Microbiologie
Van Wikipedia
Microbiologie is de wetenschap van de micro-organismen, meer specifiek vooral de bacteriën, ééncellige schimmels ofwel gisten, (soms ook) schimmels, en virussen. Microbiologen houden zich in de praktijk niet alleen bezig met dergelijke micro-organismen voor zover ze ziekten kunnen verwekken bij de mens. Maar aangezien micro-organismen letterlijk overal voorkomen (ook bij planten en dieren), is het vakgebied veel ruimer dan alleen het medische aspect.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] Spontane generatie
Tientallen eeuwen voor Christus werd er al bier gebrouwen, met gist. De bijbel vermeldt al broodbakken met of zonder zuurdesem. De conservering van melk door verzuring is al even oud. Men geloofde dat alles door spontane generatie tot stand kwam. Later geloofde men niet meer in de spontane generatie van zoogdieren. De ark van Noach was dan niet nodig geweest. Antonie van Leeuwenhoek, de uitvinder van de microscoop, beschreef en tekende kleine, bewegende - dus levende - "dierkens" in regenwater (1677) en tandplak (1684) en stelde hun bestaan daarmee wetenschappelijk vast. De strijd over spontane generatie ontbrandde opnieuw. Joseph Needham stelde dat is een gesloten fles gekookte bouillon vanzelf "kleine diertgens" groeiden. Lazaro Spallanzani toonde in 1799 experimenteel aan dat zij al in de fles of op de kurk zaten of met lucht binnen kwamen, en dat "sporen" koken weerstaan. Gerald Schröder ontdekte de wattenprop die besmetting tegenhoudt, maar zuurstof doorlaat. Louis Pasteur beëindigde de strijd in 1861 door te laten zien dat Tyndall's luchtstofjes vele microben bevatten en dat bouillon opgekookt in een open Balardkolf steriel blijft.
[bewerk] Microben
Pasteur vond microben in bodem, water en lucht. Pasteurs studies over melkzuur- en alcoholgisting leerden dat verschillende microben verschillende reactie voltrekken en een verschillende functie hebben in natuurlijke afbraakprocessen. Tegenover Liebig die alle ontleding van organische stof aan spontane enzymatische autolyse toeschreef vormde dit de basis voor de ontdekking van microben als opruimers van dode organische stof, als oorzaak van bederf en, misschien van ziekten bij mens, plant of dier.
[bewerk] Microben als ziekteverwekker
Halverwege de 16e eeuw schreef Fracastero van Verona ziekten toe aan kiemen (seminaria) die door voorwerpen, door direct contact en zelfs op afstand konden worden overgebracht. Deze interpretatie van epidemiologische gegevens kon echter geen stand houden zonder feitelijke gegevens. Pas in het begin van de 19e eeuw werd de tijd hiervoor rijp. In 1846 bestreed Semmelweis met succes de kraamvrouwenkoorts door zorgvuldige desinfectie van de handen. Ruim 20 jaar later schreef Lister de infectie van open fracturen toe aan het binnendringen van bacteriën en bestreed wondinfecties met carbol. Nog iets later toonde Klebs de aanwezigheid van bacteriën in weefsel en bloed bij wondsepsis microscopisch aan. In 1876 wees Koch een bacterie aan als veroorzaker van miltvuur bij het vee.
[bewerk] Andere belangrijke personen in de geschiedenis van de microbiologie
- Edward Jenner, de eertse vaccinatie voor bescherming van het koepokvirus.
- Ilja Mechnikov, beschreef een belangrijk afweermechanisme van de gastheer, de fagocytose.
- Richard Pfeiffer ontdekte de werking van het complement.
- Robert Koch toont aan dat een koortsende ziekte
- Georges Widal en Max von Gruber beschreven het proces van agglutinatie.
- Karl Kraus beschrijft immunoprecipitatie
- Alexander Flemming ondekte het eerste toepasbare antibioticum, penicilline, in 1929 in de schimmel Penicillium notatum.
