Dworzec Główny w Warszawie
Z Wikipedii
Dworzec Główny - dworzec kolejowy w przedwojennej Warszawie, jeden z najnowocześniejszych w ówczesnej Europie. Dworzec usytuowany był wzdłuż Alej Jerozolimskich, pomiędzy ulicami Marszałkowską i Emilii Plater (obecnie w tym miejscu znajduje się stacja Warszawa Śródmieście).
Spis treści |
[edytuj] Historia
Pierwsza koncepcja wspólnego dworca dla wszystkich linii kolejowych przebiegających przez Warszawę powstała jeszcze w 1879 roku. Realizację tej myśli umożliwiła jednak dopiero przebudowa Warszawskiego Węzła Kolejowego zapoczątkowana w 1921 roku, która spowodowała konieczność wyburzenia przestarzałego Dworca Wiedeńskiego. Na jego miejscu postanowiono wybudować nowy centralny dworzec dla stolicy, który przejąć miał m.in. obsługę pociągów na warszawskiej linii średnicowej. Budowę reprezentacyjnego dworca czołowo-przelotowego według projektu Czesława Przybylskiego i Andrzeja Pszenickiego rozpoczęto w 1932 roku. Monumentalny gmach, zaprojektowany w stylu modernistycznym z elementami Art déco, został wyposażony w bogaty program handlowo-usługowy, w tym m.in. w salony dla VIP-ów. Do czasu jego ukończenia podróżni mieli być obsługiwani na prowizorycznym dworcu przy ul. Chmielnej, wzniesionym jeszcze w 1921 roku.
W 1938 roku rozpoczęto odprawianie pasażerów w ukończonej części dworca. W dniu 6 czerwca 1939 roku niedokończony budynek dworca uległ częściowemu zniszczeniu w wyniku pożaru wznieconego przez ekipę spawalniczą (podejrzewano wówczas sabotaż). Dworzec, dodatkowo uszkodzony podczas Kampanii Wrześniowej przez niemieckie samoloty, wkrótce potem został prowizorycznie wyremontowany przez hitlerowskie władze okupacyjne (m.in. budowa nowego dachu) i oddany do użytku, w formie bardzo okrojonej w stosunku do pierwotnych planów. Służył do wybuchu powstania warszawskiego, podczas którego ponownie ucierpiał i ostatecznie został wysadzony w powietrze przez Niemców w styczniu 1945 roku. Resztki dworca rozebrano po wojnie, a jego funkcje przejął tymczasowy dworzec Warszawa Główna; obecnie pełnią je dworce Centralny i Śródmieście.
[edytuj] Ciekawostki
- Już na etapie projektowania Dworca Głównego w 1930 roku przewidziano konieczność podziemnego połączenia go z planowaną linią warszawskiego metra, która - podobnie jak obecnie funkcjonująca - miała przebiegać wzdłuż ul. Marszałkowskiej, pod tunelem średnicowym.
- W ekipie zajmującej się projektowaniem i wznoszeniem dworca pracował m.in. Arseniusz Romanowicz, po wojnie główny projektant wszystkich niemal obiektów dworcowych na warszawskiej linii średnicowej.
[edytuj] Bibliografia
- Jerzy S. Majewski, Warszawa nieodbudowana. Lata trzydzieste, Warszawa, 2005, ISBN 83-85584-91-9
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Projekt, makieta i etapy budowy Dworca Głównego
- 06.06.1939 Akcja (public domain) ratowniczo-gaśnicza Warszawskiej Straży Pożarnej na terenie budowy Dworca Głównego.
- Fotografia barwna (public domain) wykonana przed Powstaniem Warszawskim przez nieznanego niemieckiego żołnierza.
Portal:Warszawa Wikiprojekt:Warszawa Kategoria:Warszawa |