Mijnbouw
Van Wikipedia
Mijnbouw is het uit de grond halen van delfstoffen zoals kolen, uranium, zout, goud, andere edelmetalen, natuursteen of aardolie en aardgas.
Mijnbouw kan grofweg op twee manieren gebeuren: dagbouw en schachtbouw. Bij dagbouw worden de delfstoffen gewonnen aan de oppervlakte; een dagbouwmijn is feitelijk een enorme kuil. De delfstoffen worden met enorme graafmachines gewonnen en met vrachtauto's, of in sommige gevallen treinen de mijn uit getransporteerd.
Schachtbouw is de bekendste vorm van mijnbouw: hierbij worden vanuit een verticale schacht tunnels gegraven waarin de delfstoffen gewonnen worden. De schachten zijn vaak honderden meters diep en de gangenstelsels vaak kilometers lang. Met name in Zuid-Afrika zijn zeer diepe schachtbouwmijnen te vinden. De mijnen kennen vaak een uitgebreid transportsysteem van onder meer liften, lopende banden en smalspoortreinen.
Inhoud |
[bewerk] Mijnbouw in Nederland
De geschiedenis van de mijnbouw in Nederland gaat terug tot 3100 jaar voor Christus toen op grote schaal ondergronds vuursteen werd gewonnen in Zuid-Limburg. In de Middeleeuwen is de ondergrondse kalksteenwinning tot bloei gekomen in kalksteengroeven van onder meer de Sint Pietersberg. Op het eind van de 19e eeuw verplaatst de kalksteenwinning zich maar dagbouwgroeven zoals nu nog gebeurt door de ENCI in de ENCI-groeve.
Vanaf de 12e eeuw vond er op kleine schaal steenkoolwinning plaats in het Wormdal nabij de Abdij Rolduc in het huidige Kerkrade; vanaf de 19e eeuw verschenen er grootschalige steenkolenmijnen en bruinkolenmijnen in Limburg. Deze mijnen waren deels in particulier bezit en deels eigendom van de Staat. Voor de exploitatie van de steenkoolmijnen richtte de Staat het bedrijf De Staatsmijnen (DSM) op met de mijnen Maurits, Emma, Wilhelmina, Hendrik en Beatrix. Tot circa 1960 was er grote vraag naar steenkool en groeide de mijnstreek uit tot een van de welvarendste gebieden van Nederland; tijdens de periode van wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog produceerden de mijnen op topcapaciteit om aan de binnenlandse vraag te kunnen voldoen. Na 1960 daalde de vraag naar kolen, onder meer doordat stoommachines en stoomtreinen steeds vaker werden vervangen door motoren op elektriciteit, olie en het ook in Nederland gewonnen aardgas. Dit, en de relatief hoge arbeidskosten in Nederland, zorgden voor een neergang in de mijnbouw. De laatste mijn werd in 1974 gesloten. DSM ging door in de petrochemie en werd later geprivatiseerd.
De Nederlandse mijnen werden onderscheiden in mijnen waaruit "vette kolen" en waaruit "magere kolen" werden gedolven. Magere kolen waren bij uitstek geschikt voor huishoudelijk gebruik, omdat ze weinig gas bevatten terwijl vette kolen die veel gas bevatten, geschikt waren voor industrieel gebruik . In Nederland werd magere kool alleen gedolven uit de Domaniale Mijn (Kerkrade) en uit de Laura en de Julia (Eygelshoven).
[bewerk] Overzicht Nederlandse steenkoolmijnen
- Particuliere Mijnbouw
- Oranje Nassau I *
- periode: 1899 - 1974
- productie: 31.978.000 ton
- Oranje Nassau II
- periode:1904 - 1971
- productie:34.064.000 ton
- Oranje Nassau III
- periode:1917 - 1973
- productie: 38.265.000 ton
- Oranje Nassau IV
- periode:1927 - 1966
- productie: 13.754.000 ton
- Laura Mijn
- Periode: 1905 - 1968
- productie: 31.885.000 ton
- Julia Mijn:
- periode: 1926 - 1974
- productie: 31.963.000 ton
- Willem-Sophia
- periode: 1902 - 1970
- productie 22.678.000 ton.
- Domaniale Mijn
- periode ongeveer 1815 - 1969
- productie: 37.990.000 ton
- Oranje Nassau I *
- Staatsmijnen
- Staatsmijn Wilhelmina
- periode: 1906 - 1969
- productie: 59.235.000 ton
- Staatsmijn Emma
- periode: 1911 - 1973
- productie 109.032.000 ton
- Staatsmijn Hendrik
- periode: 1915 - 1963
- productie 61.203.000 ton
- Staatsmijn Maurits
- periode: 1923 - 1967
- productie 96.214.000 ton
- Staatsmijn Beatrix
- periode: bouwaanvang in 1958 - bouw gestopt in 1962
- productie 0 ton (bouw nooit voltooid in verband met sluiting mijnindustrie vanaf 1965)
- Staatsmijn Wilhelmina
* Thans is in het schachtgebouw van "schacht II" van de voormalige steenkolenmijn "Oranje - Nassau I" te Heerlen, het Nederlands Mijnmuseum gevestigd.
[bewerk] Mijnbouw in België
België kende steenkoolmijnen in de provincie Limburg met exploitatiezetels in Eisden, Waterschei, Zwartberg, Winterslag, Houthalen, Beringen en Zolder. Daarnaast dolf men steenkool in de Provincie Luik en in de Borinage (Provincie Henegouwen), in sommige mijnen al in de 17e eeuw.
De sluiting van het Belgisch-Limburgs bekken veroorzaakte heel wat commotie en stakingen, waarbij, bij een wilde betoging in Zwartberg, 2 doden vielen. Ook de mijnramp in Marcinelle van 8 augustus 1956 waarbij 262 doden te betreuren waren, staat nog in het geheugen van vele Belgen gegrift.
[bewerk] Onderdeel van
Dit artikel maakt onderdeel uit van de Industrie familie:
- De sector Bouw
- De sector Industriële productie
- De sector Mijnbouw
