Anioł Ślązak
Z Wikipedii
Anioł Ślązak łac. Angelus Silesius, właściwie Johannes Scheffler (ur. 1624 we Wrocławiu, ochrzczony w kościele pod wezwaniem Św. Elżbiety we Wrocławiu w dniu 25 grudnia 1624, zm. 9 lipca 1677) - śląski poeta religijny doby baroku. Tworzył w języku niemieckim. Pisał utwory apologetyczne, pieśni religijne i aforyzmy o mistycznym zjednoczeniu z Bogiem. Jego Heilige Seelenlust czytywali zarówno protestanci, jak i katolicy.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
[edytuj] Rodzice
Syn Stanislausa Schefflera (ur. 1562, Kraków - Kobierzyn) oraz Marii Magdaleny Henneman (zm. 27 maja 1639). Ojciec, stanu rycerskiego, skoligacony z polska szlachtą, pochodził prawdopodobnie z grupy niemieckich osadników w Krakowie i do 1618 roku zamieszkiwał w Bronowicach (inne źródła -Borwicze), a po 1618 we Wrocławiu. Protestant. Po przyjeździe do Wrocławia poznał o wiele młodszą Marię, matkę Johanna - Angelusa Silesiusa oraz Christiana i Marii Magdaleny. Ojciec matki, a dziadek Angelusa Silesiusa - Johannes Henneman był dworskim lekarzem, co zapewne wpłynęło na karierę wnuka.
[edytuj] Nauka
Początkowo w latach 1636 (inne źródła 1639 do 1643 kształcił się we wrocławskim Liceum Św. Elżbiety, gdzie 1641 napisał sonet na imieniny swojego nauczyciela - Chryzostoma Schultza. Dzięki rekomendacji rektora tego liceum Eliasa Majora i nauczyciela retoryki Christopha Koelera rozpoczął 4 maja 1643 naukę medycyny i prawa państwowego na uniwesytecie w Strasburgu, następnie w Lejdzie. W lipcu 1648 roku na uniwersytecie w Padwie uzyskał doktorat z medycyny i filozofii.
[edytuj] Lekarz
Od listopada 1649 r. był osobistym i nadwornym lekarzem luterańskiego księcia Sylwiusza Nimroda von Wittenberg w Oleśnicy. Na tle ortodoksyjnego podejścia do wiary przez wpływowego na dworze pastora Freytaga oraz wydanego przez księcia zakazu druku ksiąg mistyków popadł w konflikt z gminą protestancką i w 1652 r. przeniósł się do Wrocławia gdzie został lekarzem w klasztorze Zakonu Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą przy kościele pod wezwaniem Św. Macieja. W 1653 r. przeszedł we wrocławskim kościele pod wezwaniem Św. Macieja na katolicyzm, przyjmując łacińskie imię Angelus. Druga część jego imienia pochodzi zapewne od łacińskiej nazwy Śląska, ale ma też związek z łacińskim słowem Elysium. Swój majątek przeznaczył na cele dobroczynne.
Związał się czynnie z kontrreformacją. Atakowany przez protestantów groził że, jako polski szlachcic, poprosi króla polskiego o opiekę. W 1654 r. został lekarzem cesarza Ferdynada III w Wiedniu od którego otrzymał honorowy tytuł cesarsko-królewskiego lekarza nadwornego. Nadal też zajmował się działanościa charytatywną.
[edytuj] Poeta, ksiądz, zakonnik
Od roku 1667 ukazują się jego najświetniejsze dzieła poetycko-religijne Święta uciecha duszy albo Duchowne pieśni pasterskie niem. Heilige Seelenlust Oder Geistliche Hirtenlieder trzy części w 1657 roku we Wrocławiu i czwarta część osobno w tym samym roku, po scaleniu i przydaniu piątej części wydane we Wrocławiu 1668, i Epigramatyczne rymy duchowne niem. Geistreiche Sinn- und Schlußreime - znane obecnie pod nazwą Cherubowy wędrowiec. Wielokrotnie wznawiane - pierwsze wznowienie w 1668 roku w Kłodzku już pod niemieckim tytułem Cherubinischer Wanndersman, drugie w Głogowie w 1676 roku.
Sa to rymowane aleksandryny (sześciostopowe jamby), głównie dwuwiersze, czasami dłuższe formy. Szósta księga zaczyna się od cyklu sonetów. Do pieśni pasterskich Georg Joseph - muzyk wrocławskiego dworu biskupiego - skomponował melodię.
W 1661 roku przyjął, mając papieską dyspensę, święcenia kapłańskie w Nysie. Prowadził też ostre polemiki w duchu kontrreformacji i domagał się rekatolizacji Śląska. Został radcą i marszałkiem dworu biskupiego. Ostatnie 10 lat życia spędził w klasztorze pod wezwaniem Św. Marcina, będąc lekarzem ubogich oraz kapłanem.
Zmarł 9 lipca 1677 roku we Wrocławiu. Został pochowany w kościele pod wezwaniem Św. Macieja.
[edytuj] Polskie tłumaczenia
- Cherubinowy wędrowiec, przekł. A. Lam, Opole-Warszawa 2003
- Cherubowy wędrowiec Instytut Mikołowski, Mikołów 2000
- Wybór wierszy. Rękodzielnia Arhat, Wrocław 1992
- Zdania i uwagi z dzieł Jakuba Boehme, Anioła Szlązaka i Saint-Martina (oprac. Adam Mickiewicz) Paryż, s.n., 2003
