Dokkum
Van Wikipedia
|
||||
 |
||||
| Provincie | Friesland (Fryslân) | |||
| Gemeente | Dongeradeel | |||
| Inwoners | 13.145 (1 jan 2006) | |||
| Geografische ligging | 53°33 NB 6°00 OL | |||
| Geografische ligging | {{{coordinaten}}} | |||
| Stadsrechten (lijst) | {{{stadsrechten}}} | |||
| Belangrijke verkeersaders | N356, N361 | |||
| Netnummer | 0519 | |||
| Postcodes | 9100 - 9103 | |||
Dokkum is een stad in de gemeente Dongeradeel en telt 13.145 inwoners (1 jan. 2006). [1]
Dokkum is gelegen op de grens tussen de Kleistreek en de Friese Wouden, in het noordoosten van de Nederlandse provincie Friesland. Dokkum is tevens de noordelijkste stad van Nederland en is een van de Friese elf steden.
Dokkum geniet internationale bekendheid omdat in 754 Bonifatius in de omgeving van Dokkum zou zijn vermoord.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Over de oorsprong van de naam Dokkum zijn verschillende verklaringen in omloop. Sommigen denken aan een combinatie en samentrekking van de Friese mansnaam 'Docko' die hier een erf of 'heim/hiem' zou hebben bezeten. Anderen associëren Dokkum met 'Tockingen', dat is een 'nederzetting aan een tocht of stroom'. In een levensbeschrijving van Bonifatius door Willibald geschreven rond 852 is sprake van 'Dockinga'. Andere varianten zijn onder meer 'Villa Nocdac' en 'Dockynchirica'.
Olivier van Keulen predikte in 1214 in Dokkum de kruistocht, waar dan ook Dokkumers aan hebben meegedaan. Deze geschiedenis wordt door middel van een halve maan op het wapen van Dokkum in herinnering gebracht.
In 1298 kreeg Dokkum na Stavoren, Harlingen, Leeuwarden en IJlst als vijfde stad van Friesland stadsrechten.
In de Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje was Dokkum een belangrijke pion in de strijd. In 1572 was de stad enkele uren in handen van de Geuzen. Dokkum werd daarvoor zwaar gestraft met de Dokkumer Furie. Na 1579, toen Dokkum zich aansloot bij de Unie van Utrecht begon een tijdperk van rust.
In vroegere jaren lag de stad in open verbinding met de zee, het Dokkumer Grootdiep. In 1597 vestigde de Friese Admiraliteit zich in Dokkum. Vanuit hier werden allerlei zaken voor de beveiliging van de handelsvaart en oorlogvoering met Spanje op zee geregeld. Dokkum was van groot strategisch belang, wat ook blijkt uit de aanleg van de stadswallen in de jaren 1581-1582.
Toch bleef de Admiraliteit niet lang in Dokkum. Door het dichtslibben van de vaarroutes verplaatste zij in 1645 het kantoor naar Harlingen. In 1729 werd de open verbinding met de Lauwerszee definitief afgesloten door de aanleg van de Dokkumer Nieuwe Zijlen. Deze verving tevens de oude 16 eeuwse zeesluis onder de Zijl. Dokkum ontwikkelde zich steeds meer tot een op het land georiënteerde stad.
Door de aanleg van de Stroobosser trekvaart in de jaren 1654 - 1656 ging Dokkum failliet. Dokkum stond en staat in de lokale traditie bekend als "Arm Dokkum".
Tot 1984 was Dokkum tevens een zelfstandige gemeente. Door een samenvoeging met de gemeenten West- en Oostdongeradeel ontstond de gemeente Dongeradeel.
Ten zuiden van Dokkum bevindt zich een bron die door de overlevering in verband wordt gebracht met (de dood van) de Frankische missionaris Bonifatius in 754 en daardoor een rooms-katholiek bedevaartsoord is geworden.
In Dokkum begon Fedde Sonnema zijn destilleerderij en likeurstokerij, tegenwoordig nog steeds bekend van Sonnema Berenburg. De oude fabriek staat nog steeds in Dokkum. Het pleintje voor de voormalige fabriek is naar Sonnema Sonnemapleintje genoemd.
In de negentiende eeuw ontstond een toenemend ruimtegebrek in Dokkum. Dit was te wijten aan de vestingwallen die groei naar buiten belemmerden, binnen het schootsveld van de kanonnen op de bastions mocht namelijk niet gebouwd worden. Alle nieuwbouw werd in de binnenstad opgepropt, wat leidde tot het verlies van vele oude historische gebouwen. Gelukkig werd de binnenstad van Dokkum - als een van de eerste plaatsen in Nederland - in 1974 uitgeroepen tot beschermd stadsgezicht.
Lang geleden stopte er een trein in Dokkum, het Dokkumer lokaaltje. De passagiersdienst is al voor de oorlog opgeheven, het goederenvervoer pas halverwege jaren 70, maar toch is bij menig Dokkumer het Dokkumer lokaaltje een bekend iets. Zo is er een kroeg in Dokkum met de naam "Dokkumer lokaaltje", en kent iedere Dokkumer het welbekende lied van het treintje.
[bewerk] Bezienswaardigheden
|
|
|
In de afgelopen jaren is veel van de oude glorie in ere hersteld. Met behulp van geld uit Brussel is de binnenstad opnieuw bestraat, en zijn er diverse kunstwerken aangebracht. Ook particulier is er veel aan de stad opgeknapt. Voorbeelden hiervan zijn de Koffiebranderij, waar nu een restaurant in gevestigd is en trapgevelhuis 'De Gouden Hand' aan de vleesmarkt.
Dokkumer specialiteit is Dockumer koffie.
[bewerk] Stadhuis
Het fraaie stadhuis uit 1610 heeft een vroedschapkamer in rococostijl en wandschilderingen van D. Reynes.
[bewerk] Admiraliteitshuis
Tot 1645 was het admiraliteitshuis (gebouwd in 1618) de vergaderplaats van de Friese en Groningse Admiraliteiten.
[bewerk] Blokhûs
Tegenover het stadhuis staan op de plaats van het voormalige Blokhuis (vestiging ter verdediging van de stad) drie zeer fraaie zeventiende-eeuwse huizen.
[bewerk] De Waag
De Waag is gebouwd in 1754, precies 1000 jaar na de stichting van Dokkum. Het bezit 4 ionische pilasters met gebeeldhouwde stadswapens en een klokkoepel. Op de gevel staat nog steeds de tekst waekt en weeght. Dit i.v.m. de tweeledige functie die het vroeger had. Ten eerste werd hier de zuivel gewogen en ten tweede waren hier soldaten gelegerd. Tegenwoordig zit er een bourgondisch eethuys gevestigd in de waag
[bewerk] Hervormde Martinuskerk
De Hervormde Martinuskerk is een gotische kerk. Deze kerk staat boven op de terp van Dokkum. De kerk is toegankelijk op woensdagen, zaterdagen en natuurlijk zondagen. Diensten om 09.30 en 19.00
[bewerk] St. Bonifatiuskerk
De St. Bonifatiuskerk is een neogotische kerk uit 1871 naar ontwerp van P.J.H. Cuypers.
[bewerk] Stadswallen
Er zijn vijf stadswallen rondom Dokkum gebouwd. Deze stadswallen staan bekend als bolwerken. Om deze bolwerken lag water. De enige ingangen om in Dokkum te komen waren vier poorten: Hanspoort, Halvemaanspoort, Woudpoort en de Aalsumerpoort. Om 21.55 werden klokken geluid als waarschuwing dat de poorten gingen sluiten. Mensen buiten Dokkum hadden dan nog vijf minuten tijd om naar binnen te gaan. De bolwerken zijn nog steeds goed te zien omdat ze nog steeds intact zijn. Ook nu nog worden om 21.55 in Dokkum de klokken geluid om deze traditie ter ere te houden.
[bewerk] 754-2004: 1250 jaar Dokkum
Omdat 754 de eerste keer in de geschiedenis is dat Dokkum wordt genoemd heeft men dit jaar als stichtingsjaar van Dokkum gekozen. In 2004 was dat 1250 jaar geleden, en vanwege dat Jubileum was 2004 voor Dokkum een jaar van feestelijkheden. Onder andere met de vierjaarlijkse stadsfeesten werd dit jaar extra groot uitgepakt. Ook verscheen een standaardwerk over de geschiedenis van Dokkum, getiteld Geschiedenis van Dokkum, hart van noordelijk Oostergo.
[bewerk] Moderne tijd
Ook tegenwoordig leeft Dokkum nog steeds volop zo zijn er de volgende interessante organisaties;
- Onderwijs zoals Het Dockingacollege.
- sportverenigingen
- werkgevers
- kerken
- Het kleinste ziekenhuis van Nederland: Talma Sionsberg
[bewerk] Sport en recreatie
Door deze plaats loopt de Europese wandelroute E9, ter plaatse ook North Sea Trail of Friese Kustpad geheten. De E9 loopt langs de kust van Portugal naar de Baltische staten.
[bewerk] Geboren in Dokkum
- Sipke Jan Bousema (15 augustus 1976), presentator bij de AVRO
- Gemma Frisius (8 december 1508), wetenschapper
- Ruben van Gogh (1967), dichter
- Rein Jan Hoekstra (25 november 1941), jurist, lid van de Raad van State
- Jacobus Knol (30 maart 1936), Fries schrijver
- Dewi Pechler (9 september 1983), zangeres
- Syb van der Ploeg (15 juni 1966), zanger van de Kast
[bewerk] Noten
[bewerk] Externe links
|
|
 |
|---|---|
|
Steden, dorpen en gehuchten |
|
|
Buurtschappen |
|
|
Friesland (Fryslân): Steden en dorpen | Nederland: Provincies | Gemeenten |
|
