Krzyż Południa (gwiazdozbiór)

Z Wikipedii

Krzyż Południa
Nazwa łacińska	Crux
Dopełniacz łaciński	Crucis
Skrót nazwy łacińskiej	Cru
Rektascensja	12,5 h
Deklinacja	-60°
Powierzchnia	68 stopni kw.
Liczba gwiazd o obserwowanej wielkości gwiazdowej < 3	4
Najjaśniejsza gwiazda	Acrux (0,79m)
Gwiazdozbiory sąsiadujące	Centaur Mucha
Widoczny na szerokościach geograficznych pomiędzy 90° S a 30° N.

Krzyż Południa (łac. Crux, dop. Crucis, skrót Cru) – najmniejszy gwiazdozbiór nieba, charakterystyczny dla nieba południowego.

Leży w obrębie Drogi Mlecznej. W szerokościach geograficznych Europy nie jest widoczny.

Ma on kształt krzyża łacińskiego.

[edytuj] Najjaśniejsze gwiazdy

1. alfa Cru - Acrux, odległy o 410 lat świetlnych układ czterech gwiazd widoczny jako gwiazda jasności 0,79m, składniki
   1. gwiazda podwójna spektrometrycznie, dominuje podolbrzym typu widmowego B1IV, jasności 1,05m,
   2. gwiazda podwójna spektrometrycznie, dominuje gwiazda jasności 2,09m, typu widmowego B1V),
2. beta Cru - Mimosa, gwiazda podwójna odległa o 470 lat świetlnych, dominuje składnik będący gwiazdą zmienną o zmianach jasności od 1,57m do 1,25m
3. gamma Cru - Gacrux, gwiazda podwójna odległa o 220 lat świetlnych, składniki:
   1. typu widmowego M3II, jasności 1,64m,
   2. typu widmowego A2 i jasności 6,4m),
4. delta Cru - delta Crucis; podolbrzym jasności 3,08m, typu widmowego B2IV, odległy o 543 lata świetlne
5. epsilon Cru - najmniejsza gwiazda pomiędzy Delta Cru i Alfa Cru

W skład gwiazdozbioru wchodzą także:

• gromada otwarta NGC 4755 - Szkatułka klejnotów,
• gromada otwarta NGC 4852,
• ciemna mgławica - Worek Węgla.

Najbliższymi sąsiadami Krzyża Południa są konstelacje Centaura i Muchy

Krzyż Południa położony jest w ramionach Drogi Mlecznej. Pomocne w odnalezieniu konstelacji są dwie gwiazdy sąsiadującego Centaura - &alfa; i β Centauri.

Czterokrotne przedłużenie odległości od γ Cru do α Cru, prowadzone poza α Cru, wskazuje południowy biegun nieba.

Ze względu na małą powierzchnię i jasne gwiazdy jest najjaśniejszym gwiazdozbiorem nieba.

[edytuj] Ciekawostki związane z gwiazdozbiorem Krzyż Południa

Alen sugeruje, że tłumaczy to może pewien fragment "Boskiej Komedii" Dantego (pocz. XIV-wieku). Wstępując do czyśćca u wejścia na południową półkulę Dante oznajmia:

"Zwrócę się w prawo i okiem przystanę U podbieguna; gwiazd ujrzę tam czworo Po pierwszych ludziach późniejszym nieznane Niebiosa od nich - zda się - jasność biorą O ty północny widnokręgu wdowi Któremu nigdy te światła nie gorą!..."

(Czyściec, Pieśń 1:22-27)

Odtąd gwiazd Krzyża Południa nikt z północnej półkuli nie widział.

"Pierwszymi ludźmi" byli pierwsi chrześcijanie. W czasach Chrystusa Krzyż Południa widać było z Jerozolimy. Dante, który najwidoczniej był świadom skutków precesji, nawiązuje do bezbożnego okresu, który nastał po śmierci Chrystusa, gdy Krzyż Południa stopniowo usuwał się z nieba widzianego z tej szerokości geograficznej.

Cztery gwiazdy symbolizują cztery cnoty moralne zwane kardynalnymi (roztropność, sprawiedliwość, męstwo i umiarkowanie), które mieli posiadać tylko Adam i Ewa przed popełnieniem grzechu pierworodnego.

Nie we wszystkich kulturach Krzyż Południa jest rozpoznawalny jako Krzyż. W centralnej Australii ten układ gwiazd był nazwany "Stopą Orła"

"Krzyż Południa" występuje często jako motyw na flagach państw. Flagą taką może pochwalić się m.in.: Australia, Nowa Zelandia, Brazylia, Samoa. Czasem flaga Konfederacji jest nazywana "krzyżem południa", lecz to określenie nie pochodzi od gwiazdozbioru.

[edytuj] Zobacz też

• gwiazdozbiór
• przegląd zagadnień z zakresu astronomii