Dolfijnen
Van Wikipedia
| Dolfijnen | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Donkergestreepte dolfijn (Lagenorhynchus obscurus) |
|||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||
|
|||||||||
| Familie | |||||||||
| Delphinidae Gray, 1821 |
|||||||||
 Tuimelaar (Seaworld, San Antonio, VS) |
Dolfijnen (Delphinidae) zijn een familie van in zee levende walvisachtigen. Ze worden ook wel dolfijnachtigen, zeedolfijnen of echte dolfijnen (in tegenstelling tot de grondeldolfijnen) genoemd. Ze vormen een familie uit de onderorde der tandwalvissen (Odontoceti) en komen voor in alle wereldzeeën.
Er bestaan 34 soorten dolfijnen verdeeld over 16 geslachten. De kleinste dolfijn is Heavisides dolfijn, met een lengte van 1,2 meter en een gewicht van 40 kilogram. De grootste dolfijn is de zwart-witte orka, die 7 meter lang kan worden, en wel 4,5 ton kan wegen.
Dolfijnen leven vooral in de ondiepere gebieden van de zee. Ze eten vooral vis en inktvis. Tussen de diverse soorten zitten behoorlijke verschillen: orka's pakken bijvoorbeeld veel grotere prooien (onder andere zeeroofdieren) dan de gewone dolfijn, die hoofdzakelijk van vis leeft.
Inhoud |
[bewerk] Intelligentie
Net als andere walvissen staan dolfijnen bekend als zeer intelligente en sociale dieren. Ze hebben relatief grote hersenen, waarvoor overigens ook andere verklaringen bestaan dan hoge intelligentie: dolfijnen kennen geen REM-slaap, en dieren zonder REM-slaap hebben vaak relatief grote hersenen.
In 2001 slaagde een dolfijn voor de zgn. spiegeltest, waarbij een dier voor een spiegel wordt geplaatst om te bepalen of het zijn spiegelbeeld herkent als zichzelf. In hetzelfde jaar toonden onderzoekers aan dat dolfijnen het aanwijzen van een voorwerp door een mens begrijpen
Bij tuimelaars is het gebruik van sponzen als gereedschap (waarschijnlijk ter bescherming van de neus) bekend. In 2005 beargumenteerden onderzoekers dat dit gebruik weliswaar binnen één genetisch verwante groep plaatsvindt, maar dat het niet alleen genetisch bepaald kan zijn, waarmee een vorm van cultuur zou zijn aangetoond.
In 2006 bleek uit onderzoek van de St. Andrews University in Schotland dat tuimelaars elkaar roepen met een karakteristiek fluitgeluidje, dat per dier verschillend is. De onderzoekers vergelijken dit met het gebruik van namen door mensen.
[bewerk] Huid
In 2004 maakten Japanse onderzoekers bekend dat ze ontdekten dat dolfijnen voortdurend roos hebben. Hun huid schilfert af, waarbij ze zich elke twee uur vernieuwt.
De loslatende huidschilfers verminderen de waterwrijving doordat de waterstroom rond het lichaam kalmeert. Hierdoor gaat er minder energie verloren aan het overwinnen van de waterweerstand en moet het dier minder energie verbruiken voor het zwemmen.
De huid is zacht. Dolfijnen hebben een flinke onderhuidse vetreserve, waardoor hun huidoppervlak een beetje veerkrachtig is. Als ze snel zwemmen ontstaan er kleine golfjes in hun huid, alsof ze geribbeld is. Die golfjes gaan de turbulentie tegen.
[bewerk] Zintuigen
Dolfijnen kunnen niet ruiken, proeven kunnen ze wel. Ook kunnen dolfijnen goed horen en zien. Ze beschikken over een sonar, ook wel echolocatie genoemd. Een sonar werkt als volgt: Dolfijnen maken geluiden via het blaasgat op hun hoofd. Die geluiden komen tegen een vis of een voorwerp aan. De teruggekaatste geluiden worden via de onderkaak van de dolfijn opgevangen. Via de onderkaak gaat het geluid naar het middenoor. Zo weet de dolfijn waar de vis of het voorwerp is...
[bewerk] Soorten
De bekendste soorten zijn de orka (Orcinus orca), de tuimelaar (Tursiops truncatus) en de gewone dolfijn (Delphinus delphis). Enkele andere tandwalvissen die "dolfijn" worden genoemd, bv. rivierdolfijnen zoals de Orinocodolfijn (Inia geoffrensis) en de Chinese vlagdolfijn (Lipotes vexillifer) behoren niet tot de familie.
Een selectie van de soorten:
De minder bekende soorten zijn o.a.:
[bewerk] Actualiteit
[bewerk] 2007 is het (Internationaal) Jaar van de Dolfijn
Het jaar 2007 is door de Verenigde Naties en het UNEP (of 'United Nations Environment Programme') uitgeroepen tot (Internationaal) Jaar van de Dolfijn (of: 'En:Year of the Dolphin (YoD)') op voorstel van en ondersteund door diverse conventies en organisaties.
Op 17 september 2006 heeft H.S.H. Prins Albert II van Monaco de aankondiging gedaan, hij is ook internationaal beschermheer geworden van dit zo geheten themajaar.
Op initiatief van NatureNet Europe is een Nationaal Comité Jaar van de Dolfijn voor Nederland ingesteld. Het Comité bevordert de viering van het (Internationaal) Jaar van de Dolfijn 2007 in Nederland. Voorzitter is drs. W.T. (Wim) van Gelder, Kustvereniging (EUCC) / NatureNet Europe en Commissaris van de Koningin (CDA) in de Provincie Zeeland.
[bewerk] Externe links
| Bronnen en referenties: |
|
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Dolphin op Wikimedia Commons. |
| {{{afb_links}}} | Families van de walvissen | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Potvissen – Dwergpotvissen – Indische rivierdolfijnen – Chinese rivierdolfijnen – Orinocodolfijnen – La Plata-dolfijnen – Grondeldolfijnen – Bruinvissen – Dolfijnen – Grijze walvissen – Vinvissen – Dwergwalvis – Echte walvissen |
