Tand

Van Wikipedia

Tanden in volwassen gebit
Snijtanden Centrale snijtand Laterale snijtand Hoektand premolaren Eerste premolaar Tweede premolaar molaren Eerste molaar Tweede molaar Verstandskies
Tanden in melkgebit
Melksnijtanden Centrale melksnijtand Laterale melksnijtand Melkhoektand Melkmolaren Eerste melkmolaar Tweede melkmolaar
Afbeelding
Menselijk gebit

Een tand is een harde, witte structuur in de mond. Zowel mensen als dieren kunnen tanden hebben. Diersoorten die geen tanden hebben zijn bijvoorbeeld de meeste vissen en vogels. Tanden hebben twee hoofdfuncties: ten eerste zijn het, net als nagels, aanvalswapen. Dieren met veel en sterke tanden staan bekend als roofdier, waardoor er enige angst heerst om dicht bij deze dieren in de buurt te komen. Voorbeelden zijn krokodillen, leeuwen, haaien en piranha's. De andere hoofdfunctie is het afsnijden en fijnmalen van voedsel. Vleeseters knippen hun prooi ermee in kleinere stukken en planteneters kauwen (en herkauwen) er hun voedsel mee.

Alvorens het voedsel in de slokdarm en maag komt, kan het worden fijngekauwd door de kiezen. Hoektanden houden het voedsel op zijn plaats zodat indien het spartelt toch te eten valt. Snijtanden zijn bedoeld om groente, fruit en ander plantaardig materiaal te eten.

Aan de vorm van tanden is te zien of het dier een vlees- of planteneter is. Ook een combinatie tussen beide, de alleseter, is te herkennen aan zijn gebit.

[bewerk] Mens

De mens is een typische alleseter; het gebit is zowel geschikt voor het eten van vlees als van plantaardig materiaal. Zelden gebruikt een mens zijn tanden als wapen. Als iemand zijn tanden laat zien is dit meestal niet als aanval gezien, maar juist het tegenovergestelde.

Er zijn mensen die geen tanden hebben. Dit is bijvoorbeeld het geval bij jonge kinderen en bejaarden. Vaak is het niet hebben van tanden de oorzaak van een ingevallen bovenlip. In het extreemste geval rust de punt van de neus op de bovenlip. Deze personen zien er over het algemeen niet zo heel erg aantrekkelijk uit. Het uiterlijk wordt in veel sprookjesboeken gebruikt als uiterlijk van een heks.

Voor mensen die wél tanden hebben gelden een aantal richtlijnen om deze niet te verliezen. Hiervoor is een perfecte mondhygiëne onontbeerlijk. Men kan tandpasta op een tandenborstel smeren om vervolgens de tanden in te wrijven met tandpasta. Bacteriën worden op deze wijze verwijderd. Na het tandenpoetsen dient de tandpasta alleen uitgespuugd te worden. De achtergebleven fluoride versterkt het glazuur. Met tandzijde (flosdraad) (zijden draad die met was doordrongen is) worden de interdentale ruimtes rein gehouden.

Als tanden niet tijdig gereinigd worden, gaan ze er geel uitzien. Het niet bijhouden van tanden komt de frisheid van de adem niet ten goede, men spreekt dan van halitose of foetor ex ore. Ook kan tandbederf (cariës) ontstaan met als gevolg kiespijn. Enkel door regelmatig en correct te poetsen kan men gaatjes en andere problemen voorkomen. Een tandarts kan de problemen vaak oplossen, maar er zijn veel mensen die uit angst niet op bezoek durven te gaan. In Nederland en België wordt veelal de richtlijn gehanteerd van een halfjaarlijkse gebitscontrole om gebitsproblemen vroegtijdig op te sporen en te verhelpen.

Een volwassen mens heeft normaal 32 tanden, een kind met een melkgebit 20. Het gebit wisselt bij de mens maar één keer. Als nieuwe tandjes doorkomen is dit een vervelend gevoel. Veel kauwen kan het doorkomen versnellen.

De mens heeft als tandformule I|C|P|M = 2|1|2|3, te tellen vanaf de middenlijn, zowel boven als onder, links en rechts. Dit wil zeggen dat een volwassen gebit in ieder kwadrant 2 incisivi, 1 canini, 2 premolaren en 3 molaren. Zie ook internationale tandnummering.

[bewerk] Samenstelling

De tand bestaat uit de volgende 6 componenten:

• glazuur of email
• tandbeen of dentine
• tandholte of pulpakamer
• tandmerg of tandpulpa
• bloedvat
• zenuw

Er zijn 4 onderdelen als zodanig te benoemen:

• kroon
• hals
• wortel(s)
• parodontium

[bewerk] Spreekwoordelijk

• Die de minste tanden hebben, kauwen het meest

De domste mensen voeren gewoonlijk het hoogste woord.

• Iemand aan de tand voelen

Hem kritisch ondervragen'

• Zijn tanden laten zien

Tonen dat men niet bang is, van zich afbijten; stevig uitvaren; streng zijn.

• Op zijn tandvlees lopen

Uitgeput zijn of er haveloos bijlopen

• Ergens zijn tanden inzetten

Vasthoudend zijn, niet snel opgeven

• Met zijn mond vol tanden staan

Niet kunnen antwoorden/reageren op een netelige vraag

• Haar op zijn tanden hebben

Goed gebekt zijn, iemand durft goed van zich af te spreken

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Tooth op Wikimedia Commons.

{{{afb_links}}}	Uitwendige delen van het menselijk lichaam	{{{afb_rechts}}}
Huid Hoofd -- Voorhoofd -- Slaap -- Wenkbrauw -- Oog -- Oor -- Neus -- Mond -- Tong -- Tanden -- Gelaat -- Wang -- Kin Hals -- Nek -- Adamsappel Arm -- Schouders -- Elleboog -- Pols -- Hand -- Vingers -- Duim -- Borst -- Tepel -- Rug Buik -- Geslachtsorganen (Penis/Scrotum of Clitoris/Vagina) -- Anus -- Stuit Heup -- Billen -- Been -- Dij -- Knie -- Kuit -- Hiel -- Enkel -- Voet -- Tenen