Łajski

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Łajski
Województwo	mazowieckie
Powiat	legionowski
Gmina	Wieliszew
Położenie	52° 25' 41,5'' N 20° 57' 12'' E
Liczba mieszkańców (2007) • liczba ludności	1100
Strefa numeracyjna (do 2005)	+48 22
Kod pocztowy	05-119
Położenie na mapie Polski Łajski

Łajski – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, w gminie Wieliszew.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Charakterystyka miejscowości

Położenie miejscowości Łajski. Prawie siedemset letnie Łajski, położone są w malowniczej okolicy Kotliny Warszawskiej. Są to tereny gęsto zalesione, gdzie na północy ciągną się Lasy Pomiechowskie a w jej południowo wschodniej części zachowały się pozostałości Puszczy Nieporęckiej.
Krajobraz jest równinny lekko pofałdowany, okoliczne wzniesienia i pagórki osiagają 75 - 85 m n.p.m.

Wieś liczy sobie około tysiąc stu mieszkańców. Łajski leżą w bezpośredniej bliskości Legionowa, w odległości 26 km od Centrum Warszawy, przy szlakach komunikacyjnych łączących Warszawę z Gdańskiem (linia kolejowa) i Pojezierzem Mazurskim (droga krajowa nr 61). Mniej niż 7 km dzieli wieś od Zalewu Zegrzyńskiego, miejsca letniskowego wypoczynku mieszkańców aglomeracji warszawskiej. Łajski należą do powstałej wskutek podziału administracyjnego w 1973r Gminy Wieliszew i graniczą bezpośrednio z Legionowem, Skrzeszewem, Wieliszewem i Michałowem-Reginowem.

[edytuj] Historia wsi Łajski

Łajski położone są na obszarze Kotliny Warszawskiej, na którą składają się tereny znajdujące się niegdyś w obrębie trzech historycznych jednostek administracyjnych o tradycjach z okresu książęcego lenna mazowieckiego - ziemi warszawskiej, zakroczymskiej i sochaczewskiej. Wraz z włączeniem tych terenów do Korony, weszły one w skład województwa mazowieckiego jako części powiatów warszawskiego, zakroczymskiego, serockiego i sochaczewskiego.

Wraz z rokiem rok 1795 tereny te znalazły się w zaborze pruskim. W XIX większość tego obszaru wchodziła w obręb województwa warszawskiego, a dopiero w 1952 r. z obszaru tego wyodrębniony został oddzielny powiat - Nowy Dwór Mazowiecki.

Pod względem administracji kościelnej obszar ten należał od schyłku XI wieku do diecezji płockiej, następnie w roku 1978 wszedł w skład archidiecezji warszawskiej. Od 1995 r. Łajski weszły w skład diecezji warszawsko-praskiej. Diecezja powstała 25 marca 1992 na mocy bulli papieża Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae Populus reorganizacje Diecezje i Prowincje w Polsce.

Nazwa Łajski pojawiła się po roku 1864, gdy wieś zgodnie z zapisem w księdze wieczystej stanowiła własność hrabiego Augusta Potockiego, w którym ukazem carskim, ziemie Królestwa Polskiego zostały uwłaszczone. Wspominając właściciela Łajsk należy powiedzieć, że była to barwna w owych czasach postać działacza polskiego, który został w 1886 roku jednym z założycieli i pierwszym prezesem Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów. Do tegoż towarzystwa należały takie osoby jak Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Wacław Gąsiorowski. Hrabia był także założycielem, w roku 1897, umiejscowionej nieopodal Łajsk Huty Szkła.

Wojenna zawierucha 1939 roku nie ominęła oczywiście terenów Łajsk i pozostałej części obecnej gminy Wieliszew.

Zacieśniające się kleszcze hitlerowskich najeźdźców zatrzymały się na linii Narwi bronionej przez Armię Modlin.

Okupacja przyniosła kolejne podziały administracyjne terenów Łaskich i gminy na podległe Generalnemu Gubernatorstwu oraz Rzeszy Niemieckiej.

Teren gminy jak i wieś Łajski objęte zostały działaniami oddziału Armii Krajowej ze zgrupowania . "Obroża"

Kolejne zniszczenia przyniosła ofensywa 1944 roku. Najbardziej zacięte walki Armii czerwonej z wojskami niemieckimi przyniosły ogromne zniszczenie zabudowań w Łajsk, bliskość twierdzy Modlin, o którą toczyły się najbardziej zacięte boje, spowodowała konieczność całkowitego powojennego zagospodarowania miejscowości od nowa.

Pożoga wojenna, która szczególnie dotkliwie dotknęła te tereny oraz czas, zabrały bezpowrotnie wiele z dziedzictwa kulturowego mieszkańców Łajsk. Świadkami burzliwej historii są przydrożne leśne i polne kapliczki i ołtarzyki - charakterystyczne w tym regionie zabytkowe miniatury. We współczesnych zaś czasach została rozebrana, zbudowana 1905 roku szkoła, na miejscu której znajduje się obecnie skwer im. S. Pączkowskiego – pierwszego dyrektora założonej w 1905 roku w Łajsk szkoły.

Na terenie Łajsk znajduje się kilka stanowisk archeologicznych, w których znaleziono pozostałości po dawnych mieszkańcach tych ziem z różnych epok. Do najważniejszych odkryć należą wykopaliska z okresu kultury halsztackiej. Nazwa pochodzi od cmentarzyska w Hallstatt. Jako określenie starszej niż lateńska części przedrzymskiej epoki żelaza wprowadził ją H. Hildebrand w 1874r. Obecnie przyjmuje się, iż okres halsztacki przypada na lata 700-400 p.n.e.

W Łajskach odkryto 22 obiekty archeologiczne: groby ciałopalne, groby kloszowe, groby popielnicowe, groby jamowe oraz dziewięć jam o charakterze posadowym. Jednymi z najciekawszych odkryć są popielnice. Popielnica jest naczyniem najczęściej glinianym, służącym dla przechowywania prochów zmarłego, co właśnie charakterystyczne było dla kultur o ciałopalnym obrządku pogrzebowym. Znaleziska te potwierdzają ciągłość osadnictwa na terenie miejscowości i okolic.

Zakłady Mechaniczne "PODKOWA" Poniatów

W latach 1933-1943 na granicy miejscowości Łajski i Poniatowa (dzisiejszy Michałów-Reginów) działały Zakłady Mechaniczne "PODKOWA" Poniatów. Pierwsze miesiące działalności zakładu ograniczyły się głównie do produkcji haceli do podków. W latach późniejszych, kiedy asortyment produktów działu narzędziowego i optycznego stale się zmieniał, hacele były stałym i podstawowym produktem zakładu. Z czasem zaczęto produkować motory.

Źródło:
"PLAN ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI Łajski" z dnia 5 kwietnia 2005 r.(fragmenty) http://www.bip.wieliszew.pl/public/get_file.php?name=PLAN+ROZWOJU+MIEJSCOWOSCI+£AJSKI.doc&id=60712