Nederland in de Tweede Boerenoorlog
Van Wikipedia
Nederland heeft een speciale rol gespeeld in de Tweede Boerenoorlog, destijds en in Zuid-Afrika door Afrikaners nog "Tweede Vryheidsoorlog" genoemd.
Inhoud |
[bewerk] Het begin
Het was al een eeuw geleden, in 1806, dat de Nederlanders afstand deden van de Kaapkolonie ten voordele van de Britten. Nederland werd zwakker en zwakker zowel in Europa als overzees. De Nederlandse koloniën werden grotendeels overgenomen door de Britten en Nederland zelf kreeg grote bedreiging van Napoleons Frankrijk.
De Nederlandse kolonisten in Zuid-Afrika wisten echter niet wat te doen. Veel van hen waren het niet met de Britse overname eens en trokken naar de binnenlanden van Zuidelijk Afrika, hiermee begon de Grote Trek. Een trek met ossenwagens richting de binnenlanden van Zuid-Afrika waarbij bergen, rivieren en andere woeste landschappen werden getrotseerd. De Nederlandse kolonisten en hun nazaten werden nu Boeren genoemd en vluchtten voor de Britse overheersing van de Kaap. Er waren echter ook aantallen Nederlandse kolonisten die inburgerden in de Britse Kaapkolonie.
[bewerk] Nederlandse aandacht
De Boeren stichtten in de binnenlanden verschillende Boerenrepublieken, met Nederlands als taal, Nederlands Hervormd als geloof en maakten hun eigen postzegels, vlaggen (vaak gebruikend de Nederlandse vlag of een op haar gebaseerde) en wetten. Toen in de grootste republieken, de beroemde Transvaal en de Oranje Vrijstaat, goud en diamanten gevonden werden, interesseerden de Britten zich bijzonder voor het gebied. Zij probeerden de Transvaal over te nemen in de Eerste Boerenoorlog of "Eerste Vryheidsoorlog". De Nederlanders steunden de Boeren moreel, al was de verbondenheid niet erg groot meer, Nederland had namelijk zijn eigen zorgen in Europa.
In de Eerste Boerenoorlog blijken de Transvaalse Boeren heel sterk en er ontstaan hevige strijden tussen Brit en Boer. De Britten waren een sterk land met een groot leger, dat wist Nederland zelf maar al te goed vanwege de vele koloniale conflicten met Engeland. De amateuristische Boeren met simpele wapens en tactieken wisten stand te houden tegen het grootste professionele leger ter wereld. Hierdoor kregen de Boeren ook in Nederland aandacht.
[bewerk] Koningin Wilhelmina
Koningin Wilhelmina was ongetwijfeld het staatshoofd die zich het meest inzat met de Boerenoorlog. Zij heeft verschillende pogingen gedaan om de oorlog tussen Engelsen en de Nederlandse stamverwanten te beëindigen. Omdat Nederland millitair al verslagen was door Engeland en aan het einde van de 19e en begin van de 20e eeuw niets meer voorstelden dacht zij de oorlog te kunnen stoppen met grootmachten als Duitsland, Frankrijk en Rusland die ook uitsprakelijk pro-Nederlands waren in deze oorlog. Ze kreeg echter geen officiële steun van de regeringen en moest ook aan de Nederlandse neutraliteit geloven. Steun van het Nederlandse volk had ze wel duidelijk.
[bewerk] Brief naar koningin Victoria
Haar eerste poging om de Boerenoorlog te voorkomen was een brief naar haar tante Koningin Victoria van Engeland, destijds staatshoofd van Groot-Brittannië. Zij stuurde op 8 september 1899, onafhankelijk van de Nederlandse regering, een persoonlijke brief in perfect Engels naar Victoria. Zij wijst hier op het machtige Engeland maar ook op menselijkheid, recht en grootmoedigheid. Binnen een maand kreeg Wilhelmina een kort briefje terug waarin stond dat het om Paul Kruger zijn redelijkheid gaat of er een oorlog zal plaats vinden of niet. De Britten hielden er geen enkele rekening mee dat zij met verwilderde Nederlanders te maken hadden en zij konden ook geen ene weerstand van het zwakke Nederland verwachtten.
[bewerk] Conferentie in Den Haag
Wilhelmina organiseerde een vredesconferentie in 's Gravenhage in de zomer van 1899. Zij hield de conferentie op initiatief van Tsaar Nicolaas II van Rusland maar was niet echt onder de indruk. Omdat een conferentie houden erg gevaarlijk als ze op het grondgebied van de betrokkenen werd gehouden werd er eerst aan kleine landen als België en Denemarken gedacht. Uiteindelijk werd ze toch in Nederland gehouden, Wilhelmina vond dit gen duidelijke eer omdat er op Nederland een stempel zou worden gedrukt met daarom Klein minderwaardig land. Omdat de Trevezaal niet geschikt was stelde ze het Huis ten Bosch open voor de conferentie. Rusland wou veel landen uitnodigen maar enkele landen deden moeilijk, Italië wilde geen afgevaardigden sturen als de Paus dat ook deed. Hierdoor werd het Vaticaan niet uitgenodigd. Engeland wou geen afgevaardigden laten plaatsnemen naast die van de Zuid-Afrikaanse Republiek of de Oranje-Vrijstaat. Hierdoor schreef zij: Onze stamverwanten werden zodoende dus op de conferentie gebannen. Ook kon zij uiteindelijk van Tsaar Nicolaas II weinig verwachtten.
[bewerk] Begin van de oorlog
Koningin Wilhelmina leefde nog steeds erg mee met de Boeren en in 1899 brak de oorlog uit. De Britten lokte de oorlog uit en de Britten en vele anderen beschouwden het begin van de oorlog als schuld van Paul Kruger, koningin Wilhelmina en de Nederlanders waren als een van de weinigen die dit niet aan Kruger hebben geweten.
[bewerk] Brief aan Keizer Wilhelm II
Wilhelmina laat het niet alleen bij een brief aan haar tante ook Keizer Wilhem II van Duitsland is een bloedverwant waar ze een brief naar schrijft. De Boerenoorlog was nu een half jaar begonnen en vooruitzichten waren er nog niet het bleek zelfs voordeel voor de Boeren die heldhaftig en sterk overwinningen kregen op de Britten. Wilhelmina schreef in de Brief:
- ‘Euer Majestät, Lieber und sehr verehrter Vetter!’
met als verzoek:
- ‘das schlimmste von den Buren abzuwenden durch eine Intervention bei England mit den andern Mächten’
Ze verzoekt hier om een interventie te organiseren om de Britten tegen te houden. Na een week krijgt zij een brief van elf kantjes terug met daarin een afwijzing. Wilhelmina antwoordde hierop met een kort bedankbriefje.
[bewerk] Afwijzing van Rusland
Zij wist echter al dat zij van Tsaar Nicolaas de II uit Rusland ook niets meer hoefde te verwachtten. Op 13 maart kreeg de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken een telgraaf van een gezant in Pietersburg, in Transvaal. Hierin stond dat de Russische minister van Buitenlandse Zaken hem heeft laten weten dat zijn regering geen interventiemacht zou oprichten. Maar de Russische regering hoopte wel dat er een bemiddeling zou zijn tussen de grootmachten om de oorlog te laten stoppen. Toch schrijft ze hem nog in het Frans, de diplomatieke taal van Europa destijds, een aanbevelingsbrief over de Boerendelegatie die door Europa reist om aandacht te vragen voor de oorlog. In augustus 1900 kreeg zij echter weer een afwijzingsbrief uit Rusland.
[bewerk] Paul Kruger in veiligheid
Paul Kruger, gezien als de leider van de Boeren vluchtte na het verlies van de Boeren naar Portugees Oost-Afrika (Lourenço Marques). Hier werd Paul Kruger opgehaald door het Nederlandse oorologschip dat door Wilhelmina werd gestuurd. Wilhelmina trok zich niets aan van de Britse zeeblokkade van Zuidelijk Afrika en haalde de Boerenleider op. Wilhelmina vond het jammer dat Kruger niet kon worden meegenomen door het schip Friesland, een pantserdekship dat al in het vroegere Mozambiek lag om vluchtelingen uit de tweeBoerenrepublieken op te vangen. Dit schip was echter al op weg naar Nederlands Indië.
[bewerk] Nederlandse steun
Vanaf toen werden de Boeren als grote en sterke helden gezien. De Nederlanders vonden het geweldig dat hun nazaten, de Nederlanders in Afrika, opgewassen waren tegen de Britten, destijds de eeuwige vijand. Er ontstond een groot enthousiasme tegenover de Nederlandse Boeren en een haat tegenover de Britse kolonisten. Na 1880 bloeide het nationalisme in Nederland op, dit nadat er lange tijd geen oorlog was gevoerd en geen reden voor trots was, België was namelijk in 1839 onafhankelijk geworden, wat een groot verlies was.
In 1899 begint de Tweede Boerenoorlog, Britten tegen de Boeren van de Zuid-Afrikaansche Republiek en Oranje Vrystaat. Deze keer werden de Boeren gesteund door de Nederlandse bevolking. De Nederlandse regering hield zich echter stijf en bemoeide zich niet met de oorlog, o.a. omdat het Nederlandse leger niet meer zo sterk was en geen weerstand kon geven tegen het Britse leger. En Nederland profiteerde van handel met o.a. de Britse kolonies.
Hoewel er geen heel Nederlands leger naar Zuid-Afrika werd gestuurd, waren er ongeveer 2000 Nederlandse vrijwilligers die vochten tegen de Britten. Paul Kruger, Oom Paul genoemd, vroeg echter wel voor Nederlandse steun. Ook waren er in Zuid-Afrika veel Nederlanders die in Zuid-Afrika woonden en meevochten. De Nederlanders moesten echter wel veel leren, volgens de Boeren konden zij geen paard rijden, zij konden niet schieten en hadden wel een grote mond.
Tijdens de Boerenoorlogen waren er echter wel veel Nederlanders actief in de Boerenrepublieken, vooral in Transvaal. Zij waren vooral bouwmeesters ne ontwerpers van infrastructuur. Ook waren veel Nederlanders direct of indirect actief in het bestuur van de Zuid-Afrikaansche Republiek.
[bewerk] Na de oorlog
Nadat Transvaal en de Oranje Vrystaat een deel werden van het Britse Rijk stuurde de jonge Koningin Wilhelmina een schip naar Zuid-Afrika, zij trok zich niets aan van de Britse blokkade en haalde de oude president Paul Kruger, vader van de Afrikaners en president van de Transvaal, op. In Nederland aangekomen werd Paul Kruger toegejuicht en stonden velen langs de straten naar hem te zwaaien en te wachten tot hij langskwam.
In veel grote steden waaronder Amsterdam, Rotterdam en Den Haag zijn er wijken opgericht met herinneringen aan de helden in Zuid-Afrika. De Transvaalwijk bijvoorbeeld met straten als Transvaalkade, Krugerstraat, Krugerplein, Joubertstraat, Oranje Vrijstaatkade, Pretoriusplein en Afrikanerplein.
Tot 1940, wanneer Groot-Brittannië Nederland steunt in de Tweede Wereldoorlog bleven de gedachtes en de verhouding met Engelsen slecht. Nederland was echter niet het enige land dat de Boeren steunde, ook de Duitsers, Fransen, Zweden en Russen droegen hun steentje bij aan de strijd tegen de Britten. Ook enkele Ieren en Canadezen kwamen aan de Boerenkant te staan hoewel zij eigenlijk meevochten in het Britse leger. Er was dus een groot aantal vrijwilligers in de Tweede Vrijheidsoorlog uit verschillende landen aanwezig en die neerkeken op het beleid van het onmenselijke Britse imperiale leger. De Boerenoorlogen zijn namelijk het begin van het eind van het Britse Rijk.
