Nieuw-Apostolische Kerk

Van Wikipedia

De Nieuw-Apostolische Kerk is een orthodox chiliastisch kerkgenootschap, dat in Duitsland ontstaan is door scheuring in 1878 uit de Allgemeine Christliche Apostolische Mission (ACAM) en in Nederland door het schisma met de Hersteld Apostolische Zendingkerk van 1897, met name ten gevolge van de invoering van het zgn. 'Nieuwe Licht' van apostel Krebs. In de periode van 1897 tot in de zestiger jaren gebruikte men de naam Hersteld Apostolische Zendingkerk in de Eenheid der Apostelen (HAZEA).

Inhoud 1 Geschiedenis 1.1 De scheuring van 1878 in Duitsland 1.2 Scheuringen onder Frits Krebs 1.3 Stamapostel Niehaus 1.4 Stamapostel Bischoff 1.5 De 'stamapostelboodschap' en haar gevolgen 2 Ledental en leiding 3 Leer en opvattingen 4 Bibliografie 5 Externe links 5.1 Nieuw-Apostolisch 5.2 Kritische sites over de NAK 5.3 Afgescheiden en uitgezette groepen

[bewerk] Geschiedenis

[bewerk] De scheuring van 1878 in Duitsland

De eerstgeroepen apostel in de Allgemeine Christliche Apostolische Mission (ACAM) was Carl Wilhelm Louis Preuss. Deze overleed op 25 juli 1878. Volgens de nieuw-apostolische lezing van de gebeurtenissen riep Geyer op 31 maart 1878 een zekere Güldner tot apostel, als opvolger van Preuss, terwijl deze nog in leven was. Uit documenten van de ACAM kan echter worden opgemaakt dat Güldner op die datum slechts tot apostel zonder verdere stamaanduiding geroepen was. Nadat Preuss was overleden, volgde bij monde van profeet Geyer pas op 4 augustus 1878 de nadere roeping van Güldner als opvolger van Preuss. Dit leidde in dezelfde kerkdienst tot een opstand van enkele oudsten, onder wie Friedrich Krebs, die Geyer en Güldner afwezen. Toen deze beide mannen de kerkzaal verlieten, werden ze door vrijwel de hele gemeente gevolgd. Zij behielden de naam ACAM en kwamen reeds een week later op een ander adres bijeen. Het achtergebleven restant van zo'n 10 à 15 opstandelingen zou het begin vormen van de Nieuw-Apostolische Kerk in Duitsland. Krebs werd enkele jaren later geroepen tot apostel en breidde gestaag zijn invloedssfeer uit, door ook andere stamgebieden dan datgene waartoe hij geroepen was, onder zijn gezag te brengen.

[bewerk] Scheuringen onder Frits Krebs

Na de wettige roeping in 1897 van Martinus van Bemmel als apostel voor Nederland in de Hersteld Apostolische Zendingkerk, werd deze op initiatief van de Duitse apostel Krebs na enkele weken alweer afgezet. De opziener van de gemeente Hoorn, Jacob Kofman, die vervolgens door zijn activiteiten een groot deel van de gemeenteleden uit de HAZK afscheurde ten gunste van Krebs, werd spoedig door deze als tegenapostel voor Nederland aangesteld. Men ging verder onder de naam Hersteld Apostolische Zendinggemeente in de Eenheid der Apostelen (HAZEA). Dienaren werden er niet meer geroepen door een profeet, maar ingezet door de stamapostel. Dat bleek ongewild al bij de roepingsdienst die omstreeks 1897 in de HAZK-gemeente te Enkhuizen werd gehouden. Apostel Krebs stelde een aantal mannen aan in hogere ambten en liet het voorkomen of hij daarbij door de Heilige Geest geleid werd, maar later vond men bij toeval in het door hem gebruikte gezangboek een brief van Kofman terug, waarin deze Krebs vroeg om de aangewezen broeders tot die ambten te verhogen, precies zoals het nu door Krebs was uitgevoerd. Een groot deel van de Enkhuizer gemeente verliet Krebs toen alsnog wegens het ontdekte bedrog en bouwde een eigen kerk aan de Vijzelstraat, waarvoor in 1901 de eerste steen door apostel Van Bemmel gelegd werd.

Enkele jaren eerder was er in Stapelburg (tegenwoordig: Ilsenburg) in Duitsland reeds een conflict ontstaan tussen Krebs en Friedrich Strube, vanwege Krebs' 'hervormingen'. Hierdoor kwam het tot oprichting van de Alt-Apostolische Gemeinde door Strube.

In 1902 kwam Krebs in conflict met een van zijn districtsoudsten, Julius Fischer (1867-1923), over de leer rond de wederkomst van Christus. Hieruit kwam het Apostelamt Juda voort, waaruit zich vervolgens in 1923 het Apostelamt Jesu Christi losmaakte.

Berucht zijn Krebs' uitspraken dat hij de tijdsovereenkomstige Christus was, wiens woorden van groter waarde voor de gelovigen waren dan die van de Bijbel, die vergeleken werd met het manna in de woestijn dat na korte tijd bedorven was. Tijdens een inzetting van ambstdragers in 1904 sprak hij: "U heeft gezongen: 'Tegen U alleen heb ik gezondigd' (uit Ps. 51), en zo houd ik het de drie oudsten en de bisschop voor. Leer daarvan dat, wanneer ik mijn hand terug zou trekken, het ter plekke uw dood zou betekenen." (Bericht für die "Ämter" 15.4.1904). En in Sein letztes Wort uit 1905 is te lezen hoe een van Krebs' ambtsgenoten schrijft: "Het is niet zo eenvoudig in de omgeving van de door God gezonden apostel te komen; want hij is niet mijn collega, ook niet mijn vriend, ook niet mijn broeder, maar Heer en Meester! Ik schaam mij steeds wanneer ik in zijn brieven aan mij lees, hoe hij zich "mijn broeder" noemt en vernedert tot mij, ellendig mens."

[bewerk] Stamapostel Niehaus

In Duitsland werd in 1905 de overleden 'Eenheidsvader' Krebs opgevolgd door stamapostel Hermann Niehaus, waarbij deze titel bedoeld was naar analogie van Jezus' woorden in Johannes 15:5: "Ik ben de wijnstok, gij zijt de ranken." De stamapostel beschouwde zich dus als de ware wijnstok waaruit de overige apostelen hun levenskracht ontvingen, en zette dus ook medeapostelen af. Dit overkwam in 1911 de Australische apostel Niemeyer, waardoor de Apostolic Church of Queensland ontstond. In Zuid-Afrika zette Niehaus in 1913 apostel Klibbe af, die zelfstandig verder ging. Middels een proces daartoe gedwongen veranderde hij in 1927 de naam van Nieuw-Apostolische Kerk in Oud-Apostolische Kerk van Zuid-Afrika. De kerk telde bij zijn dood in 1931 al meer dan een miljoen leden. In 1921 zette Niehaus apostel Brückner af, waarna deze de Reformiert Apostolische Gemeindebund stichtte.

In Nederland werd Kofman in 1910, een jaar voor zijn dood, vervangen door apostel J.H. Van Oosbree (1862-1946), die er nogal radicale en onorthodoxe opvattingen op na hield. Zo veranderde hij het Heilig Avondmaal in een gemeenschappelijke verzoeningsdis. Door conflicten hierover in 1925 met zijn schoonzoon, evangelist H.J. Smit uit Enkhuizen, stichtte laatstgenoemde de Hersteld Evangelische Apostolische Gemeente, die zich een jaar later bij de Reformiert Apostolische Gemeindebund aansloot. Problemen tussen Van Oosbree en voorganger A. Grootveld uit Scheveningen leidden tot de afscheiding van de kleine Nieuwe Hersteld Apostolische Zendinggemeente, die nu nog slechts enkele leden telt.

Vooral onder de leiding van Van Oosbree breidde het aantal gemeenten in Nederland zich uit van 7 in 1895 tot 82 in 1946, die echter voor het grootste gedeelte tot het latere Apostolisch Genootschap zouden overgaan.

[bewerk] Stamapostel Bischoff

Na Van Oosbree's dood in 1946, benoemde de stamapostel Johann Gottfried Bischoff de meer orthodoxe Jan Jochems, maar Van Oosbree had inmiddels zelf ook een opvolger via zijn testament benoemd in de persoon van Lambertus Slok, die door de grote meerderheid van de Nederlandse gelovigen (± 25.000) gevolgd werd. Slok zou door gaan met de veranderingen die Van Oosbree in gang had gezet. Velen volgden Slok vanuit het liefdevolle vertrouwen die men had in Van Oosbree. De aanwijzing van apostel Slok werd vanuit Duitsland met succes aangevochten door middel van een langdurige rechtsprocedure. Dit betekende dat alle gebouwen en overige bezittingen toevielen aan de ± 5000 volgelingen van apostel Jochems, die echter al in 1947 overleden was. Eerst opgevolgd door Paasman (Oudste uit Leeuwarden) en aansluitend was G. Kamphuis verantwoordelijk voor Nederland. De volgelingen van apostel Slok gingen verder als het Apostolisch Genootschap, dat in 1951 werd opgericht. Met vrijwel niets moest men geheel opnieuw beginnen. Het Apostolisch Genootschap is momenteel de grootste apostolische beweging in Nederland en beschouwt zich religieus-humanistisch.

In Duitsland splitsten zich in 1946 de Christen unserer Zeit af van de NAK wegens onenigheid over de samenwerking met de nazi's in de Tweede Wereldoorlog. In 1951 werd bijna de helft van de leden in het district waartoe Saarland behoorde, door Bischoff geëxcommuniceerd. Dit leidde in 1952 tot de oprichting van de Apostolische Gemeinde des Saarlandes.

[bewerk] De 'stamapostelboodschap' en haar gevolgen

Inmiddels begon stamapostel Bischoff vanaf 1950 de zgn. stamapostelboodschap te verkondigen, die inhield dat hij niet zou sterven, omdat Jezus nog tijdens zijn leven wederkwam. Ongeloof in 'de boodschap' zou leiden tot de eeuwige dood. De boodschap moest elke zondag van de kansel klinken, op straffe van excommunicatie. Dit lot trof onder meer 3 apostelen (Peter Kuhlen, Dunkmann en Dehmel) en 12 opzieners en oudsten die in 1955 een brief hadden opgesteld, waarin gewezen werd op de heersende huichelarij als gevolg van het gevoerde beleid. Na hun afzetting stichtten zij de Apostolische Gemeinschaft. Een jaar later werd de Vereinigung Apostolischer Christen des In- und Auslands'' opgericht, waar de Apostolische Gemeinschaft en andere lotgenoten zich bij aansloten, zoals Apostolic Church (Apostle Unity) uit Zuid-Afrika, de Reformiert Apostolische Gemeindebund der DDR en de Apostolic Church of Queensland.

In de Nederlandse HAZEA was apostel Kamphuis terughoudend in de verkondiging van de stamapostelboodschap, zodat zich een ontevreden deel zich van de HAZEA afscheidde. Zij werden voorlopig vanuit Duitsland werden geleid als de Neu Apostolische Gemeinde, waar de boodschap streng gehandhaafd werd. Kamphuis trad in 1954 terug. Nadat Johann Gottfried Bischoff echter stierf in 1960, werd verklaard dat God Zijn plan gewijzigd had. De opvolger van Bischoff, stamapostel Walter Schmidt, bracht de beide groepen weer terug onder centraal gezag in de Nieuw-Apostolische Kerk in Nederland. Schmidt werd van 1975-1978 opgevolgd door Ernst Streckeisen, waarna Hans Urwyler stamapostel werd tot in 1988. Door ziekte moest hij zijn taak neerleggen, die aansluitend werd overgenomen door Richard Fehr. Sinds 15 mei 2005 is Wilhelm Leber stamapostel in deze kerk.

In Nederland verzamelden uitgezette HAZG-ers zich in 1958 onder de apostelen Kamphuis en Smit in de Apostolische Geloofsgemeenschap (sinds 1980 de Gemeente van Apostolische Christenen), die zich ook aansloot bij de genoemde Vereinigung Apostolischer Christen des In- und Auslands. Deze laatste telt ongeveer 40.000 leden en staat tegenwoordig bekend als Vereniging van Apostolische Gemeenten.

In 1988/1989 vond wegens leerstellige onenigheid over o.a. de herinvoering van het profetenambt de uitzetting plaats van apostel F.G. Rockenfelder. Dit leidde tot de oprichting van de Apostolische Gemeente (Apostolische Gemeinde e.V.).

Er hebben de laatste jaren in Nederland contacten plaatsgehad tussen de Nieuw-Apostolische Kerk, de Gemeente van Apostolische Christenenen de Hersteld Apostolische Zendingkerk - Stam Juda.

[bewerk] Ledental en leiding

De Nieuw-Apostolische Kerk (NAK) telt volgens de eigen opgave in Nederland ongeveer 12.000 leden, waarvan circa 60 procent meelevend is, verspreid over 76 gemeenten (stand 2006). Sinds 6 december 1998 is Th.J. de Bruijn als districtsapostel verantwoordelijk voor Nederland en enkele missiegebieden buiten Nederland (Suriname, Aruba, Nederlandse Antillen, Antigua en Malta). Wereldwijd telt het kerkgenootschap bijna elf miljoen leden, waarvan ruim 8 miljoen in Afrika en waarbij de groei vooral in derde wereld landen plaatsvindt. Volgens de officiële cijfers telt Europa momenteel ruim een half miljoen nieuw-apostolischen.

Het hoofdkwartier van de Nieuw-Apostolische kerk bevindt zich in Zwitserland te Zürich. De 'stamapostel' heeft de leiding over een twintigtal 'districtsapostelen' en 'districtsapostelhelpers', en ca. 360 overige 'apostelen'. Van 1988-2005 was dit de Zwitser Richard Fehr, onder wiens leiding zo'n 20 projectgroepen zijn opgestart, die zich binnen de Nieuw-Apostolische Kerk bezig houden met diverse thema's van uiteenlopende aard. Met ingang van Pinksteren 2005 is zijn opvolger, Wilhelm Leber, voormalige districtapostel van Noord-Duitsland, aangetreden als diens opvolger. De samenkomst waarin dat gebeurde, werd per satellietverbinding gevolgd door zo'n anderhalf miljoen gelovigen uit 8000 nieuw-apostolische gemeenten wereldwijd.

[bewerk] Leer en opvattingen

De ontstaansperiode van de NAK rond 1897, toen men zich nog Hersteld Apostolische Zendinggemeente in de Eenheid der Apostelen noemde, werd onder meer werd gekenmerkt door controverses over de waarde en positie van de Bijbel. Tegenwoordig erkent de NAK onverkort de Bijbel als grondslag voor de nieuw-apostolische leer, hetgeen in 2004 nog eens bevestigd is door de vergadering van districtsapostelen te Nice.

[bewerk] Bibliografie

• Dr. Johannes Albrecht Schröter: Die Katholisch-Apostolischen Gemeinden in Deutschland und der "Fall Geyer". (Tectum Verlag) 3. licht verbeterde druk, 2004 – ISBN 3-89608-814-9.
• Dr. M.J. Tang: Het apostolische werk in Nederland (tegen de achtergrond van zijn ontstaan in Engeland en Duitsland); (Boekencentrum) Den Haag, 1e druk 1982, 4e druk 1989. - ISBN 9023914724. Dit boek is reeds lang uitverkocht, maar hier te lezen.

• Helmut Obst: Apostel und Propheten der Neuzeit; (Verlag Vandenhoeck & Ruprecht) Göttingen. - ISBN 3-525-55438-9
• Kurt Hutten: Seher - Grübler - Enthusiasten; (Quell Verlag) Stuttgart. - ISBN 3-7918-2130-X.
• Friedrich-Wilhelm Haack: Die Neuapostolische Kirche; (Verlag Evangelischer Presseverband für Bayern) - ISBN 3-583-50617-0.
• M. van Bemmel e.a.: De ware oorzaak der scheuring in de Hersteld Apostolische Zendinggemeente in Nederland; Amsterdam 1897.

[bewerk] Externe links

[bewerk] Nieuw-Apostolisch

• www.nak-nl.org Nieuw-Apostolische Kerk in Nederland
• www.nak.org Nieuw-Apostolische Kerk - Internationale site

[bewerk] Kritische sites over de NAK

• www.nakobserver.nl Onafhankelijke Nederlandse site over de NAK.
• www.glaubenskultur.de Nieuws en discussie over de NAK (Duitstalig).
• www.nak-info.de Kritische Duitse site over de NAK.
• www.naktuell.de Kritische Duitse site over de NAK.
• Waechterstimme Duitse site met diverse interne NAK-documenten.
• www.sekten.ch/ex-site/links-folder/nak.htm Duitstalige sites van ex-leden.
• http://maimonides.web-log.nl/ Weblog van de voormalige apostel Gerrit Sepers van de NAK in Nederland.
• Regenboog-NAK Homo-,bi- en transseksuele Christenen in de Nieuw-Apostolische Kerk.
• www.apostolischekritiek.nl Zeer veel informatie over de zogenaamde stamapostelboodschap, en de gevolgen daarvan.

[bewerk] Afgescheiden en uitgezette groepen

• Apostolisch Genootschap (1951)
• Gemeente van Apostolische Christenen (1958)
• Apostolische Gemeinde des Saarlandes (1951)
• links naar gemeentes die aangesloten zijn bij de VAG (1956)
• Katholisch Apostolische Gemeinde (sinds 1983 in Zwitserland)