Nederlandse koloniën
Van Wikipedia
| Geschiedenis van Nederland |
 ██ Nederland ██ VOC ██ WIC ██ Ontdekte gebieden |
|
..Naar chronologie
|
|
..Naar onderwerp
|
|
..Naar overzeese gebiedsdelen
|
|
..Naar provincie
|
|
..Naar voormalige koloniën
|
Het Koninkrijk der Nederlanden was in het verleden een koloniale macht. Dit koloniale rijk viel uiteen na de Tweede Wereldoorlog en bestaat nu nog slechts uit twee kleine overzeese gebieden.
Het Koninkrijk der Nederlanden zoals dat in 1815 ontstond, omvatte de volgende overzeese gebiedsdelen:
- Nederlands-Indië, tot 1949
- Nederlands Nieuw-Guinea, dat tot 1963 onder Nederlands bestuur bleef
- Suriname tot 1975
- Nederlandse Antillen, inclusief Aruba. Nu vormen de Nederlandse Antillen en Aruba elk een eigen land binnen het Koninkrijk der Nederlanden
- Nederlandse factorijen aan de Goudkust, verkocht aan het Verenigd Koninkrijk in 1871
- Handelspost Dejima in Nagasaki, tot 1851 toen het Japans werd
- Handelspost Coromandel in India, in 1825 aan de Britten verkocht
Tijdens de Gouden Eeuw was de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, via de Verenigde Oost-Indische Compagnie en de Verenigde West-Indische Compagnie een koloniale grootmacht.
Inhoud |
[bewerk] Vroege kolonisatie 15e tot en met de 17e eeuw
In deze periode werden voornamelijk handelsnederzettingen gesticht langs de Afrikaanse en Amerikaanse kusten. Aanvankelijk door Portugal (Afrika) en vanaf de ontdekking van Amerika ook door Spanje. Vanaf de 16e eeuw gingen Engeland en de Republiek en in iets mindere mate Frankrijk er toe over om kolonies te verwerven.
Sommige van deze handelsposten, bijvoorbeeld die op Kaap de Goede Hoop en in Nederlands-Indië, evolueerden tot echte kolonies. Anderen gingen verloren of bleven kleine pleisterplaatsen voor Nederlandse schepen. De ware koloniën werden:
- Nederlands-Indië
- Nederlands Nieuw-Guinea (vanaf 1949)
- Nederlandse Antillen
- Suriname
- (Nederlands-)Guyana
- Nederlands Goudkust
- Kaapkolonie
- Ceylon
- Formosa
- Malakka
- Nieuw-Nederland
- Nederlands-Brazilië
[bewerk] Geschiedenis van de koloniën
Tijdens de Engels-Nederlandse Oorlogen verloor Nederland een groot deel van zijn koloniën aan Engeland. Het won er echter ook enkele bij. In ruil voor Nieuw-Amsterdam dat Nederland opgaf aan het eind van de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog kreeg het Nederlands Guyana. Na de oorlogen tussen het Verenigd Koninkrijk en Napoleon verloor Nederland echter weer kolonies aan Engeland: Ceylon, de Kaap en de helft van Nederlands Guyana, Engels Guyana, dat Nederland oorspronkelijk van Engeland had ontvangen.
Zuid-Afrika was een VOC-gebied van 1652 tot 1806, waarna het in Engelse handen viel. Het Afrikaans is een zelfstandige ontwikkeling van het Nederlands van de 17e eeuw.
Réunion en Mauritius werden veroverd door Frankrijk, dat de eilanden later verloor aan het Verenigd Koninkrijk. Nederlands Brazilië, enkele handelsposten op de kusten, werd veroverd door Portugal. Tobago werd een Engelse kolonie, net als Singapore.
Formosa werd in 1662 veroverd door de Chinezen na sinds 1624 eigendom geweest te zijn van de VOC. Formosa is nu bekend als Taiwan.
Verder waren er Nederlandse handelsposten zoals in Malakka (Maleisië), Goudkust (Ghana), en Dejima (Japan). Deze gingen ook allemaal verloren.
[bewerk] Dekolonisatie
Net als alle andere koloniale rijken begon ook het Nederlandse te verbrokkelen na de Tweede Wereldoorlog.
Nederlands-Indië verklaarde zich na de terugtrekking van de Japanse bezettingstroepen eenzijdig onafhankelijk. De onafhankelijkheid werd door het moederland erkend in 1949 en het land heet nu Indonesië. De Nederlanders behielden echter Nederlands Nieuw-Guinea. In 1963 werd ook deze laatste Nederlandse kolonie in het gebied onder druk van de Verenigde Staten en de Verenigde Naties gedwongen overgedragen aan Indonesië.
Suriname werd onafhankelijk in 1975. Het land heet nog steeds Suriname, en de officiële landstaal is er nog altijd Nederlands.
De Nederlandse Antillen zijn nu overzees gebiedsdeel van het Koninkrijk der Nederlanden met een vorm van zelfstandigheid. Het eiland Aruba hoort niet meer bij de Nederlandse Antillen, omdat het een status aparte heeft gekregen.
[bewerk] Zie ook
| Koloniën van de Republiek der Verenigde Nederlanden |
 |
Gouvernementen: Berbice* | Cayenne | Demerara* | Essequibo* | Goudkust* | Nederlands Brazilië | Nederlandse Antillen | Nieuw-Nederland | Pomeroon | Suriname*
Gebieden met een directeur: Maagdeneilanden
Gebieden met een baron: Tobago (geleend aan Cornelis Lampsins)
Factorijen / handelsposten: Arguin | Loango-Angola kust | Senegambia | Slavenkust
Gouvernementen: Ambon* | Banda* | Batavia* | Ceylon | Coromandelkust* | Formosa | Java's Noordoostkust* | Kaapkolonie* | Mauritius | Makkasar* | Malakka* | Molukken*
Kantoren met een directeur: Vestingen in Bengalen | Vestingen in Perzië | Suratte
Gebieden met een commandeur: Bantam* | Malabar | Sumatra's Westkust*
Residenten: Bandjarmasin* | Cheribon* | Palembang* | Pontianak*
Gebieden met een opperhoofd: Birma | Deshima* | Vestingen in Siam | Timor | Tonquin
Factorijen: Corandèl | Vestingen in China
Nederzettingen: Amsterdam eiland (incl. Smeerenburg) | Jan Mayen
Vestingen: Acadia | Zoutpannen in Venezuela | Fort Nassau
*: Gebieden ook in handen van de Bataafse Republiek geweest.
