Leżajsk

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Współrzędne: 50°16' N 022°26' E

Leżajsk

Herb Leżajska

Gmina
- rodzaj

Leżajsk
miejska

Prawa miejskie

1397

Burmistrz

Tadeusz Aleksander Trębacz

Powierzchnia

20,29 km²

Położenie

50° 16' N
22° 26' E

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

14 159
697,8 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

37-300

Tablice rejestracyjne

RLE

Położenie na mapie Polski

Leżajsk

TERC10
(TERYT)

3182408011

Miasta partnerskie

Czortków (Ukraina)
Nowojaworowsk (Ukraina)
Vasarosnameny (Węgry)

Urząd miejski³

Rynek 1
37-300 Leżajsk
tel. 17 242-73-33; faks 17 242-73-33
(e-mail)

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Leżajsk (dawniej: Lanżaysko, Lanżeysko, Manzansko, Manzaysko, Królowomysto, Leżajsk Zygmuntowski, Lizhensk) to miasto i gmina w południowo-wschodniej części województwa podkarpackiego, siedziba powiatu leżajskiego. Leży w dolinie Sanu, na skraju dawnej Puszczy Sandomierskiej. Sąsiaduje z gminami: Kuryłówka i Nowa Sarzyna.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa rzeszowskiego.

Spis treści

1 Struktura powierzchni
2 Demografia
3 Historia
4 Współczesność
5 Miejsca kultu
6 Zabytki
7 Klęski i kataklizmy, które rujnowały rozwój miasta
8 Honorowi obywatele miasta
9 Sport
10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Leżajsk ma obszar 20,29 km², w tym:

użytki rolne: 51%
użytki leśne: 23%

Miasto stanowi 3,48% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	14 159	100	7388	52,2	6771	47,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	697,8		364,1		333,7

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1382,81 zł.

[edytuj] Historia

W XIV wieku Leżajsk należał do dóbr królewskich zgrupowanych w północno-wschodniej części województwa ruskiego. W 1397 r. otrzymał prawa miejskie z rąk Władysława Jagiełły. W 1524 r. miasto zostało zupełnie złupione i spalone przez wojska Kantymira Murzy. Tatarzy w bestialski sposób wytopili starców i dzieci w pobliskich bagnach. Z tego powodu król Zygmunt I Stary przeniósł miasteczko Lezensko znad Sanu na dzisiejsze, bardziej obronne miejsce, oddalone od poprzedniego o ok. 5 km w kierunku południowo-zachodnim nadając mu jednocześnie nową nazwę: Lezensko Zygmuntowskie. Miasto obwarowano wałem i drewnianym parkanem. Dawna siedziba miasta otrzymała nazwę Stare Miasto. Od 1772 działał tu pierwszy w historii judaizmu cadyk Elimelech z Leżajska. Jego leżajski ohel jest celem pielgrzymek Żydów z całego świata.

[edytuj] Współczesność

Miasto jest centrum administracyjnym, gospodarczym, kulturalnym i oświatowym dla okolicznych miejscowości oraz ważnym ośrodkiem przemysłowym w województwie podkarpackim. W mieście i okolicach znajduje się kilka nowoczesnych zakładów przemysłowych. np. Browar Leżajsk - Grupa Żywiec S.A., POLTINO Zakład Przetwórstwa Owocowo - Warzywnego Leżajsk Sp. z o.o., Fabryka Maszyn, Zakład Silikatowy, Zakład Tytoniowy PHILIP MORRIS.

[edytuj] Miejsca kultu

Kościół i klasztor o.o. Bernardynów
Kościół Rzymsko-Katolicki Świętej Trójcy (Farny)
Grób cadyka Elimelecha

[edytuj] Zabytki

Kościół i klasztor oo. Bernardynów
Organy w Bazylice oo. Bernardynów
"Proświta" czyli "Narodnyj Dom" - budynek Towarzystwa Oświatowego Proswita wybudowany w 1913 wg projektu miejscowego architekta Lwa Szelewicza
Dwór starościński wzniesiony przez starostę Krzysztofa Szydłowieckiego jako zespół rezydencjalno-obronny, wynajęty w 1918 roku na potrzeby Miejskiego Gimnazjum Realnego i liceum.
Zespół kościelny parafii św. Trójcy w Leżajku

Leżajsk-wieża obronna i ratusz

Kościół i klasztor O.O. Bernardynów

Leżajsk

Proświta przy ulicy Jarosławskiej

Leżajsk

[edytuj] Klęski i kataklizmy, które rujnowały rozwój miasta

1498, 1500, 1503, 1509, 1519, 1524-najazd Tatarów.
1635 – olbrzymia powódź.
1655-1656 – najazd Szwedów.
1657 – najazd węgierskich oddziałów Jerzego Rakoczego II.
1672 – pożar miasta i ponowny najazd Tatarów.
1705, 1710, 1712, 1717, 1718, 1721 – katastrofalne pomory.
1768-1772 – grabież przez wojska konfederackie (okres konfederacji barskiej).
1809 – wojska rosyjskie korpusu księcia Golicyna dokonały rabunku w mieście i okolicy.
1811 – pożar drewnianych zabudowań miasta.
1812-1813 – rekwizycje żywności i paszy, kradzieże i rozboje wojsk rosyjskich.
1831 – epidemia cholery.
1846 – lata nieurodzaju, zaraza ziemniaka, epidemia cholery.
1873 – spłonęła rzeźnia miejska, wiosną powódź zniszczyła pola nad Sanem, latem plony zniszczyło gradobicie, epidemia cholery. Spłonęła północna część miasta, ratusz, szkoła.
1903, 1906 – pożar miasta.

[edytuj] Honorowi obywatele miasta

Tytuł Honorowego obywatela miasta Leżajska nadawano osobom głównie wpływowym, które mogły popierać korzystne dla miasta rozstrzygnięcia władz krajowych i państwowych. Osoby takie wpisywano do księgi honorowych obywateli, wystawiano im na pergaminie ozdobny dyplom. Zwyczajowo uhonorowany przeznaczał na fundusz dla ubogich tego miasta pewną sumę pieniędzy.

Edward Acht (1869 r.)
Szczęsny Jawornicki i Michał Szaszkiewicz (1873 r.)
Hrabia Alfred Potocki (1875 r.)
Sebastian Kołodziej (1877 r.)
ks. kan. Józef Graff (1878 r.)
Władysław Bzowski (1881 r.)
Władysław Filimowski (1883 r.)
Edmund Wachholtz, Gustaw Knedlich (1884 r.)
ks. kan. Józef Mytkowicz (1886 r.)
hr. Ferdynand Hompesh (1887 r.)
ks. Piotr Plenkiewicz (1890 r.)
premier Kazimierz Badeni (1897 r.)

[edytuj] Sport

Klub Piłkarski MZKS "POGOŃ" Leżajsk - IV liga podkarpacka
Klub piłki siatkowej "Feniks" Leżajsk
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, w ramach którego funkcjonuje basen, zalew rekreacyjny i stadion miejski.