Adam Dziewoński
Z Wikipedii
Adam M. Dziewoński (ur. 15 listopada 1936 we Lwowie, Polska) - geolog, geofizyk i sejsmolog amerykański pochodzenia polskiego.
W 1960 ukończył studia fizyczne o specjalności geofizyka na ówczesnym Wydziale Matematyki i Fizyki na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracował w Instytucie Geofizyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, a jednocześnie przygotowywał rozprawę doktorką pod kierunkiem jednego z twórców geofizyki w Akademii Górniczo-Hutniczej, profesora Henryka Orkisza. Pracę doktorską zatytułowaną Zagadnienie odbić wielokrotnych w problematyce sejsmogramów syntetycznych obronił w 1965 roku na Wydziale Geologiczno-Poszukiwawczym AGH w Krakowie. W tym samym roku wyjechał na stałe do Stanów Zjednoczonych. Od 1972 profesor Uniwersytetu Harwarda w Cambridge. Autor wielu prac i publikacji z dziedziny geofizyki. Laureat wielu nagród i wyróżnień. W 1998 roku razem z Donem Andersonem otrzymał Nagrodę Crafoorda za wiedzę o strukturze i procesach zachodzących we wnętrzu Ziemi.
Profesor Dziewonski zajmuje się analizowaniem trzęsień Ziemi. Prowadzi badania sejsmologiczne. Wspólnie z Donem Andersonem, rozwinęli ogólnie akceptowany model opisujący budowę Ziemi oraz dynamikę procesów zachodzących w jądrze i płaszczu Ziemi, powodujący ruchy kontynentów, wulkanizm i trzęsienia Ziemi. Ponadto autor prac rozwijających tomografię sejsmiczną w jej zastosowaniu do badania ziemskich procesów globalnych.
Adam M. Dziewoński jest pionierem obecnego podejścia do własności i sposobu propagacji fal sejsmicznych we wnętrzu Ziemi. Poprzez szczegółowe badanie wielkiego trzęsienia Ziemi, mającego miejsce na Alasce w 27 marca 1964 roku, profesor Dziewoński wraz z współpracownikami zdołał opracować obraz wnętrza Ziemi. Dzięki niemu wiadomo, że jądro Ziemi nie jest jednolite, ale składa się z jądra stałego wewnętrznego, zbudowanego głównie z żelaza i niklu, które jest otoczone półpłynnym lub płynnym jądrem zewnętrznym. Fale sejsmiczne przechodzące przez jądro Ziemi zmieniają swój kierunek - są anizotropowe. Jest to, wg profesora Dziewońskiego, spowodowane prądami konwekcyjnymi płynącymi w kierunkach określonych orientacją kryształów metalicznego żelaza rozmieszczonych w stałym jądrze wewnętrznym. Ostatnio zespół współpracowników Adama Dziewońskiego zaobserwował, że jądro wewnętrzne obraca się o nieco szybciej (ok. 2-3 stopnie) niż powierzchnia (płaszcz) Ziemi. Prawdopodobnie odpowiada za to mechanizm, dzięki któremu Ziemia ma naturalne bieguny magnetyczne.
Linki zewnętrzne:
