Karaimi

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł jest częścią serii
Mniejszości
narodowe i etniczne
w Polsce

Mniejszości narodowe:

Mniejszości etniczne:

Łemkowie
Romowie
Karaimi
Tatarzy

Cudzoziemcy w Polsce:

Wietnamczycy

Karaimi (z hebr. כראים = karajim = 'czytający'; Karaici) – niewielka grupa etniczna i religijna pochodzenia żydowskiego, licząca ok. 12 tysięcy osób.

Karaimi posługują się językiem karaimskim należącym do kipczackiej grupy języków tureckich i wyznają religię, która na przełomie VII i VIII w. wyłoniła się z judaizmu. Założycielem tego odłamu był Anan ben Dawid z Basry. Uznają oni tylko Biblię, w szczególności Pięcioksiąg Mojżeszowy, odrzucając autorytet rabinów i Talmudu. Religia początkowo miała charakter wybitnie misyjny (co działo się za przyzwoleniem kalifów- oczywiście nie można było nawracać muzułmanów) lecz później stała się religią etniczną. Zwalczani przez wyznawców judaizmu karaimi rozproszyli się po świecie – zamieszkują w niewielkich skupiskach na Ukrainie (Krym, Halicz), Litwie (okolice Trok, Wilno, Poniewież), w Polsce, Turcji, Izraelu i Egipcie. Liturgia karaimska odprawiana jest w języku starohebrajskim oraz w języku karaimskim. Świątynie Karaimów nazywane są kienesami.

Wbrew twierdzeniom dzisiejszych polskich i litewskich Karaimów, wszyscy Karaimi (również krymscy) są pochodzenia żydowskiego - a nie tureckiego, tatarskiego czy chazarskiego - i jest na to dużo dowodów w postaci tekstów karaimskich pochodzących z wieków od IX do XVII. Jeszcze do XVII wieku naukowcy karaimscy korespondowali intensywnie z naukowcami rabanickimi po hebrajsku i identyfikowali się wyłącznie z narodem żydowskim. Dopiero w XIX wieku Abraham Firkowicz z Łucka, wielki naukowiec i przywódca karaimski postawił sobie za cel udowodnienie caratowi, że Karaimi nie są Żydami i nie należy ich traktować tak źle, jak Żydów. W wyniku jego intensywnych i skutecznych działań Karaimi są dziś powszechnie postrzegani jako judaizujący odłam Tatarów Krymskich, choć teza ta w świecie naukowym nigdy nie znalazła akceptacji. Trzeba jednak dodać, że żydowski historyk Majer Bałaban pomógł Karaimom, unikając polemiki i wbrew swojej wiedzy potwierdzając nieprawdziwe tezy Firkowicza, dzięki którym uniknęli oni losu pozostałych Żydów zarówno w czasie pogromów w carskiej Rosji jak i w czasie Holocaustu.

W Polsce mieszka ok. 120 Karaimów, zrzeszonych w Karaimskim Związku Religijnym i Związku Karaimów Polskich.

Wybitni Karaimi: Ananiasz Zajączkowski (1903-1970), Ananiasz Rojecki (1896-1978), Szymon Firkowicz, Szymon Pilecki, Aleksander Dubiński, Włodzimierz Zajączkowski

Zabytki karaimskie w Polsce: cmentarz karaimski na Woli.