St. Gallen (Stadt)
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
| Technische Yschränkung: Dr koräkt Titel wär: »Sanggale« |
 |
Der Artikel bschäftigt sich mit de Stadt St. Galle in de Schwiiz. Anderi Bedütige vu dem Begriff findepmer under St. Gallen |
| Wappe | |
|---|---|
 |
|
| Basisdate | |
| Kanton: | St. Gallen |
| Bezirk: | Wahlkreis St. Gallen |
| BFS-Nr.: | 3203 |
| PLZ: | 9000 |
| Koordinate: | 47° 25' n. Br. 9° 22' ö. L. |
| Höchi: | 675 m ü. M. |
| Flächi: | 39.41 km² |
| Iwohner: | 74'879 (Januar 2008) |
| Websyte: | www.stadt.sg.ch |
| Charte | |
 |
|
Sanggale (IPA: saŋ.ˈg̊ːalə; engl. St. Gall, fr. St-Gall, it. San Gallo, rät. Sogn Gagl) isch e Schtadt i de Schwiiz und d Hauptschtadt vom gliichnamige Kantoo Sanggalle.
D Schtadt Sanggale hät 74'879 Iiwohner (Januar 2008). Mit 675 m ü.M. isch St. Galle aini vo de höchschtglägenschte Schtädt vo de Schwiiz.
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Geografii
Sanggalle liit langzoge imene Hochtaal zwüschet zwee Hügel, em Rosebärg und em Froidebärg. Vo dene uus hätme e schöni Uussicht uf t Schtadt und bis zum Bodesee. Im Weschte vo de Schtadt flüsst d Settere imene tüüffe Tobel, wo vo hööche Brugge för Auto und Züüg öberspannt werd.
[ändere] Gschicht
För d Gschicht vom Chloster Sanggale lueg under Förstabtai Sanggale.
[ändere] Gründig vo de Schtadt
D Afäng vo de Sidlig St.Galle goot uf de irisch Mönch St. Gallus (* öppe 550; † 620 oder 640) zrugg, wo 612 am Fluss Schteinach e Aisidler-Chlause errichtet hät. Noch sim Tod isch d Aisidelai halbwegs i Vergessehait groote.
Öppe um 720, also hundert Joor noch em Tod vom Gallus, hät de alemannisch Prieschter Otmar zu Eere vom Gallus am Wallfahrtsort e Abtei gründet und ihr de Name St. Galle ge.
Sankt Galle isch zunere Zuefluchtsschtätt für irischi Glehrti und Künschtler worde, wo i ihrere Heimat vo de Wikinger und de Däne vofolgt worde sind. Es sind witeri Ort oder Chile noch em Gallus b'nennt worde. En Originalplan vomene Chloschter, wo i de Stiftsbibliothek St. Galle ufbewahrt wird und öppe um 820 entschtande isch, vomittlet e gnaui bildlichi Darschtellig vom ideale Chloschter mit allne Detail.
Sanggale liit am Jakobsweg vo Rorschach uf Ainsidle.
[ändere] Reformation
Ab 1526 hätt de domolig Bürgermeischter und Humanischt Vadian d Reformation in St.Galle gfüert.
[ändere] Politik
D Legislative vo de Schtadt isch de Gross Gmaindroot. Sini 63 Mitglider werded ali vier Joor vom Volk gwählt. De Gmaindrot tröfft sich jede Monet zu öffetliche Sitzige. De Schtadtroot mit füf Mitglider bildet d Exekutive und wird ebefalls für vier Joor gwählt.
[ändere] Schtadtrot
Die füf Schtadtröt sind für die Sache zueschtändig:
| Schtadtrot | Partei | Direktion |
|---|---|---|
| Thomas Scheitlin | FDP | Innepolitik und Finanze |
| Nino Cozzio | CVP | Sozials und Sicherheit |
| Elisabeth Beéry Siegwart | SP | Bau und Planig |
| Fredy Brunner | FDP | Technischi Betriib |
| Barbara Eberhard-Halter | CVP | Schuel und Schport |
Mitglieder des Stadtrats ab 2007
[ändere] Schtadtpräsident
De aktuell Schtadtpräsident isch de Thomas Scheitlin (FDP).
[ändere] Wirtschaft
D Textilinduschtri schpilt au hützetags no e grossi Rolle, d Schtadt isch aber nüme so abhängig devo, wie früener, will anderi Bronsche wie d Maschineinduschtri, di optisch Industri und vil Dienschtleischter sich i de Schtadt niderloo händ.
[ändere] Vochehr
De Hauptbahnhof St.Galle isch für d Oschtschwiiz zentraal. Vo St.Galle us cha mer s Rintal, de Bodeseeruum, s Appezöll Inner- und Osserode und d Zentralschwiiz guet mit em Zug erreiche.
Näbet em Hauptbahnhof gits no d Bahnhööf St.Fide, Hoogge, Brugge und Winkle. Zmitz dur d Schtadt faart au no d Trognerbahn. Si vebindet Sanggalle mitem Spiicher im Kantoo Appezell Osserode und mit Troge. D Appezeller Bahn fahrt vo Sanggalle uf Appezell.
D Vochehrsbetrib vo de Schtadt St.Galle (VBSG oder St. Galler Bus) händ e dichts Bussnetz mit 10 Linie. Näbet de Steinach fahrt s Müleggbähnli uf die Drü Weiere, em Noherholigsgebiet uf St.George. Bis 1957 hät St.Gallä au e Tram kah. Uf em Teil vo sine Schine faart ets d Trognerbahn.
[ändere] Kultur und Sehenswürdigkeite
[ändere] Theater
- Im Theater St. Galle wärded Opere, Musicals, Tänz und Theaterschtuck uufgfüert.
- I de Chällerbühni wird Chliikunscht uufgfüert.
- Im Theater Parfin de Siècle isch au d Chliikunscht dehai.
- Und im Palace gits Musig und anderi kulturelli Läckerbisse z gseh.
- S Figuuretheater (ehemols Puppetheater) zeigt Theaterschtuck für chlini und grossi Chinder.
[ändere] Musee
- s Historisch- und Völkerkundemuseum
- s Kunschtmuseum
- d Kunschthale St. Galle
- s Naturmuseum
- s Museum im Lagerhuus
- s Textilmuseum
- d Schtiftsbibliothek
- de Botanisch Garte
[ändere] Musig
- s Sinfoniiorcheschter St. Galle git nebet em Dienscht am Schtadttheater vil sinfonischi Konzert i de Tonhale. Me cha au Gascht- und Chammerkonzert i de Tonhale ghöre.
- s Open Air Festival mit Rockmusig
- d Grabehalle mit Rock- und Wältmusig
- s Palace mit Rock-, Wält- und progressive Musig
- s KUGL mit allerhand neumöödiger Musig
[ändere] Bauwärk
- d Altstadt
- de Stiftsbezirk: UNESCO-Weltkulturärbi mit de Barockkathedrale und de Rokokostiftsbibliothek
- s Wooghuus
- di wältberüemte Erschtstockbeizli
- s Schtadttheater
- d Tonhalle
- d Sanktlaurenzechirche
- d Sanktmangechirche
- die Reformiert Chile Linsebüel
- d Universität St. Galle für Wirtschaft und Recht (HSG)
- de Hauptbahnhof
- s Laagerhuus
- de Tröchneturm wo früener Schtöff vo de Textilindustrii tröchnet wore sind
- de Root Platz
- d Calatrava-Busschtazion
[ändere] Voranschtaltige
- d OLMA, die Schwiizer Landwirtschaftsmäss mit sinere berüemte Brodworschd
- s Open Air Festival St. Galle im Sitteretal
- d OFFA, d Früeligsmäss
- d Feschtschpiil um de Chloschterplatz
- de CSIO wo jöörlech z'Sanggalle stattfindet
- de Veschuss zum Ehrefödlebürger (FÖBÜ) findet jewiils a de Fasnacht schtatt.
- de Inline One Eleven isch mit 111 km s'längscht Rennä z'Europa für Rollschüäler.
[ändere] Schport
- die Drü Weiere, e wunderbars Noherholigsgebiet mit drei Naturweier
- de FC Sanggalle (FCSG) isch de ältischt Fuessballclub i de Schwiiz und eine vo de älteschte ufem Europäische Feschtland. Er isch 1879 gründet wore. Z letschtmol Meischter ischer im Johr 2000 wore. Berüemti (Ex-)Schpiiler sind de Tranquillo Barnetta, de Ivan Zamorano, de Hugo Rubio, de Weltmeischter Marco Tardelli, de Jörg Stiel, de Charles Amoah, de Ratinho, de Armin Veh, de Luigi Stomeo, de Fredy Scheiwiller, de Hanspeter Zwicker und viili mee.
- de TSV Sanktopmar (TSV St. Otmar) isch en sehr erfolgriche Handballclub. Er isch mehrmols Hallemeischter und früener au hiundto Feldmeischter wore.
- de Inline One Eleven isch de Aalass für die wo wönnd 111 km mit Rollschue zrugglegge.
[ändere] Sanggallerlei
- d Brodwoorscht vo Sanggalle isch di bichanntischti vor Schwiiz und d Sanggaller halte si sicherlich für di bescht wältwiit.
- s Sanggaller Broot und d Sanggaller Püürli sind wiitume bekannt.
- de ältescht Bauplan vo de Welt isch de Chlooschterplan vo Sanggalle usem Joor 819.
- di ältescht Urkunde wo Bier erwähnt, isch im Schtiftsarchiv.
- d'Brauerei Schützegarte isch di ältescht Brauerei i de Schwiz.
- de erscht Fuessballclub i de Schwiz isch de FCSG.
- de Flugpionier Walter Mittelholzer isch en Sohn vo de Schtadt.
[ändere] Weblinks
- d Website vö de Schtadt St. Galle
- d Homepage vo de Vochehrsbetrieb (St. Galler Bus)
- d Website vom Theater Sanggalle und vom Sinfonieorchäschter Sanggalle
