Marine Luchtvaartdienst
Van Wikipedia
De Marine Luchtvaartdienst (MLD) is een onderdeel van de Koninklijke Marine dat is uitgerust met vliegtuigen en helikopters. De MLD werd opgericht op 18 augustus 1917.
Inhoud |
[bewerk] Korte geschiedenis
Aanvankelijk werd de MLD vooral voorzien van vliegtuigen van Van Berkel, Fokker, Koolhoven en Spyker. Vanaf 1926 deden ook buitenlandse types hun intrede, te beginnen met de Dornier Wal die vooral in Nederlands-Indië werd ingezet. Tijdens de Tweede Wereldoorlog opereerde de MLD met Catalina's vanuit o.a. Ceylon en Australië. Uitgeweken personeel en vrijwilligers namen dienst bij de Royal Air Force en de Fleet Air Arm, waar Nr. 320, resp. 860 (Dutch) Squadrons werden opgericht. Het 320 squadron vloog aanvankelijk met de, uit Nederland, meegenomen Fokker T-8W's en enkele Avro Ansons. Later werd het squadron uitgerust met Hudsons en Mitchell bommenwerpers. Het 860 squadron deed met Fairey Swordfish toestellen dienst op de hulpvliegdekschepen Macoma en Gadila. Op Ceylon werd aan het eind van de oorlog nog het 32l (Dutch) squadron opgericht.
Na de oorlog brak een bloeiperiode aan met het vliegdekschip Karel Doorman, waarvoor jachtvliegtuigen (Sea Fury, Sea Hawk) en anti-onderzeebootvliegtuigen (Firefly, Avenger, Tracker) werden aangeschaft. Vanaf vliegvelden op het land werd met lange-afstand patrouillevliegtuigen (Harpoon, Neptune, Breguet Atlantic, Orion) gevlogen. Veel vliegtuigen werden door de Verenigde Staten kosteloos verstrekt in het kader van het MDAP. Tot 1962 maakte de MLD nog gebruik van het vliegveld Biak op Nieuw-Guinea.
In de jaren vijftig kreeg de MLD zijn eerste helikopters (S-51, S-55, UH-1), eerst voor reddingstaken, maar vanaf de jaren zestig ook voor onderzeebootbestrijding (S-58, Wasp, Lynx) vanaf schepen. In de jaren zestig kwamen ook de eerste schepen (Hr. Ms. Poolster, Van Speijk klasse) in gebruik met helikopterhangar en vliegdek. Tegenwoordig zijn de meeste grotere oorlogsschepen (fregatten, bevoorradingsschepen, amfibisch transportschip) van hangar en vliegdek voorzien.
In zijn grootste omvang, in het begin van de jaren zestig, telde de MLD meer dan 100 vliegtuigen in 11 squadrons.
[bewerk] Organisatie
De MLD kent alleen nog een Groep Helikopters, die gevestigd is op het (Vliegveld de Kooy bij Den Helder). De groep bestaat uit 2 squadrons en telt nog 21 Lynx helikopters. De suadrons zijn taakgericht: zij delen samen de helikopters.
De Groep Vliegtuigen, die eveneens uit 2 squadrons bestond, is opgeheven op 1 januari 2005. De groep was gehuisvest op vliegbasis Valkenburg, nabij Katwijk. Deze groep telde 13 Orion patrouillevliegtuigen, waarvan er enkele jaren geleden al 3 uit dienst zijn genomen. Voor de resterende 10 loopt nog steeds een moderniseringsprogramma. Nochtans werd eind 2004 besloten alle toestellen te verkopen aan Duitsland en Portugal. De vliegbasis Valkenburg blijft tot 2007 open om Duitse en Portugese bemanningen op te leiden. Orion vliegtuigen werden regelmatig ingezet bij missies boven Afghanistan, voormalig Joegoslavië en in het gebied van de Perzische Golf. Tevens waren er permanent 3 gestationeerd in de Nederlandse Antillen en 1 op de basis Keflavik in IJsland.
In het Caraïbisch Gebied wordt gebruikgemaakt van het militaire deel van de dr. Albert Plesman luchthaven (HATO) op Curaçao. Thans zijn hier nog 2 (gehuurde) helikopters ten behoeve van de Elementaire Vliegeropleiding geplaatst. Eén daarvan wordt ook gebruikt voor kustwachttaken. De taken van de Orions in het Caraïbisch gebied zijn overgenomen door 2 F-60U transportvliegtuigen van de luchtmacht. Deze zijn voorzien van opsporingsapparatuur.
[bewerk] Opmerking
De MLD was in de jaren tachtig onderwerp van scherpe kritiek door de rekenkamer, toen bleek dat de onderhoudsdienst zeer inefficiënt werkte.
[bewerk] Nabije toekomst
In 2004 werd, na lang debatteren, definitief besloten de Lockheed Orion patrouillevliegtuigen te verkopen aan Duitsland en Portugal. Volgens critici is de verkoopprijs veel te laag. Met de verkoop komt een einde aan de Groep Vliegtuigen en aan het vliegveld Valkenburg, dat over enkele jaren verkocht zal worden voor woningbouw.
De huidige Lynx helikopters worden vanaf 2007 vervangen door de NH-90, een gezamenlijk product van Duitsland, Frankrijk, Italië en Nederland. Nederland had zich contractueel gebonden aan de koop van 20 stuks in maritieme uitvoering, maar lijkt nu te kiezen voor 12 maritieme (NFH) en 8 stuks in transport (MTTH) uitvoering van de NH-90. Recent werd bekend dat het project vertraging had opgelopen, waardoor de eerste NH-90 pas halverwege 2008 geleverd zal worden.
De helikopters zullen deel gaan uitmaken van een nieuw Defensie Helikopter Commando (DHC), waarmee in feite een eind komt aan de Marine Luchtvaartdienst.
[bewerk] Vliegtuigtypen van de MLD na WO-II
| Vliegtuigen van de Marine Luchtvaartdienst | |||
|---|---|---|---|
| Type | In gebruik | Aantal | Squadrons |
| Jachtvliegtuigen | |||
| Hawker Sea Fury | 1946-1956 | 48 | VSQ 3, VSQ 4, VSQ 860 |
| Hawker Sea Hawk | 1956-1964 | 32 | VSQ 3, VSQ 860 |
| Parouillevliegtuigen (vliegdekschip) | |||
| Fairey Barracuda | 1945-1946 | 12 | VSQ 860 |
| Fairey Firefly Mk.1 | 1946-? | 30 | VSQ 860, VSQ 861 |
| Fairey Firefly Mk.4 | 1946-1961 | 40 | VSQ 1, VSQ 2, VSQ 4, VSQ 6, VSQ 7 |
| Fairey Firefly Mk.5 | 1949-1961 | 14 | |
| Grumman Avenger | 1954-1960 | 78 | VSQ 1, VSQ 2, VSQ 4 |
| Grumman Tracker S-2 | 1960-1974 | 43 | VSQ 1, VSQ 2, VSQ 4 |
| Amfibie vliegtuigen | |||
| Supermarine Sea Otter Mk.2 | 1949-1954 | 8 | |
| Martin Mariner PBM-5A | 1955-1959 | 17 | VSQ 321, VSQ 8 |
| Catalina PBY-5A ¹ | 1946-1957 | 22 | VSQ 7 |
| Patrouillevliegtuigen (vanaf landbases) | |||
| Mitchel B-25 | 1947-1952 | 9 | VSQ 320 |
| Lockheed Harpoon PV-2 | 1951-1954 | 18 | VSQ 320, VSQ 8 |
| Lockheed Neptune P-2V5 | 1954-1961 | 12 | VSQ 320 |
| Lockheed Neptune P-2V7 | 1961-1983 | 19 | VSQ 320, VSQ 5 |
| Breguet Atlantic SP-13A | 1969-1984 | 9 | VSQ 321 |
| Lockheed Orion P-3C | 1983-2004 | 13 | VSQ 320, VSQ 321 |
| Lesvliegtuigen | |||
| Fairey Firefly T-1 | 1946-1960? | 2 | |
| Gloster Meteor T-7 ² | 1958-1962 | 10 | VSQ 3 |
| Auster Mk. 3 | 1947-? | 4 | |
| Airspeed Oxford | 1947-? | 5 | VSQ 320 |
| North American Harvard | 1947-1966 | 8 | |
| Beechcraft Navigator TC45J | 1954-1974 | 6 | VSQ 5 |
| Fokker S-11 ² | ? -1973 | 9 | VSQ 9 |
| Transportvliegtuigen | |||
| Douglas Dakota C-47 | 1945-1961 | 15 | VSQ 8, VSQ 321 |
| Helikopters | |||
| Sikorsky S-51 | 1951-1954 | 1 | |
| Sikorsky S-55 | 1954-1962 | 3 | VSQ 7 |
| Sikorsky S-58/HSS-1 Seabat | 1959-1974 | 12 | VSQ 8 |
| Agusta Bell UH-1 | 1962-1977 | 8 | VSQ 1, VSQ 7 |
| Westland Wasp AH-12A | 1967-1983 | 12 | VSQ 860 |
| Westland Lynx | 1977-2007 | 24 | VSQ 7, VSQ 860 |
| NH-90 | 2007- | 20 | VSQ 7, VSQ 860 |
Noten:
¹ Meer dan 80 Catalina PBY's hebben bij de MLD gevlogen. De eersten zijn al voor de oorlog aangeschaft. De 22 die hier genoemd zijn, zijn uitsluitend de exemplaren die nog vanaf 1946 dienst deden.
² Gloster Meteor T Mk.7 en Fokker S-11 zijn geleend van de Koninklijke Luchtmacht.
