Rhoe van Obsinnich
Van Wikipedia
Rhoe van Obsinnich, of Rhoe van Opsinnich (in 1466: Roede van Upsynnich); soms: Rohe von Obsinnig; de Rhoë Obsinnich, oorspronkelijk: Rode van Opsinnich; verdere spellingsvarianten: van / von /de; Roye, Roie, Roy, von /d' Obsinnigh, Opsinnigh, adellijke familie uit Limburg. In de Middeleeuwen ridders, in de 17e eeuw baronnen en jonkers. Uitgestorven in de 18e eeuw.
Inhoud |
[bewerk] Naam
De sterk wisselende schrijfwijze van de naam geeft aanleiding tot onzekerheid. De herkomstnaam van Obsinnich zou om te beginnen het beste gespeld worden als van Opsinnich, omdat dat toponiem verwijst naar het Kasteel van Opsinnich bij Remersdaal in de Voerstreek, iets zuidelijker en hoger gelegen dan het naburige Sinnich. Op dat Limburgstalige punt komen drie cultuurtalen bij elkaar (zie ook het artikel Drielandenlimburgs). Frans- en Duitstalige spellers hebben dit Opsinnich verbasterd tot Obsinnich, waaraan de betekenis "Hoog Sinnich" niet meer afleesbaar is.
De geslachtsnaam Rhoe is volgens de taalkundige dr. Ad Welschen terug te voeren op het oorspronkelijke Rode of ook wel Roede, en is een enkele keer in het Nederlands ook als Roie of Roy(e) ("rooie") terug te vinden, maar minder dan verwacht mocht worden. De overgangsklank -i- of -j- was blijkbaar niet oorspronkelijk of wenselijk. Wel was de naam was oorspronkelijk tweelettergrepig, maar zij is door Franstalige spellers vervormd tot Rhoe. In de achttiende eeuw vinden we daarvan ook de gecorrigeerde vorm Rhoë, die kennelijk een indicatie geeft van de correcte uitspraak. De Duitse spelling Rohe geeft die ook uitstekend weer, maar een goede Nederlandse spelling is eigenlijk niet voorhanden. Rowe zou dat nog het best benaderen.
[bewerk] Oostelijke tak
Afkomstig van het Kasteel Opsinnich bij Remersdaal in het oude Hertogdom Limburg (13e eeuw), verspreidde de familie zich naar het oosten van het hertogdom waar zij talrijke bezittingen verwierf, met name in de Bank Walhorn, en richting Aken, alwaar drie leden van de familie in de 16e en 17e eeuw de functie van schepen (wethouder) vervulden: Emundt von Obsinnigh genannt Rohe (1590-1596), Johann von Obsinnigh gen. Rohe (1592-1598) en Johann Friedrich von Obsinnigh gen. Rohe (1672-1729). In 1630 koopt Eremund von Obsinnig gen. Rohe de waterburcht Gödersheim in Wollersheim, gemeente Nideggen. Gothard (Goddart) Freiherr von Merode-Hoffalize, Heer te Frenz en van de Frankenberg bij Burtscheid trouwt in 1645 met Elisabeth von Obsinnig genannt Rohe.
[bewerk] Noordelijke tak
Een andere tak vestigde zich in en breidde zich verder uit naar het noorden: eerst naar Spaubeek (15e en 16e eeuw), en van daaruit naar het Maasland en het huidige Nederlands Midden- en Noord-Limburg, vooral aan de linkerzijde van de Maas. Zo vestigde zij zich in Elen bij Maaseik (16e en 17e eeuw), en voorts onder meer in Baexem, Elmpt en Baarlo (17e en 18e eeuw).
[bewerk] Spaubeek
Het huis met de hof en de goederen onder Spaubeek gelegen in de voormalige bank van Beek, met landerijen, bossen, broeken, weiden en beemden ongeveer 55 bunder, was met zijn mannen en ander toebehoor een groot leen van Valkenburg en werd verheven in 1380 door Abel van Vercken; in 1388 door Herman Hoen, ridder van Hoensbroek; in 1444 door Johan van Weerst; in 1472 namens Johan Rode van Opsinnich; in 1476 door Jan Rode van Opsinnich II en 1537 door Jan Rode III; in 1538 door Dirck Rode en Jonker Aert Huyn van Geleen. Van dan af blijft het goed, naar de vorige heer Jan Rode van Opsinnich II al een generatie eerder Heer Jansgeleen genoemd, aan de familie Huyn. Deze werd in 1654 verheven tot Graven van Geleen. Het Kasteel Jansgeleen werd ook de zetel van de verenigde heerlijkheid Geleen en Spaubeek (vanaf 1557), later verheven tot Graafschap. Zie verder Kasteel Jansgeleen en Geleen.
[bewerk] Elen
Al voor het verlies van Jansgeleen vestigen enkele van de Spaubeekse Rodes zich wat noordelijker in het Maasland, met name in Elen, bij Stokkem onder Maaseik, waar de echtgenote van Jan Rode II, Maria van Mopertingen, de erfdochter was van het kasteel Sipernau. Het is hun zoon Frederik van Opsinnich genaamd Rhoe, die in 1515 met Sipernau wordt beleend. Hij huwt Liefmonda Pollarts. In 1535 sterft hij in het naburige Neeroeteren aan de gevolgen van een handgemeen met zijn neef jonker Rycalt Rhoe / Roye. Er ontstaan in Elen twee takken Rhoe van Opsinnich, die van het kasteel Sipernau, en de tak Roye van Opsinnich van de hof aen die Capelle. De Rhoes van Sipernau worden baron, die van de Kapellerhof zijn jonker.
[bewerk] Roermond
Frederick van Opsinnich genaamd Rhoe (in 1595 gespeld als Roy) wordt in 1612 vermeld als burgemeester van Roermond.
[bewerk] Baexem
In de zeventiende eeuw was de familie De Rhoe d'Obsinnich, genaamd Rhoe van Baexem, eigenaar van het kasteel Baexem in Midden-Limburg. Van af 1726 bewoonde de met haar geparenteerde familie Van der Marck het huis tot in de 19e eeuw.
[bewerk] Elmpt
In Elmpt, even over de grens bij Roermond gelegen, bevindt zich het Huis Elmpt, uit de 16e eeuw. Van 1701 tot 1759 was dit huis in het bezit van de familie Rohe van Obsinnig. In het interieur bevindt zich het alliantiewapen van de families Rohe met het Andreaskruis, en Kettler met de ketelhaak. Een gedenkplaat herinnert aan Johannes Franz von Obsinnig, genannt von Rohe, die in 1742 als opperwachtmeester (sergeant-majoor) van een regiment dragonders gestorven is.
[bewerk] Baarlo
Het Kasteel De Berckt wordt al verheven in 1326 (door Tilman van Eyll). Agnes van Crieckenbeek schonk het goed in 1594 als bruidsschat aan Godfried van Hardenraet. Johanna Aleida van Hardenraet gaf in 1671 het huis aan haar man Lambert van Pollaert, heer van Aldeneyk. Na diens dood trad Aleida in het huwelijk met baron Hans Frederik de Rhoe d'Obsinnich van Elen (Sipernau).
Hans Frederik baron de Rhoe d'Obsinnich, heer van Baarlo, was luitenant-generaal in dienst van de Republiek der Verenigde Provinciën en stierf in de oorlog in Portugal, in 1704. Zijn dochter, Eva Thérèse Florentine, barones de Rhoe d'Obsinnich, huwde in 1707 op het kasteel van Olne (Graafschap Dalhem, thans provincie Luik) met Rijksbaron Willem II (Guillaume-Philippe) d'Olne en overleed aldaar in 1754. Het Kasteel De Berckt te Baarlo draagt in de gevel van het poortgebouw nog het alliantiewapen van Eva Rhoe van Obsinnich en Guillaume-Philippe d'Olne.
[bewerk] Het geslacht Van Olne
De familie d'Olne, waarin de Baarlose lijn De Rhoe wordt voortgezet, bleef nog tot 1830 eigenaar van "De Berckt". Achtereenvolgens waren dat Willem III Frederik Baron van Olne (1784), Antoine Joseph (1755-1823), en Willem V (1789-1869), burgemeester van Maasbree, die op het Huis "Scheres" te Baarlo overlijdt. De laatste Nederlandse Baron d'Olne was diens zoon, Ernest Willem VI, historicus-bestuurskundige en lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal (1848-1891).
[bewerk] Grubbenvorst
Het Huis De Steeg te Grubbenvorst (thans gemeente Horst aan de Maas) dateert oorspronkelijk uit de 16e eeuw. Op de plaats van het oudere huis werd rond 1750 door een lid van de familie Rhoe d'Obsinnich het huidige huis gebouwd. Het was de noordelijkste bezitting van de familie. De bijgebouwen zijn van 1800.
[bewerk] Bron
- A.J. Welschen 2003: 'Het geslacht Rhoe van Obsinnich ' [Genealogisch-historische dataverzameling].
[bewerk] Literatuur
Over het riddergeslacht Rode van Opsinnich:
- A.J. Welschen: ‘Herkomst en geschiedenis van de familie Welschen en de geografische verspreiding van deze familienaam’, afl. II, in: Limburgs Tijdschrift voor Genealogie 30 (2002), 68-81, plus afzonderlijke bibliografie in: Limburgs Tijdschrift voor Genealogie 31 (2003), 34-35.
