ფინეთი

ვიკიპედიიდან

ფინეთი

(დეტალურად) (სრული ზომა)
დევიზი: (არა აქვს)
სახელმწიფო ენა	ფინური, შვედური
დედაქალაქი	ჰელსინკი
პრეზიდენტი	ტარია ჰალონენი
პრემიერ-მინისტრი	მატი ვანჰანენი
ფართობი  - ხმელეთი  - % ზღვა	სიდიდით 61-ე 338,144 კვ.კმ 9,4
მოსახლეობა - რაოდენობა - სიმჭიდროვე	სიდიდით -109-ე 5,211,000 17/კმ²
ვალუტა	ევრო (EUR)
დროის ზონა	დზკ +2 (ზდ +3)
სახელმწიფო ჰიმნი	Maamme /Vårt land
ინტერნეტის დომენი	.fi
სატელეფონო კოდი	358

სექციების სია 1 სახელწოდება 2 გეოგრაფია 3 სახელმწიფო 4 დემოგრაფია 5 ეკონომიკა 6 მემკვიდრეობა 7 ცნობილი ფინელები 8 ისტორია

[რედაქტირება] სახელწოდება

• ოფიციალური: ქართულად - ფინეთის რესპუბლიკა; ფინურად - Suomi; Suomen tasavalta; შვედურად - Republiken Finland.
• ეტიმოლოგია - სახელი შესაძლოა მომდინარეობდეს გერმანიკული Fennland-ისაგან, რაც “მოხეტიალეებს” უნდა ნიშნავდეს, ხოლო ეროვნულ ფორმას (Suomi) უკავშირებენ ბალტიურ ძირს, რომლის მნიშვნელობაა “მიწა, ქვეყანა”.
• ქვეყნის კოდი - FI.

[რედაქტირება] გეოგრაფია

ქვეყანა ჩრდილოეთ ევროპაში. მოსაზღვრე ქვეყნებია: შვეცია, ნორვეგია, რუსეთი.

• ფართობი - 337.032 კვ.კმ.
• ბუნება: უმაღლესი მწვერვალი - ჰალტი 1.328 მ; მდინარე - კემიოკი 483 კმ; ტბები (კვ.კმ) - დიდი საიმაა 4.377, ინარი 1.102, პაიანე 1.054; კუნძულები (კვ.კმ) - სოისალო 1.638, ალანდი 685, კემი 524, ჰაილუოტო, ვალგრუნდი; კლიმატი - კონტინენტური, სუბპოლარული.
• ბუნებრივი რესურსები - საშენი ხე-ტყე, სპილენძი, თუთია, რკინის მადანი, ვერცხლი.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

• პოლიტიკური სისტემა - რესპუბლიკა.
• სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი ტარია ჰალონენი (Tarja HALONEN, 2000).
• საკანონმდებლო ორგანო - ერთპალატიანი პარლამენტი - ედუსკუნტა (200 წევრი).
• ადმინისტრაციული დაყოფა - 12 პროვინცია (lääni), მათ შორის ალანდის კუნძულებს ავტონომიის სტატუსი აქვს.

[რედაქტირება] დემოგრაფია

• მოსახლეობა - 5.190 ათასი (2003), მათ შორის 93% ფინელები, 6% შვედები.
• ენები - ფინური და შვედური.
• რელიგია - ევანგელურ-ლუთერანული მიმდინარეობის პროტესტანტიზმი - 92%.
• ქალაქები (ათ.) - ჰელსინკი (583, აგლომ. - 1.163), ესპოო (230), ტამპერე (201), ვანტაა (190), ტურკუ (178), ოულუ (125).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

ფინეთი განივთარებული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (127 მლრდ $) მსოფლიოში 32-ე ადგილი უკავია.

• ე.ე.პ. სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა - 5, მრეწველობა - 34, მომსახურება- 61;
• ე.ე.პ. (1 სულზე) - 37.800 $.
• ექსპორტი - ხე-ტყე, ავტომობილები, გემები, ტანსაცმელი, ავეჯი.
• უდიდესიკომპანიები - ფინაირი, ნოკია, ტელია სონერა, ვალმეტი.
• ბიუჯეტი - 36,100 მლნ $.
• ვალუტა - ევრო (EUR); 2002 წლამდე ფინური მარკა.

[რედაქტირება] მემკვიდრეობა

• ჰელსინკი - ტაძარი, სენატი, რუსული ეკლესია (ყველა XIX ს.);
• ტამპერე - XX ს-ის ტაძარი;
• ძველი რაუმა, სუომენლინას საზღვაო ციხე-სიმაგრე (XVIII ს.);
• ფინური ეპოსი - კალევალა (1835-36).

[რედაქტირება] ცნობილი ფინელები

• არქიტექტორი – ალვარ აალტო;
• კომპოზიტორი – იან სიბელიუსი;
• პოლიტიკოსები – იუჰა პაასიკივი, ურჰო კეკონენი, მაუნო კოივისტო;
• მწერლები – ელიას ლონროტი, ალექსის კივი;
• თეოლოგი – მიკაელ აგრიკოლა;
• სპორტსმენები – პაავო ნურმი, მიკა ჰაკინენი, იარი კური.

[რედაქტირება] ისტორია

ფინეთის ისტორიაზე დიდი გავლენა მოახდინა მისმა ორმა მეზობელმა - შვეციამ და რუსეთმა. მე-12 საუკუნიდან მასზე შვეცია ბატონობდა, 1809 წელს კი რუსეთმა თავისი იმპერიის ფარგლებში მოაქცია. მხოლოდ 1917 წელს, ოქტომბრის რევოლუციის შემდეგ გამოცხადდა ფინეთის დამოუკიდებლობა.

ევროპის ქვეყნები

ავსტრია | აზერბაიჯანი | ალბანეთი | ანდორა | ბელგია | ბელარუსი | ბოსნია და ჰერცეგოვინა | ბულგარეთი | გერმანია | დანია | დიდი ბრიტანეთი | ესპანეთი | ესტონეთი | ვატიკანი | თურქეთი¹ | ირლანდია | ისლანდია | იტალია | ლატვია | ლიტვა | ლიხტენშტაინი | ლუქსემბურგი | მაკედონია | მალტა | მოლდოვა | მონაკო | ნიდერლანდები | ნორვეგია | პოლონეთი | პორტუგალია | რუმინეთი | რუსეთი¹ | საბერძნეთი | სან-მარინო | საფრანგეთი | საქართველო | სერბია | მონტენეგრო | სლოვაკეთი | სლოვენია | სომხეთი | უკრაინა | უნგრეთი | ფინეთი | ყაზახეთი¹ | შვეიცარია | შვეცია | ჩეხეთი | ხორვატია

დამოკიდებული ტერიტორიები: გერნსი | გიბრალტარი | კუნძული მენი | ფარერის კუნძულები | ჯერსი

¹ ნაწილი აზიაშია