Leon Davidovich Trotsky

Ji Wîkîpediya

Leon Davidovich Trotsky (bi kurdî: Leon Davîdovîç Troçkî; bi rûsî: Лев Давидович Троцкий) (* 7'ê sermawezê 1879 li Yanowka, Ûkrayna; † 21'ê gelawêjê 1940 li Coyoacán, Meksîk) siyasetmedar, fîlozof, şoreşger û yek ji pêşengên Şoreşa Bolşewîkan e.

Bi navê Leon Davîdovîç Bronştayn li Yanowka di malbateke bingeh-Cihû de ji dayîk bûye. Trotsky kod navê wî ye. Avakerê Artêşa Sor a YKSS, teorîsyenekî Marksîst bû cihekî wî yê girîng hebû di destpêka şoreşa sosyalîst a li Rûsyayê. Piştî mirina Lenîn, nakokî di nava pêşengên şoreşê de derdikeve. Trotsky bi navê "şoreşa bêdawî" eniyeke avadike. Gorî wî divê mirov bi deskeftinên li Rûsyayê nesekine, şoreşê him li Rûsya, him jî li rûyê dinyayê nûvejîne. Xebat û nêrînên wî him li rûyê dinyayê gelek dostan, him jî dijminan dertîne holê.

Têkoşîna mezin di navbera Stalîn û Trotsky de pêk tê. Stalîn biserdikeve û Trotsky ji hemî peywirdariyên xwe tê destkişandin. Berê şoreşa Lenîn difikirî vediguhêze û dikeve bin bandora Stalîn. Stalîn hemî demokrasiya sosyalîzmê radike, bi sed hezaran mirovan zindanî dike. Sosyalîzma ku dê azadî bianiya, tirs, zilm û zordariyê tîne. Trotsky ji YKSS tê derkirin. Di nava salên 1929 û 1933 li Stenbol a Tirkiyê dijî. 20'ê reşemiyê 1932 da ji hemwelatiya YKSS tê avêtin.

Stalîn ti rehetiyê nade wî. Lawê wî tê kuştin û keça Troçkî li Berlînê tê dînkirin. Troçkî ji Frensa, Norweç û cihê ku diçe tê derkirin. Ajanên Stalîn nahêlin ew têkoşîna xwe bidomîne. Di 21'ê gelawêjê1940 de li Meksîk ji aliyê sîxureke Stalîn tê kuştin.