Eksterminacja Cyganów przez III Rzeszę
Z Wikipedii
Eksterminacja Cyganów[1] przez III Rzeszę miała podobnie masowy i bezwzględny charakter jak planowe mordowanie Żydów (Holocaust)[2].
Spis treści |
[edytuj] Przyczyny
Wg ideologii nazistowskiej Cyganie jako lud tradycyjnie koczowniczy i utrzymujący się z dorywczych zajęć takich jak np. kotlarstwo i kowalstwo byli "aspołeczni" tzn. nie mogli włączyć się w strukturę państwa totalitarnego. Najważniejszym powodem było "pozaeuropejskie pochodzenie rasowe", co w mniemaniu nazistów stanowiło "zagrożenie dla czystości rasy" (chociaż w rzeczywistości Cyganie są ludem indoeuropejskim, podobnie jak Niemcy). Z tych przyczyn naziści postanowili całkowicie wymordować naród cygański. Nie znamy dokładnej daty ani miejsca podjęcia takich decyzji. Przypuszczalnie była to inicjatywa Himmlera, ustnie zaakceptowana przez Hitlera. Podobnie jak w przypadku Żydów, o tym kto jest Cyganem decydowało jego pochodzenie "rasowe" (nawet bardzo odległe), a nie inne względy np. kulturowe. Znane są przypadki osób, takich jak 8-letniej Else Baker z Hamburga, zabranej do Auschwitz od niemieckiej rodziny, pod pretekstem, że jej babka była Cyganką.
[edytuj] Przebieg eksterminacji
Odwrotnie, niż w przypadku Żydów i innych narodów, nie znamy nawet przybliżonej liczby ofiar eksterminacji Cyganów. Przyczną był fakt, że większość z nich nie miała obywatelstwa, dokumentów, meldunku itp. Ogólną liczbę zabitych ocenia się na nie mniej niż 250.000.
Do dziś rodziny zamordowanych nie doczekały się żadnego odszkodowania ze strony Niemiec, a nieliczne pomniki, upamiętniające zamordowanych Cyganów, wzniesiono przeważnie w ciągu ostatnich 15-10 lat.
[edytuj] III Rzesza
Od początku powstania III Rzeszy niemieccy Cyganie byli poddawani przymusowej sterylizacji i innym represjom. Pierwsi Cyganie zostali wywiezieni z terenu Niemiec do nowoutworzonych gett na terenie okupowanej Polski- około 5.000 osób trafiło do getta w Łodzi i były to jedne z pierwszych ofiar zagazowanych w ruchomych (umieszczonych na ciężarówkach) komorach gazowych w Chełmnie (nad Nerem) w styczniu 1943.
Za największe "zagrożenie" uważano tzw. "mieszańców" (Mischlingen), czyli osoby w których rodzinie do czwartego pokolenia wstecz był przynajmniej jeden przodek pochodzenia cygańskiego. Tropiono ich z urzędu i wywożono do obozów zagłady.
[edytuj] Kraje Europy Środkowej
Niemcy osadzili większość polskich Cyganów w obozach koncentracyjnych, gdzie wszyscy zginęli[3]. W Birkenau od lutego 1943 mieszkało w specjalnym "obozie cygańskim" około 23.000 osób. Rodziny cygańskie nie były rozdzielane, jednak żyły w najgorszych warunkach, bez wody i prawie bez jedzenia. Rezultatem była rekordowa śmiertelność z głodu i chorób (głównie tyfusu i nomy). W lecie 1943 Niemcy przeprowadzili likwidację "obozu cygańskiego" w Birkenau, mordując w komorach gazowych 20.000 ludzi.
Kolejna likwidacja "obozu cygańskiego" miała miejsce w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944, kiedy 2.897 osób (mimo rozpaczliwego oporu) zagazowano w komorze przy IV krematorium w Birkenau. Ciała zamordowanych pochowano w pobliskim rowie.
Słowacja prowadziła niekonsekwentną politykę: po okresach łapanek i wywożenia Cyganów do obozów zagłady, następowały długie okresy "bezczynności".
W uzależnionej od III Rzeszy Rumunii Cyganie nie byli celem zagłady; jednak tysiące ich zginęły na skutek prześladowań ze strony władz i miejscowej ludności.
[edytuj] Europa Wschodnia
Wojska niemieckie, wkraczające na zachodnie tereny ZSRR traktowały spotkanych Cyganów podobnie jak Żydów: plutony egzekucyjne rozstrzeliwały każdą złapaną grupę, bardzo często zabijano Cyganów razem z Żydami i zakopywano wspólnie w masowych grobach.
Przypisy
- ↑ Określenie "Cyganie" było jedyną nazwą tego narodu w czasie II wojny. Używana współcześnie równorzędnie nazwa "Romowie" może być myląca, ponieważ tylko jedna z grup Cyganów nazywa siebie "Roma" (czyli "Ludzie"), pozostałe mają inne nazwy np. "Sinti".
- ↑ Na podstawie informacji z książki: Laurence Rees Auschwitz. Naziści i "ostateczne rozwiązanie", Prószyński i S-ka, Warszawa 2005, s. 190-193
- ↑ Nieliczni ocaleni polscy Cyganie po II wojnie przenieśli się głównie na Ziemie Zachodnie. Do Polski przybyły nowe grupy Cyganów, przede wszystkim z ZSRR i Rumunii.
