაცრად მისდევს GNU -ს პრინციპებს. ეს დისტრიბიუტივი არ ეკუთვნის არცერთ ორგანიზაციას. მისი მწარმოებლები მიმოფანტულნი არიან მთელს მსოფლიოში. ეს დისტრიბიუტივი მიუხედავად იმისა რომ მას ერთი მწარმოებელი არ ჰყავს, არის საოცრად სტაბილური, უსაფრთხო და კარგად ორგანიზებული. სტაბილური ვერსიები იშვიათად გამოდის, მაგრამ ისინი კარგად დატესტილია.
| გამოსვლის თარიღი | 2005/06/06 |
| ოფიციალური ფასი | - |
| მატარებელი | 14 CD |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://www.debian.org/CD |
| პროცესორების არქიტექტურა | Alpha, Arm, HPPA, i386, IA64, m68k, Mips, PPC, S390, Sparc |
| ინსტალაცია | ტექსტური |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | GNOME |
| პაკეტების მენეჯერი | DEB |
| საოფისე პროგრამები | GNOME Office, KOffice, OpenOffice |
| ფაილური სისტემები | ext3, JFS, ReiserFS, XFS |
[რედაქტირება] KNOPPIX
- ქვეყანა: გერმანია
- უკანასკნელი ვერსია: 4.0.2
- ბირთვი: 2.6.12.4
- საშინაო გვერდი: http://www.knoppix.com/
- მომხმარებელთა ფორუმები: http://www.knoppix.net/forum/
- დოკუმენტაცია: http://www.knoppix.net/docs/
ეს დისტრიბიუტივი ინსტალაციას არ საჭიროებს, იგი იტვირთება პირდაპირ კომპაქტური დისკიდან. შეიცავს საჭირო პროგრამების კრებულს, KDE გრაფიკულ ინტერფეისს, საოფისე და ინტერნეტში სამუშაო პროგრამებს. კარგია ლინუქსის შემსწავლელთათვის და ექსპერიმენტების მოყვარულთათვის, რადგან დისტრიბიუტივი კომპაქტურ დისკზეა და ვერაფერს ვერ გააფუჭებთ.
| გამოსვლის თარიღი | 2005/09/24 |
| ოფიციალური ფასი | - |
| მატარებელი | 1 DVD |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://www.knopper.net/knoppix-mirrors/index-en.html |
| პროცესორების არქიტექტურა | i486 |
| ინსტალაცია | ტექსტური |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | KDE |
| პაკეტების მენეჯერი | DEB |
| საოფისე პროგრამები | GNOME Office, KOffice, OpenOffice |
| ფაილური სისტემები | XFS |
[რედაქტირება] Gentoo Linux
- ქვეყანა: აშშ
- უკანასკნელი ვერსია: 2005.1
- ბირთვი: 2.2.8
- საშინაო გვერდი: http://www.gentoo.org
- მომხმარებელთა ფორუმები: http://forums.gentoo.org/
- დოკუმენტაცია: http://www.gentoo.org/doc/en/index.xml
ეს დისტრიბიუტივიც არ არის ადვილი და ახალბედა მომხმარებელებისთვის განკუთვნილი. თუ თქვენ ლინუქსების სამყაროში დიდი გამოცდილება გაქვს და გსურთ პრაკტიკულად ნულიდან ააწყოთ თქვენთვის სასურველი სისტემა, მაშინ ეს დისტრიბიუტივი თქვენთვისაა.
| გამოსვლის თარიღი | 2005/08/08 |
| ოფიციალური ფასი | - |
| მატარებელი | 1 |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://www.gentoo.org/main/en/where.xml |
| პროცესორების არქიტექტურა | x86, amd64, hppa, ppc, ppc64, sparc |
| ინსტალაცია | ტექსტური |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | - |
| პაკეტების მენეჯერი | SRC (Portage) |
| საოფისე პროგრამები | KOffice, OpenOffice |
| ფაილური სისტემები | ext3, JFS, ReiserFS, XFS |
[რედაქტირება] Slackware Linux
- მწარმოებელი ორგანიზაცია: The Slackware Linux Project
- ქვეყანა: აშშ
- უკანასკნელი ვერსია: 10.2
- ბირთვი: 2.4.31
- საშინაო გვერდი:http://www.slackware.com/
- მომხმარებელთა ფორუმები: http://www.userlocal.com/phorum/ http://www.slackwarehelp.org/ http://www.linuxquestions.org/questions/f14
- დოკუმენტაცია: http://www.slackware.com/book/
Slackware არის პროფესიონალური დონის დისტრიბიუტივი. იგი ბაზირებულია კარგად გამოცდილ 2.4.30 ბირთვზე მაგრამ მომხმარებელს თვითონ შეუძლია დააყენოს ახალი ბირთვი. მასზე ვერ ვიტყვით რომ იგი ადვილია და ახალბედა მომხმარებლისთვის კარგად გასაგები, მაგრამ საქმის კარგად მცოდნეების ხელში იგი შეიძლება გახდეს როგორც კარგი სერვერი, ასევე კარგი საოფისე კომპიუტერი.
| გამოსვლის თარიღი | 2005/09/14 |
| ოფიციალური ფასი | 40$ |
| მატარებელი | 2 |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://www.slackware.com/getslack/ |
| პროცესორების არქიტექტურა | i486 |
| ინსტალაცია | ტექსტური |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | KDE |
| პაკეტების მენეჯერი | TGZ |
| საოფისე პროგრამები | KOffice |
| ფაილური სისტემები | ext3, JFS, ReiserFS, XFS |
[რედაქტირება] Red Hat (Enterprise) Linux
- მწარმოებელი ორგანიზაცია: Red Hat ink.
- ქვეყანა: აშშ
- უკანასკნელი ვერსია: 4
- ბირთვი: 2.6.9
- საშინაო გვერდი: http://www.redhat.com
- მომხმარებელთა ფორუმები:
- დოკუმენტაცია: http://www.redhat.com/docs/
წითელქუდა ალბათ ყველაზე პოპულარული დისტრიბიუტივი იყო, რამდენიმე წლის წინ მათ უარი თქვეს სამაგიდო სისტემებზე და სერვერებზე დაიწყეს მუშაობა და ლამაზი ფასიც დაადეს თავის პროდუქტს. სამაგიდო წითელქუდები მუშა და სტაბილურნი იყვნენ, ახლა სერვერებიც ცუდი არ უნდა იყოს მითუმეტეს ფასით თუ ვიმსჯელებთ. ალბათ ისევ და ისევ ფასის გამო, distrowatch-ის რეიტინგებში ეს დისტრიბუტივი მხოლოდ 24 ადგილს იკავებს.
| გამოსვლის თარიღი | 2005/02/15 |
| ოფიციალური ფასი | 180 - 2,500$ |
| მატარებელი | |
| უფასო ჩამოქაჩვა | http://ftp.redhat.com/pub/redhat/linux/enterprise/4/ |
| პროცესორების არქიტექტურა | i386, ia64, ppc, s390, s390x, x86-64 |
| ინსტალაცია | გრაფიკული |
| სტანდარტული გრაფიკული სისტემა | GNOME |
| პაკეტების მენეჯერი | RPM |
| საოფისე პროგრამები | OpenOffice |
| ფაილური სისტემები | ext3 |
