Chęciny

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy miasta Chęciny. Zobacz też: wsie o tej nazwie.

Współrzędne: 50°48'10" N 020°28'02" E

Chęciny

Herb Chęcin

Gmina
- rodzaj

Chęciny
miejsko-wiejska

Prawa miejskie

1325

Burmistrz

Robert Jaworski

Powierzchnia

14,12 km²

Położenie

50° 48'10'' N
20° 28'02'' E

Liczba mieszkańców (2006)
- liczba ludności
- gęstość

4252
301,13 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

26-060

Położenie na mapie Polski

Chęciny

TERC10
(TERYT)

3263404034

Miasta partnerskie

Gmina Rønde

Gmina Schöneck

Gmina Jaworow

Urząd miejski³

pl. 2 Czerwca 4
26-060 Chęciny
tel. 41 315-10-06; faks 41 315-10-85
(e-mail)

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Pozostałości bramy zamkowej od strony wschodniej

Widok na miasto z zamku

Zespół klasztorny Klarysek

Chęciny – miasto w woj. świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, ok. 15 km od Kielc, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Chęciny. Na terenie obszaru miejskiego Chęcin znajdują się również leżące na północy Zelejowa i Sitkówka.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. kieleckiego.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 4227 mieszkańców.

Pierwsza wzmianka o wsi Chęciny pochodzi z 1275 roku. Prawa miejskie zostały nadane w 1325 roku. Najważniejszym zabytkiem są ruiny zamku królewskiego z przełomu XIII i XIV wieku. Zamek pozostaje ruiną od XVIII wieku.

W pobliżu znajduje się Jaskinia Raj.

[edytuj] Gospodarka

Miasto jest ważnym ośrodkiem przemysłu materiałów budowlanych. W jego okolicach eksploatowany jest wapień, tzw. marmur chęciński. Rozwija się tu także przemysł spożywczy.

[edytuj] Komunikacja

Najbliższa stacja kolejowa znajduje się 7,5 km od miasta w miejscowości Wolica. Do Chęcin kursują autobusy komunikacji miejskiej z Kielc. W Chęcinach krzyżują się drogi do Kielc, Małogoszcza i Morawicy. Na wschód od miasta biegnie obwodnica na S7 .

[edytuj] Turystyka

Miasto położone jest między Pasmem Chęcińskim, a Pasmem Zelejowskim Gór Świętokrzyskich, co zachęca do uprawiania turystyki. Z Chęcin wytyczone są szlaki piesze prowadzące m.in. na Górę Zamkową i do jaskini Raj. W mieście funkcjonują schroniska młodzieżowe. Uzupełnieniem bazy noclegowej Chęcin są gospodarstwa agroturystyczne w pobliskim Korzecku oraz Starochęcinach.

Chęciny są punktem początkowym czerwonego szlaku turystycznego prowadzącego do Kielc, niebieskiego szlaku turystycznego prowadzącego do Łagowa oraz żółtego szlaku turystycznego prowadzącego do Wiernej Rzeki.

[edytuj] Historia

Pierwsze wzmianki o Chęcinach pochodzą z 1275 r. Miasto otrzymało prawa miejskie w I połowie XIV w. W 1331 r. szykujący się do wojny z Krzyżakami Władysław Łokietek zwołał na zamku w Chęcinach zjazd ziem małopolskich i wielkopolskich. Na sejmie tym wielkorządcą w Wielkopolsce ogłoszono królewicza Kazimierza. W 1465 r. miasto zostało doszczętnie zniszczone przez pożar. W tym samym roku król Kazimierz Jagiellończyk na sejmie w Kaliszu ponowił przywilej miejski Chęcin. Pierwotny dokument lokacyjny spłonął. Miasto rządziło się na prawie niemieckim. Aby podźwignąć podupadłe Chęciny w 1487 r. król nadał mieszkańcom prawo do miejscowych kopalń. W 1494 r. przywileje powiększył Jan Olbracht urządzając prawa górnicze na sposób olkuskich. W 1507 r. Chęciny spaliły się ponownie. Prawa miejskie odnowił Chęcinom król Zygmunt I Stary. Miasto było ośrodkiem górnictwa i przemysłu sukienniczego. W Chęcinach wydobywano marmury, srebro, miedź i ołów. W II połowie XVI w. istniał tu zbór kalwiński.

W XVII w. miasto zostało zniszczone podczas rokoszu Zebrzydowskiego. Jeszcze więcej zniszczeń przyniosły wojny szwedzkie i najazd Jerzego II Rakoczego. Miasto zostało przez wojska Rakoczego splądrowane i spalone 1 kwietnia 1657 r. Przez kolejne 4 lata szerzyła się tu zaraza, która do reszty spustoszyła Chęciny. Lustracja z 1660 r. wykazała zaledwie 48 domów, z 341 znajdujących się tu przedtem. Aby podnieść miasto z upadku król Jan Kazimierz ustanowił w 1666 r. przywilej na pięć jarmarków.

W 1764 r. Chęciny przeznaczono na drugie miejsce sądów ziemskich radomskich, dla powiatów: radomskiego, opoczyńskiego i chęcińskiego. W 1795 r. miasto znalazło się w zaborze austriackim. W 1796 r. zlikwidowano powiat chęciński, a w jego miejsce utworzono powiat kielecki. W 1809 r. Chęciny znalazły się w Księstwie Warszawskim, a w 1815 r. w Królestwie Polskim. W odrodzonym w 1918 r. państwie polskim Chęciny były ośrodkiem przemysłu wapienniczego i drzewnego. W latach 1939-1945 znalazły się pod okupacją hitlerowską. Miały tu miejsce masowe egzekucje. Ludność Chęcin prowadziła działalność partyzancką.

[edytuj] Historia Żydów w Chęcinach

Wzmianka o pierwszych Żydach w Chęcinach pochodzi z 1564. Dopiero jednak w 1581 król Stefan Batory pozwolił im się osiedlać w tym mieście, co potwierdził w przywileju Zygmunt III Waza w 1597. W czasie potopu szwedzkiego prawie cała gmina żydowska została wymordowana przez niekarne oddziały Stefana Czarnieckiego. W połowie XVII kahał chęciński miał własnego rabina, kantora, mełameda, czynny był także żydowski szpital (od 1638). W XIX wieku gmina się rozrosła, zbudowano mykwę, 6 sztybłech, dwa chedery i dom starców. W 1939 ludność żydowska stanowiła 56% mieszkańców Chęcin (2825 osób). W czasie okupacji istniało tu getto dla 4 tysięcy osób.^[1] 1 września 1942 roku Niemcy dokonali deportacji Żydów z chęcińskiego getta do obozu zagłady w Treblince.