Тукташ Илья Семёнович
Википедири материал
Тукташ Илья Семёнович, — чăваш сăвăçи, çыравçи, халăх пултарулăхне пухакан. 1907 çулхи утă уйăхĕн 29-мĕшĕнче Чăваш Енĕн Элĕк районĕнчи Мăн Тукташ ялĕнче çуралнă. 1957 çулхи кăрлачăн 20-мĕшĕнче Шупашкарта вилнĕ.
1934 çултанпа СССР ÇП членĕ пулнă.
Тупмалли |
[тӳрлет] Пурнăçĕ
Ялти пуçламăш тата Хĕрлĕ Чутайри сакăр çул вĕренмелли шкулсенче вĕреннĕ. Вун пиллĕкрех çамрăксен юхăмне хастар хутшăннă. 1925 хыççăн Элĕк вулăсĕнчи комсомол комитечĕн секретарĕ пулнă. 1926-1928 çулсенче И.Тукташ совпартшкулта вĕреннĕ. Ун хыççăн «Çамрăк хресчен» хаçатпа «Хатĕр пул» журнал редакцийсенче ĕçленĕ. 1930-1932 çулсенче вăл Самар хулинчи «Колхозник» хаçат редакцийĕн яваплă секретарĕ. Исаев Мĕтрипе, И.Викторовпа тата Иванов-Пайменпа пĕрле «Вăтам Атăл» ятлă альманах кăларас тĕлĕшпе нумай тăрăшнă. Каярах Чăваш кĕнеке издательствинче, чăваш наукăпа тĕпчев институтĕнче ĕçленĕ. 1942-1944 çулсенче фронтри хаçатсенче çар корреспонденчĕ пулнă. Салтакран таврăнсан ăна Чăваш Çыравçисен союзĕн правлени председательне суйланă.
[тӳрлет] Ĕçĕсем
И.Тукташ — лирика сăвăçи. Унăн «Шур кăвакарчăн», «Ӳс, çĕршыв, хăватлан», «Тăван çĕршыв» сăввисем чăваш литературин ылтăн перекетлĕхне кĕнĕ. «Тăван çĕршыв» сăвăпа Г. Лебедев хывнă юрă Чăваш Енĕн патшалăх гимнĕ пулса тăнă.
И.Тукташ калавсем те, повеç те çырнă, М. Шолоховăн «Уçнă çерем», «Лăпкă Дон» романĕсен хăш-пĕр сыпăкĕсене, М. Горькин «Хĕрпе вилĕм», «Сокол çинчен хунă юрă» хайлавĕсене, В.Шекспир сонечĕсене, А. Навои, В. Лебедев-Кумач, С. Алымов сăввисене чăвашла куçарнă, чăваш фольклорне пухса кăларас тĕлĕшпе чылай ĕçленĕ. Вăл пухнă чăваш фольклорĕ 1941, 1949 çулсенче «Чăваш фольклорĕ» ятпа тухнă.
Паллăрах кĕнекисем:
- «Сăвăсем» (1930);
- «Пĕрремĕш çĕнтерӳ» (1932);
- «Октябрь»
- «Вăкăр çырми» (1933);
- «Чечек çыххи» (1939)
- «Павел Лаптев» (1944);
- «Çĕр хуçисем» (1954);
- «Сăвăсемпе юрăсем» (1958).
- тата ыттисем.
[тӳрлет] Вуламалли
- Л. И. Ефимов, "Элĕк Енĕ", Элĕк, 1994.
[тӳрлет] Хисепĕсем
- И.С. Тукташ ячĕллĕ литература музейĕ, Мăн Тукташ ялĕ.
- И.С. Тукташ литература кĕтесĕ, Элĕкри литературăпа тавралăха тĕпчев музейĕ.
