Железо

Од Википедија, слободна енциклопедија

Внимание!
На оваа статија ѝ е потребно правилно форматирање, категоризирање, граматика, интервики и слично. Може да помогнете со тоа што ќе ја уредите и трансформирате во стандардна вики-статија.

Железото (Fe, од лат. ferrum) е метал кој денеска од сите метали најмногу се употребува. Во времето кога не се знаело за железо не можело ни да се замисли изработување на алатки, машини, автомобили, па и на железнички пруги. Ако некогаш и постоеле вакви машини, тие биле многу едноставни и направени од дрво, а алатките се правеле од камен и дрво, а покасно од бакар и брозна. Денес од железо се изработуваат многу корисни работи, од игла до локомотива, огромни мостови, бродови и други. Железото се добива со топење на железна руда во високи печки, со височина од преку 30 m.

[уреди] Топење на железна руда

Во печката се става кокс, потоа железната руда, па се додава песок и варовник, а потоа повторно кокс, па железна руда, па пак песок и варовник и се повторува постапката се додека печката не се наполни. Потоа коксот во печката се пали и поради високата температура железната руда се топи. Песокот и варовникот се прицврстуваат на железото, а тоа бидејќи е потешко од нив се спушта на дното од печката. Работниците кои ја управуваат оваа висока печка повремено од нејзе испуштаат да истече усвитеното железо, па така од печката се тргаат и другите растопени, непотребни остатоци. Додека е запалена печката, таа се дополнува со нов кокс, железна руда, песок и варовник и така не се гаси по неколку години.

Кога усвитеното железо ќе се олади тоа се стврднува, меѓутоа тоа не може да се кова бидејќи е кршливо и ова железо е наречено сирово железо. Има два типа сирово железо – бело и сиво. Белото сирово железо е многу тврдо и од него се прави челик, а од сивото сирово железо се лијат разни делови за машини, печки, дебели цевки, големи железни плочи, тегови и друго. Челикот е многу тврд и силен, па затоа од него се прават разни машини, ножеви, федери, алатки, оружје и друго.