Henryk Mikołaj Górecki

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Henryk Mikołaj Górecki (ur. 6 grudnia 1933 w Czernicy k. Rybnika), polski kompozytor i pedagog.

W 1960 ukończył Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Katowicach, gdzie studiował kompozycję u Bolesława Szabelskiego. Później był profesorem i rektorem tej uczelni. Następnie kontynuował studia muzyczne w Paryżu.

Najważniejszym i najbardziej znanym dziełem Góreckiego jest III Symfonia zwana też Symfonią pieśni żałosnych wykonana po raz pierwszy w 1976 na Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień. W 1992 kompozycja ta trafiła na światowe listy przebojów, nie tylko muzyki poważnej, po nagraniu jej przez amerykańską śpiewaczkę Dawn Upshaw. Nagrań III symfonii dokonały znakomite polskie śpiewaczki: Stefania Woytowicz oraz Zofia Kilanowicz

15 października 2005 w Bielsku-Białej podczas X Festiwalu Kompozytorów Polskich odbyła się długo oczekiwana premiera nowego, III Kwartetu smyczkowego op.67 Pieśni śpiewają. Czas trwania - 55', części:
I Adagio - Molto andante - Cantabile
II Largo, cantabile
III Allegro, sempre ben marcato
IV Deciso - Espressivo ma ben tenuto
V Largo - Tranquillo
Wykonawcą był jeden z najświetniejszych kwartetów smyczkowych, amerykański kwartet smyczkowy Kronos Quartet. Stylistycznie III Kwartet nie odbiega znacząco od swego poprzednika, jakkolwiek daje się zauważyć znaczące przesunięcie w kierunku kontemplacyjności, jedynie część trzecia - najbardziej tonalna - wprowadza element nieskomplikowanej zabawy. Premiera wywołała oklaski na stojąco.

Był laureatem nagrody Lux ex Silesia w 2003. Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (10 marca 1994), Jagiellońskiego (2000) i KUL-u (2004).

Honorowy Obywatel Miasta Rybnik.

[edytuj] Spis utworów

Spis poniższy jest prawdopodobnie najbardziej kompletnym spisem utworów autorstwa Góreckiego, dostępnym w sieci. Niemal wszystkie utwory i opracowania są przez kompozytora opusowane; wyróżnia się tym Górecki zdecydowanie spośród kompozytorów drugiej połowy XX wieku.

op. 1 Cztery preludia (1955) na fortepian solo
op. 2 Toccata (1955) na dwa fortepiany
op. 3 Trzy pieśni (1956) na głos średni
op. 4 Wariacje (1956) na skrzypce i fortepian
op. 5 Quartettino (1956) na dwa flety, obój i skrzypce
op. 6 I Sonata (1956/84/90) na fortepian solo
op. 7 Pieśni o radości i rytmie (1956) na dwa fortepiany i orkiestrę kameralną
op. 8 Sonatina w jednej części (1956) na skrzypce i fortepian
op. 9 Pięć małych preludiów (1956) na fortepian solo
op. 10 Sonata (1957) na dwoje skrzypiec
op. 11 Koncert (1957) na pięć instrumentów i kwartet smyczkowy
op. 12 Epitafium (1958) na chór mieszany i zespół kameralny (utwór, w którym słyszy się największy wpływ Weberna)
op. 13 Pięć utworów (1959) na dwa fortepiany
op. 14 I Symfonia "1959" (1959) na orkiestrę smyczkową i perkusję
op. 15 Trzy diagramy (1959) na flet solo
op. 16 Monologhi (1960) na sopran, dwie harfy i perkusję
op. 17 Scontri (1960) na orkiestrę (tytuł inspirowany utworem Luigi Nono)
(b.op.) Chorał w formie kanonu (1961/1984) na kwartet smyczkowy
op. 18 Diagram IV na flet solo
op. 19 Genesis -cykl trzech utworów na różne zespoły instrumentalne:
- I - Elementi per tre archi (1962) na trio smyczkowe
- II - Canti strumentali per 15 esecutori (1962) na troje skrzypiec, trzy altówki, 2 flety, trąbkę, mandolinę, perkusję
- III - Monodram per soprano, metalli di percussione e sei violbassi (1963) na sopran, perkusję (wył.instrumenty metalowe) i sześć kontrabasów
(b.op.) Trzy utwory w dawnym stylu (1963) na orkiestrę smyczkową
op. 20 Choros I (1964) na orkiestrę smyczkową
op. 21 Refren (1965) na orkiestrę
op. 22 Muzyczka I (1967) na dwoje skrzypiec i gitarę
op. 23 Muzyczka II (1967) 4 trąbki, 4 puzony, 2 pfte i perc
op. 24 Muzyka Staropolska (Old Polish Music) (1969) na orkiestrę
op. 25 Muzyczka III (1967) na trzy altówki..
op. 26 Cantata (1968) na organy solo
(b.op.) Sygnały Wratislaviae gloria na instrumenty dęte blaszane i smyczki
op. 27 Canticum graduum (1969) na orkiestrę
op. 28 Muzyczka IV "Koncert puzonowy" (1970) na klarnet, puzon, wiolonczelę i fortepian (utwór przeznaczony dla zespołu Zygmunta Krauzego)
op. 29 Ad Matrem (1971) na sopran solo, chór mieszany i orkiestrę
op. 30 Dwie pieśni sakralne (1971) do tekstów M.Skwarnickiego na baryton i orkiestrę; op. 30b - na baryton i fortepian
op. 31 II Symfonia "Kopernikowska" (1972) na sopran i baryton solo, chór mieszany i orkiestrę
op. 32 Euntes ibant et flebant (1972) na chór mieszany a cappella
op. 33 Dwie piosenki (1972) do tekstów J.Tuwima na chór 4 równych głosów
op. 34 Trzy tańce (1973) na orkiestrę
op. 35 Amen (1975) na chór mieszany
(b.op.) Dwa hejnały na instrumenty dęte drewniane i blaszane
op. 36 III Symfonia "Symfonia pieśni żałosnych" (1976) na sopran solo i orkiestrę symfoniczną
op. 37 Trzy małe utworki (1977) na skrzypce i fortepian
op. 38 Beatus Vir (1979) na baryton solo, chór mieszany i orkiestrę - zamówiony przez kardynała Karola Wojtyłę, dedykowany Janowi Pawłowi II
op. 39 Szeroka woda (1979), 5 pieśni na chór mieszany a cappella
op. 40 Koncert na klawesyn (lub fortepian) i orkiestrę smyczkową (1980)
op. 41 Mazurki (1980) na fortepian
op. 42 Dwie pieśni do sł. Lorki (1956/80) na głos średni i fortepian
op. 43 Błogosławione pieśni malinowe do sł.C.K.Norwida (1980) na głos i fortepian
op. 44 Miserere (1981) na duży chór mieszany a cappella
op. 45 Wieczór ciemny się uniża (1981), pięć pieśni ludowych na chór mieszany a cappella
op. 46 Wisło moja, Wisło szara (1981), pieśni ludowe na chór mieszany a cappella
op. 47 Kołysanki i tańce (1982) na skrzypce i fortepian
op. 48 Śpiewy do słów J. Słowackiego (1983) na głos i fortepian
op. 49 Trzy kołysanki (1984/1991) na chór mieszany a cappella
op. 50 Ach, mój wianku lewandowy (1984), siedem pieśni na chór mieszany a cappella
op. 51 Idzie chmura, pada deszcz (1984), pięć pieśni ludowych na chór mieszany a cappella
op. 52 Utwory różne(1956-61/90) na fortepian
op. 53 Recitativa i ariosa "Lerchenmusik" (1984/85/86) na klarnet, wiolonczelę i fortepian
op. 54 Pieśni Maryjne, pięć pieśni maryjnych na chór mieszany a cappella (1985) (*13.11.2005)
op. 55 O Domina nostra. Medytacje o Jasnogórskiej Pani Naszej (1985) na sopran solo i organy
op. 56 Pod Twoją obronę (1985) na 8-głosowy chór mieszany a cappella
op. 57 Na Anioł Pański biją dzwony do słów K.Przerwy-Tetmajera (1986) na chór mieszany a cappella
(b.op.) Pieśni kościelne, 21 pieśni na chór mieszany a cappella (1986)
op. 58 Dla Ciebie, Anne-Lill (1986/90) na flet i fortepian
op. 59 Aria "scena operowa" (1987) na tubę, fortepian, tam-tam i wielki bęben
op. 60 Totus Tuus (1987) na chór mieszany a cappella
op. 61 Przybądź Duchu Święty (1988) na chór mieszany a cappella
op. 62 Już się zmierzcha, muzyka na kwartet smyczkowy (Already It Is Dusk - I Kwartet smyczkowy) (1988)
op. 63 Good Night (1990) na sopran, flet altowy, fortepian i 3 tam-tamy
(b.op.) Intermezzo (1990) na fortepian
op. 64 Quasi una fantasia (II Kwartet smyczkowy) (1990-91)
op. 65 Concerto-cantata (1992) na flet (flet altowy) i orkiestrę
op. 66 Kleines Requiem für eine Polka (Małe Requiem dla pewnej Polki) (1993) na zespół kameralny (fortepian i 13 solowych instrumentów)
op. 67 III Kwartet smyczkowy ...pieśni śpiewają (1993-5?/2005?, *15.10.2005)
op. 68 Trzy pieśni do słów Marii Konopnickiej (1954-55/95) na głos i fortepian
op. 69 Trzy fragmenty do słów Stanisława Wyspiańskiego (1996) na głos i fortepian
op. 70 Valentine Piece (1996) na flet i dzwonek
op. 71 [Kwintet klarnetowy: Utwór na klarnet i kwartet smyczkowy] (1996)
op. 72 Salve, Sidus Polonorum (Kantata o św.Wojciechu) (1997) na wielki chór mieszany, organy, 2 fortepiany i perkusję
op. 73 Mała fantazja na skrzypce i fortepian (1997)
op. 74
op. 75 Hej, z góry, z góry! kóniku bury – Pięć pieśni kurpiowskich na chór a cappella LUB na głos i fortepian (2003)
op. 76 Lobgesang na chór mieszany i dzwonki (2000)
op. 77
op. ?? Niech nam żyją i śpiewają na zespół wokalny (2000), może identyczny z op.77
op. 78 Quasi una fantasia (wersja na wielką orkiestrę smyczkową op.64) (2002)
op. 79 Dla Jasiunia – trzy drobne utwory na skrzypce i fortepian (2003)
op. 80 Po co żeś tu przyszło Siwa Mgło - drobne utwory na dwie grupy skrzypiec (2003)
op. 81 Pieśń Rodzin Katyńskich na chór mieszany a cappella (2004, *13.11.2005)

[edytuj] Muzyka filmowa i teatralna

Muzyka ta stanowi margines twórczości kompozytora.

Wieża samotności (1959), muzyka teatralna do tekstu Roberta Ardreya (Thunder Rock)
Akwarium (1959), muzyka teatralna do tekstu Andrzeja Wydrzyńskiego
Papierowa laleczka (1960), piosenka ze sztuki Widok z mostu do tekstu Arthura Millera
Jędrek (1969), muzyka do krótkometrażowego czarno-białego filmu fabularnego (produkcja Se-ma-for)

[edytuj] Bibliografia

hasło Górecki Henryk Mikołaj (autor K. Droba), w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „efg”, PWM, Kraków 1987

Górecki - Thomas Adrian , PWM, Kraków 1998