Sophene
Oddi ar Wicipedia
Am y deyrnas o'r un enw, gweler Teyrnas Sophene.
Yr oedd Sophene (Hitteg: Ծոփք - Tsopk) yn dalaith o Deyrnas Armenia a'r Ymerodraeth Rufeinig, a leolwyd yn ne-orllewin yr Armenia hanesyddol. Mae ei thiriogaeth yn gorwedd yn ne-ddwyrain Twrci heddiw.
Yn ôl Anania Shirakatsi yn ei lyfr Ashkharatsuyts ("Atlas y Byd," 7fed ganrif), Tsopk oedd yr ail o 15 talaith Armenia Fawr (Armenia Major neu Armenia Superior). Roedd yn cynnwys 8 canton (gavar): Khordzyan, Hashtyank, Paghnatun, Balahovit, Tsopk (Shahunyats), Andzit, Degiq, a Gavreq (Goreq).
Ar wahanol adegau yn ei hanes bu'n rhan o deyrnas Urartu (8-7fed canrifoedd CC) a Teyrnas Armenia dan yr Orontiaid, ac yn annibynnol fel Teyrnas Sophene, yn rhan o ymerodraeth y Seleuciaid (tua 200 CC dan Antiochus III a'i lywodraethwr Zariadres. Rhwng 190 CC a'r 80au CC bu'n annibynnol eto cyn dod yn rhan o Armenia Fawr yn nheyrnasiad Tigranes Fawr.
Rhoddodd Pompey Sophene i Tigranes ar ôl gorchfygu ei dad, Tigranes Fawr. Ar ôl hynny daeth yn dalaith o'r Ymerodraeth Rufeinig. Y brifddinas oedd Amida (Diyarbakir heddiw, Twrci). Tua 54 OC, rheolwyd y dalaith gan Gaius Julius Sohaemus. Yn 530, cynhwyswyd Sophene yn nhalaith Fysantaidd Armenia.
[golygu] Gweler hefyd
- Teyrnas Sophene
| Taleithiau'r Ymerodraeth Rufeinig tua 120 OC |  |
|---|---|
| Achaea | Aegyptus | Affrica | Alpes Cottiae | Alpes Maritimae | Alpes Poenninae | Arabia Petraea | Armenia Inferior | Asia | Assyria | Bithynia | Britannia | Cappadocia | Cilicia | Commagene | Corsica et Sardinia | Creta et Cyrenaica | Cyprus | Dacia | Dalmatia | Epirus | Galatia | Gallia Aquitania | Gallia Belgica | Gallia Lugdunensis | Gallia Narbonensis | Germania Inferior | Germania Superior | Hispania Baetica | Hispania Lusitania | Hispania Tarraconensis | Italia | Iudaea | Lycaonia | Lycia | Macedonia | Mauretania Caesariensis | Mauretania Tingitana | Moesia | Noricum | Numidia | Osroene | Pannonia | Pamphylia | Pisidia | Pontus | Raetia | Sicilia | Sophene | Syria | Thracia | |
