Kazimierz Chłędowski

Z Wikipedii

Kazimierz Chłędowski (ur. 23 lutego 1843 w Lubatówce koło Krosna, zm. 20 marca 1920 w Wiedniu), pisarz polski, pamiętnikarz, satyryk, historyk kultury, działacz państwowy monarchii austro-węgierskiej.

Pochodził z rodziny ziemiańskiej, był synem Ottona i Michaliny z Niesiołowskich, bratankiem bibliografa i publicysty Adama Tomasza oraz wydawcy i krytyka literackiego Walentego. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym, następnie uczęszczał do gimnazjów w Tarnowie i Nowym Sączu, wreszcie do gimnazjum św. Anny w Krakowie; studiował prawo na uniwersytecie w Pradze i na Uniwersytecie Jagiellońskim (1862-1867); w 1867 obronił doktorat praw na UJ po przedstawieniu pracy Zdania ze wszystkich umiejętności prawniczych i politycznych. Przygotował również rozprawę habilitacyjną O kredycie rolniczym i jego instytucjach na UJ, ale nie zgłosił się do wykładu habilitacyjnego i nie uzyskał stopnia docenta. Pracował w instytucjach rządowych we Lwowie (m.in. komisarz powiatowy Namiestnictwa we Lwowie w okręgu lwowskim i złoczowskim); od 1881 urzędnik w Wiedniu, rzeczywisty tajny radca Biura Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (1881-1882), szef Biura tajnego radcy Ministerstwa dla Galicji (1882-1899), wreszcie minister spraw dla Galicji (1899-1900).

Od połowy lat 60. publikował artykuły popierające idee pozytywistyczne (w "Dzienniku Literackim"). Był autorem powieści obyczajowych (Skrupuły, 1877; Ella, 1877), powieści kryminalnej (Po nitce do kłębka, 1872), utworów satyrycznych (Album fotograficzne, 1870-1872, 2 części, portrety polityków galicyjskich; Zwierciadło głupstwa, 1877, powieść). Wysoko cenione są jego pamiętniki z lat 1897-1901 (wydane w 2 tomach w 1951), a także prace z historii kultury. Przekazał w nich efekt swoich wieloletnich badań muzealnych i archiwalnych we Włoszech, opisując problemy religijne, polityczne, kulturalne, literackie i naukowe Italii od XV do XVII wieku. Niektóre z publikacji:

• Królowa Bona (1876)
• Dwór w Ferrarze (1907)
• Rzym, ludzie Odrodzenia (1909)
• Rzym, ludzie baroku (1912)
• Rokoko we Włoszech (1914)
• Historie neapolitańskie (1917)
• Ostatni Walezjusze (1920)

Współpracował z wieloma pismami, m.in. "Biblioteką Warszawską", "Gazetą Lwowską", "Gazetą Polską", "Gazetą Warszawską", "Słowem", "Tygodnikiem Ilustrowanym". Był przeciwnikiem poezji romantycznej, wypowiadał się także przeciwko powstaniu styczniowemu. Do grona jego przyjaciół należeli m.in. kompozytor Władysław Żeleński, poeta Adam Asnyk, malarz Artur Grottger, aktorka Helena Modrzejewska. Żona Chłedowskiego, Stefania z Tabęckich (1850-1884) była literatką, nowelistką i eseistką.

W 1907 został członkiem-korespondentem AU; był odznaczony m.in. Krzyżem Komadorskim Orderu Franciszka Józefa i Krzyżem Kawalerskim Orderu Cesarza Leopolda.

Źródła:

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983
• Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, tom I: A-M, Warszawa 1984