Rzeszów

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°03'00" N 022°21'00" E

Rzeszów
Herb Rzeszowa Flaga Rzeszowa
Województwo	podkarpackie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Gmina  - rodzaj	Rzeszów miejska
Prawa miejskie	1354
Prezydent miasta	Tadeusz Ferenc (e-mail)
Powierzchnia	77,31 km²
Położenie	50° 03' N 22° 21' E
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość  - aglomeracja	166 492 2153 os./km² 420 000
Strefa numeracyjna (do 2005)	(+48) 17
Kod pocztowy	35-000 do 35-900
Tablice rejestracyjne	RZ
Położenie na mapie Polski Rzeszów
Miasta partnerskie	Bielefeld Buffalo Stanisławów Klagenfurt Koszyce Lamia Lwów Łuck Nyíregyháza
Urząd miejski3 Rynek 1 35-064 Rzeszów tel. (0 17) 87 54 448; faks (0 17) 86 22 641 (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa miasta

Rzeszów ['ʒεʃuf] posłuchaj ^* (łac. Resovia, hebr. Reisha, jid. רײַשע, lit. Žešuvas, łot. Žešova, ukr. Ряшiв, niem. Reichshof) - miasto na prawach powiatu położone w południowo-wschodniej Polsce.

Liczba mieszkańców - 166 492 (stan na 31 stycznia 2007, po rozszerzeniu Rzeszowa).

Miasto jest stolicą województwa podkarpackiego, powiatu rzeszowskiego oraz siedzibą najważniejszych instytucji regionu. Rzeszów pełni funkcję głównego ośrodka przemysłowego, handlowo-usługowego, akademickiego i kulturalnego w regionie. Miasto jest także znaczącym ośrodkiem w skali kraju.

Rzeszów posiada międzynarodowy port lotniczy i od 2007 Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny ukierunkowany na przemysł lotniczy, farmaceutyczny i informatyczny. W mieście znajdują się dwie państwowe uczelnie wyższe - Uniwersytet Rzeszowski i Politechnika Rzeszowska oraz kilka prywatnych m. in.: Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania. Odsetek studentów w ogólnej liczbie ludności jest tu najwyższy w kraju. Miasto jest siedzibą dwóch państwowych teatrów (dramatyczny im. Wandy Siemaszkowej oraz lalki i aktora "Maska") a także Państwowej Filharmonii im. A. Malawskiego. W Rzeszowie znajduje się siedziba Polskiego Radia Rzeszów oraz regionalny oddział Telewizji Polskiej. W ostatnim czasie rząd powołał do życia Rzeszowski Obszar Metropolitalny,^[1] będący jednym z 12 takich obszarów w kraju.

Spis treści 1 Geografia 1.1 Położenie 1.2 Klimat 1.3 Przyroda 1.4 Podział administracyjny miasta 2 Historia 2.1 Zarządcy miasta 3 Informacje statystyczne 4 Komunikacja 4.1 Lotnisko 4.2 Tranzyt 4.3 Kolej 5 Transport miejski 6 Gospodarka 6.1 Przemysł 6.2 Handel 7 Poziom życia 8 Społeczność 9 Media 9.1 Telewizja 9.2 Radio 9.3 Prasa 9.4 Internet 10 Sport 10.1 Kluby sportowe 10.2 Obiekty sportowe 11 Edukacja 11.1 Szkoły ponadgimnazjalne 11.2 Szkoły artystyczne 11.3 Szkolnictwo wyższe 12 Kultura i rozrywka 12.1 Kina 12.2 Teatry 12.3 Muzea 12.4 Galerie 12.5 Biblioteki 12.6 Filharmonia i planowany Teatr Muzyczny 12.7 Puby 12.8 Kluby 13 Architektura 14 Religia 14.1 Katolicy 15 Współpraca międzynarodowa 16 Ważniejsze miejsca i zabytki 16.1 Zamki, dwory i pałace 16.2 Synagogi 17 Honorowi Obywatele Miasta 18 Posłowie i senatorowie 18.1 Sejm 18.2 Senat 19 Urodzeni w Rzeszowie 20 Zobacz też 21 Przypisy 22 Linki zewnętrzne 22.1 Miasto 22.2 Fotografie miasta 22.3 Gospodarka 22.4 Kultura 22.5 Historia 22.6 Transport 22.7 Polityka 22.8 Inne

[edytuj] Geografia

[edytuj] Położenie

Rzeszów położony jest na pograniczu Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej nad rzeką Wisłok. Miasto położone jest na wysokości w przedziale od 200 do 330 m n. p. m. Przecinają się tu ważne szlaki komunikacyjne (Drezno - Kijów, Białystok - Koszyce). Dystans dzielący miasto Rzeszów od granic ze Słowacją i Ukrainą wynosi ok. 100 km.

[edytuj] Klimat

Miasto Rzeszów i region rzeszowski zaliczane są do najcieplejszych w kraju. Rzeszów, położony w podgórskiej strefie klimatycznej, charakteryzuje się długimi upalnymi latami i łagodnymi zimami. W całym regionie dominuje suchy, kontynentalny klimat, występuje tu stosunkowo niewielka ilość opadów.

[edytuj] Przyroda

W obrębie Rzeszowa znajduje się Rezerwat przyrody Lisia Góra, który jest położony nad sztucznie utworzonym Zbiornikiem Rzeszowskim.

[edytuj] Podział administracyjny miasta

Rzeszów jest oficjalnie podzielony na 25 osiedli. Występujący często podział na dzielnice nie ma charakteru administracyjnego i jest czysto historyczny.

[edytuj] Historia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia Rzeszowa.

Badania archeologów dowodzą, że już w czasach neolitu miało miejsce osadnictwo na terenie dzisiejszego Rzeszowa. Już przed nadaniem praw miejskich, w rejonie dzisiejszego Staromieścia istniał tu duży gród, a drugi, prawdopodobnie graniczny znajdował się na terenie dzisiejszej dzielnicy Pobitno.

Miasto powstało oraz otrzymało prawa miejskie od króla Kazimierza Wielkiego 19 stycznia 1354. W 1363 istniał już w mieście kościół parafialny, a w 1406, parafialna szkoła. W XV wieku miasto zostało zdewastowane przez pożar. Po odbudowie, otrzymało wiele przywilejów, co umożliwiło jego szybki rozwój. W XVI wieku miasto posiadało już dobrze zorganizowaną administrację.

W 1591 wzniesiono ratusz miejski, a w 1600 rozpoczęto budowę zamku. W 1627 miasto ufortyfikowano, a w latach 1624-1629 właściciel miasta ufundował warowny klasztor i kościół oo. Bernardynów. W 1638 Rzeszów przeszedł na własność rodu Lubomirskich, stając się wzorowym ośrodkiem dóbr magnackich. O ówczesnej zamożności miasta świadczą księgi miejskie z XVI i XVII wieku, które wymieniają działających licznie na jego terenie złotników. W 1658 Jerzy Sebastian Lubomirski założył słynne Kolegium Pijarów, jedną z nielicznych wówczas w kraju szkół średnich. Wśród jego wykładowców był ksiądz Stanisław Konarski, a wiele lat później szkołę ukończyli m.in. Ignacy Łukasiewicz, Julian Przyboś, Władysław Sikorski, Władysław Szafer.

13 sierpnia 1769 pod Rzeszowem, w rejonie dzisiejszej dzielnicy Pobitno doszło do bitwy między konfederatami barskimi a wojskami rosyjskimi. Po bitwie ciała zabitych pochowano, a nad mogiłą Polaków usypano zachowany do dziś kopiec. W 1772 miasto dostało się pod zabór austriacki. Następnie przez 146 lat wchodziło w skład Imperium Habsburgów. Od początku Rzeszów stał się stolicą dużego obwodu administracyjnego, zwanego cyrkułem, będącego właściwie odpowiednikiem powiatu.

Rzeszów stał się miastem wolnym w 1845. Uzyskanie przez Galicję swobód politycznych i gospodarczych przyczyniło się do rozwoju miasta. W 1858 do miasta doprowadzono linię kolejową, w 1888 pojawiły się pierwsze telefony, w 1900 powstała gazownia i gazowe lampy uliczne, a 11 lat później uruchomiono elektrownię i rozpoczęto tworzenie sieci wodociągowej. W 1910 Rzeszów liczył 23 tysiące mieszkańców. Małe miasteczko zaczęło przekształcać się w znaczący ośrodek kapitalistyczny, pojawiły się nowe ważne inwestycje budowlane i infrastrukturalne - koszary, szkoły, przebudowa ratusza, brukowanie ulic, wprowadzenie elektrycznego oświetlenia.

Zbliżający się koniec monarchii austriackiej przyczynił się do narastania ruchów niepodległościowych. W 1918 rozpoczęła w Rzeszowie działalność Polska Organizacja Wojskowa, której komendantem był Leopold Lis-Kula. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, znaczenie Rzeszowa nadal rosło. W latach 1937-1939 rozpoczęło się tworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego. Rzeszów stał się wówczas ważnym ośrodkiem przemysłu lotniczego i zbrojeniowego.

Dynamiczny rozwój przerwała II wojna światowa, w wyniku której miasto uległo częściowemu zniszczeniu. W 1941 hitlerowcy utworzyli w Rzeszowie getto, które funkcjonowało do listopada 1943. Większość z umieszczonych w nim Żydów (przed wojną w Rzeszowie mieszkało około 14 tys. ludności pochodzenia żydowskiego, co stanowiło ok. 30% mieszkańców miasta) wywieziono do obozu zagłady Bełżec.

Po wojnie, w Rzeszowie ustanowiono stolicę nowo utworzonego województwa rzeszowskiego. Miasto w szybkim tempie rozbudowano i unowocześniono.

Po upadku systemu socjalistycznego Rzeszów zaczął zmieniać się w szybkim tempie. W mieście rozpoczął się proces rewitalizacji i modernizacji. Po wizycie papieża Jana Pawła II utworzono w 1992 nową diecezję rzeszowską. Zaczęły powstawać pierwsze prywatne szkoły wyższe. W całym mieście zaczęto budować nowoczesne osiedla. Powstało wiele inwestycji, szczególnie w dziale przemysłu i usług.

W 1999 miasto zostało stolicą regionu podkarpackiego. Dwa lata później, w 2001, działalność rozpoczął Uniwersytet Rzeszowski. Także wtedy pojawiły się w mieście duże inwestycje w przemysł lotniczy i informatyczny. W 2002 oddano do użytku halę widowiskową na Podpromiu, most Zamkowy i Trasę Zamkową.

W 2005 doszło do otwarcia pierwszego regularnego międzynarodowego połączenia obsłużonego przez Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka - było to połączenie z Londynem. W tym samym roku Rzeszów oficjalnie uznano za europol i przyjęto do stowarzyszenia Eurocities. W 2006 Rzeszów powiększył po raz kolejny swój obszar administracyjny. Latem 2007 zaczną się bezpośrednie rejsowe loty międzynarodowe do dwu lotnisk Nowego Jorku.

[edytuj] Zarządcy miasta

Zobacz więcej w osobnym artykule: Zarządcy Rzeszowa.

[edytuj] Informacje statystyczne

• Liczba mieszkańców - 166 492 (stan na 31 stycznia 2007, po rozszerzeniu Rzeszowa)
• Aglomeracja - 420 000
• Powierzchnia - 77,31 km²
• Dochód gminy na mieszkańca - 2713 zł
• Stopa bezrobocia - 8.2%

[edytuj] Komunikacja

Zobacz więcej w osobnym artykule: Komunikacja w Rzeszowie.

[edytuj] Lotnisko

W ostatnim czasie rozbudowany i zmodernizowany został Międzynarodowy Port Lotniczy Rzeszów, gdzie trwają prace nad konstrukcją nowego terminala pasażerskiego, i gdzie ruch lotniczy w 2006 wzrósł o 126% w porównaniu z 2005 - przewieziono 206 tys. osób. Ryanair obsługuje regularnie loty Rzeszów-Dublin i Rzeszów-Londyn (Port lotniczy Londyn-Stansted). Oprócz tego funkcjonują regularne połączenia Rzeszów-Warszawa (PLL LOT). Od czerwca wprowadzone będą nowe (na razie letnie) połączenia Rzeszów-Nowy Jork (PLL LOT, Port lotniczy John F. Kennedy i Port lotniczy Newark Liberty).

W obrębie lotniska funkcjonują: Aeroklub Rzeszowski oraz Ośrodek Kształcenia Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej (jedyna w kraju cywilna szkoła pilotów). W bezpośrednim sąsiedztwie lotniska powstanie niedługo autostrada A4 (Polska) (Berlin-Kijów) z węzłami komunikacyjnymi na wysokości początku i końca drogi startowej. Komunikacja miejska obsługuje regularne połączenia pomiędzy portem lotniczym i centrum miasta.

[edytuj] Tranzyt

Oprócz modernizacji dróg w regionie podkarpackim planowana jest w najbliższych latach budowa autostrady A4 (Drezno - Kijów) i drogi ekspresowej S19 (Suwałki - Barwinek). Komunikacja wewnątrz miasta działa bardzo sprawnie dzięki modernizacji i budowie obwodnic oraz masowym remontom dróg w centrum miasta. Inwestycje drogowe realizowane w ostatnich latach sprawiły, że Rzeszów dysponuje drogami dobrej jakości i dobrze rozwiniętą siecią komunikacyjną. Rzeszów jest jedynym obok Dublina miastem w Europie dysponującym tzw. inteligentną sygnalizacją świetlną - system SCATS. W latach 2005-2006 zrealizowano projekt modernizacji dróg powiatowych w centrum miasta.

[edytuj] Kolej

Historia rzeszowskiej kolei sięga XIX wieku, kiedy to powstał dworzec na trasie Wiedeń - Kraków - Lwów.

• Stacje kolejowe:

W Rzeszowie istnieją cztery stacje kolejowe:

1. Rzeszów (stacja główna)
2. Rzeszów-Staroniwa
3. Rzeszów-Osiedle
4. Rzeszów-Załęże

[edytuj] Transport miejski

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne obsługuje 49 linii autobusowych, w tym 24 miejskich, 22 podmiejskich, 2 nocne i specjalną linię do portu lotniczego. Komunikacja miejska w Rzeszowie może poszczycić się zmodernizowanym taborem i nowoczesnymi rozwiązaniami. Obecnie władze miasta postawiły na ekologiczne autobusy zasilane gazem ziemnym (Jelcz M125M i Solaris Urbino 12 CNG). Autobusy kursują nie tylko w ciągu dnia, lecz także w nocy.

[edytuj] Gospodarka

Zobacz więcej w osobnym artykule: Gospodarka Rzeszowa.

[edytuj] Przemysł

Rzeszów jest ważnym ośrodkiem przemysłowym. Najlepiej rozwinięty jest przemysł lotniczy i farmaceutyczny. Miasto jest europejskim centrum koncernu United Technologies Corporation, światowego potentata w przemyśle lotniczym. Tu mieści się należąca do tego koncernu fabryka silników lotniczych WSK "PZL-Rzeszów" S.A. Rzeszów jest głównym ośrodkiem stowarzyszenia przedsiębiorców Dolina Lotnicza (Aviation Valley). W skład stowarzyszenia wchodzą przedsiębiorstwa z całego kraju. W Rzeszowie swoją siedzibę ma również Spółka Zelmer SA - największy polski producent sprzętu AGD oraz jeden z liczących się na świecie producentów odkurzaczy. Rzeszów jest jedynym na świecie miastem obok amerykańskiego Middletown, w którym produkowane są silniki do samolotów F 16.

W ostatnim czasie utworzony został Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny. Podstawą tego przedsięwzięcia jest przemysł lotniczy i farmaceutyczny. Nowe pomysły i rozwiązania powiązane z parkiem technologicznym powstawać będą w preinkubatorze akademickim Politechniki Rzeszowskiej. Valeant Pharmaceuticals International (dawniej ICN Polfa Rzeszów) jest największym polskim eksporterem leków. W Rzeszowie działa też koncern Sanofi Aventis, producent leków. Swą siedzibę ma tu także Alima Gerber SA - największa spółka polskiej części koncernu Novartis. Jest producentem pożywienia i soków dla niemowląt i dzieci. Podkarpaccy przedsiębiorcy działający w sektorze informatycznym powołali Stowarzyszenie Informatyka Podkarpacka. Po połączeniu firm Asseco i Softbank Rzeszów będzie centralą największego w kraju przedsiębiorstwa z sektora IT - Asseco Poland.

[edytuj] Handel

Dużą część miejskiej gospodarki stanowi handel. W mieście znajduje się sporo hipermarketów, centrów handlowych, galerii i mniejszych supermarketów. Powierzchnia sklepowa na mieszkańca jest w Rzeszowie najwyższa w kraju.

• Hipermarkety: Tesco, E.Leclerc, Castorama, Real, Makro Cash and Carry, Auchan,MrózChemal , RCMB, Leroy Merlin (oba w Krasnem), Carrefour i OBI (oba planowane w CH Nowy Świat), Selgros (planowany)
• Centra handlowe: Millenium Hall (w budowie), Nowy Świat (w budowie), Galeria Graffica, Galeria Rzeszów, Plaza Rzeszów, Galeria Paniaga, Europa II, Respan, Rejtan, Ameryka, Reduta, Galeria Rzeszów (w marcu 2007 - budowa), Resovia Park (w maju 2007 - budowa), Praktiker
• Supermarkety: Intermarche, Stokrotka, Biedronka, Lidl, Jedynka, Delikatesy Centrum, Delikatesy FRAC, Leader Price, Champion, Alma Market, Albert
• Pozostałe sklepy, m.in: H&M ,RTV Euro AGD, Komfort, Jysk, Avans, EMPiK, Rossmann, Deichmann, Media Markt, Smyk , New Yorker , Reserved Cropp, Orsay, Pirre Cardin, CCC, Camaieu, Douglas, Sephora

[edytuj] Poziom życia

Rzeszów jest miastem o wysokim poziomie życia, jest to potwierdzone przez wiele rankingów oceniających potencjał rozwojowy i standard życia. Miasto dynamicznie rozwija się, prowadzone są intensywne remonty i rewitalizacja wielu rejonów. Duża część ze środków na rozwój miasta ma swe źródło w funduszach strukturalnych Unii Europejskiej. Rzeszów umacnia swą pozycję jako stolica regionu i jego najważniejszy ośrodek. Główne działania, które realizuje się w tym celu to powiększenie miasta, rozbudowa i modernizacja portu lotniczego oraz wzmacnianie pozycji ośrodka akademickiego. Miasto charakteryzuje niski poziom bezrobocia (6.8% w sierpniu 2006). Może też poszczycić się wyjątkowo długą średnią długością życia. Rzeszów, jako pierwsze i jak dotąd jedyne miasto w Polsce, udostępnił mieszkańcom darmowy szerokopasmowy Internet (sieć ResMan).

[edytuj] Społeczność

Społeczność miasta charakteryzuje duże przywiązanie do fundamentalnych tradycji, a jednocześnie tolerancja i wyraźne otwarcie na nowoczesność. Rzeszów może poszczycić się wyjątkowo wysokim odsetkiem ludności z wykształceniem wyższym - ponad 20% daje mu pod tym względem drugie miejsce w kraju. Rzeszów może pochwalić się też najniższą przestępczością spośród wszystkich stolic polskich regionów.

[edytuj] Media

[edytuj] Telewizja

• TVP3 Rzeszów
• Telewizja Kablowa Vectra - TV Dami
• Telewizja Miejska w Rzeszowie
• Telewizja Podkarpacka Rzeszów

[edytuj] Radio

• Polskie Radio Rzeszów
• Katolickie Radio Via
• Radio Złote Przeboje "Res"
• Radio Eska Rzeszów
• Radio Centrum

[edytuj] Prasa

• Gazeta Wyborcza - Rzeszów
• Gazeta Codzienna Nowiny
• Super Nowości
• Echo Rzeszowa
• Rzeszowska Gazeta Studencka
• Nasz Dom Rzeszów

[edytuj] Internet

• Rzeszowski Serwis Imprezowy, imprezy.rzeszow.pl
• Rzeszowska Scena Alternatywna, scena.4s.pl
• Rzeszowski Portal Informacyjny, resinet.pl
• Urząd Miasta Rzeszowa, erzeszow.pl
• Biblioteka Miejska w Rzeszowie, wimbp.rzeszow.pl
• Uniwersytet Rzeszowski, univ.rzeszow.pl
• Politechnika Rzeszowska, prz.rzeszow.pl
• Rzeszowski Portal Akademicki, studenci.rzeszow.pl
• Rzeszowskie Forum Dyskusyjne, eforum.rzeszow.pl
• Strona RARR o Rzeszowie, go-rzeszow.com

[edytuj] Sport

W Rzeszowie są organizowane ważne mecze i zawody sportowe z uwagii na obecność jednej z największych hal widowiskowo-sportowych w Polsce, Hali Podpromie. W mieście organizowane są też Międzynarodowy Maraton Rzeszowski i Rajd Rzeszowski.

[edytuj] Kluby sportowe

• Cywilno-Wojskowy Klub Sportowy Resovia Rzeszów założony w 1905 roku (najstarszy klub w Polsce) - piłka nożna,
• Resovia SSA Rzeszów - siatkówka
• Koszykarski Klub Sportowy Resovia Rzeszów - koszykówka
• Zakładowy Klub Sportowy Stal Rzeszów założony w 1944 roku - piłka nożna, żużel, skoki do wody, akrobatyka
• Zrzeszenie Sportowe Inwalidów „Start”
• Zimovit Rzeszów - klub założony w 1931 roku - piłka nożna,
• Korona Rzeszów - piłka nożna
• Polskie Towarzystwo Społeczno-Sportowe „Sprawni Razem”
• Rzeszowski Klub Sportowy Głuchych „Res-Gest”
• Policyjne Towarzystwo Sportowe "Walter"
• Stowarzyszenie Idokan Polska
• Automobilklub Rzeszowski
• Klub Sportowy "Kontra"
• Strażacki Klub Sportowy "Strażak"
• Rzeszowski Klub Wysokogórski
• Rzeszowski Klub Bokserski "Wisłok"
• Rzeszowski Klub Badmintona
• Klub Pływacki "Sokół"
• Klub Sportowy "Czarni"
• Rzeszowski Klub Narciarski "Sport-Partner"
• Rzeszowski Klub Karate Tradycyjnego
• Aeroklub Rzeszowski
• Automobilklub Rzeszowski
• Katolicki Klub Sportowy "Alpin"
• Rzeszowski Klub Taekwondo
• Centrum Szkolenia Sportowego Młodzieży "Orzeł"
• Sportowy Klub Bilardowy "Ósemka"
• Klub Sportowy Elektrociepłownia Rzeszów
• Klub Uczelniany AZS Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Stowarzyszenie "Ruch dla zdrowia"
• Capoeira Unicar Rzeszów

[edytuj] Obiekty sportowe

• Hale sportowe
  • Hala Podpromie - ul. Podpromie
  • Hala Rzeszowskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji - ul. Pułaskiego
  • Hala Uniwersytetu Rzeszowskiego
  • Hala Walter - ul. Langiewicza
• Pływalnie kryte
  • Basen "Karpik" - osiedle Krakowska - Południe
  • Basen "Muszelka" - osiedle Baranówka
  • Basen "Delfin" - osiedle Nowe Miasto
  • Basen ROSIR - ul. Pułaskiego
  • Basen WSK - PZL - ul. Matuszczaka
• Pływalnie odkryte
  • Kompleks basenów ROSIR - ul. Pułaskiego
• Kąpieliska
  • Kąpielisko "Żwirownia" - ul. Kwiatkowskiego
• Stadiony
  • Stadion Resovii Rzeszów ul. Wyspiańskiego
  • Stadion Stali Rzeszów ul. Hetmańska
  • Stadion "Podhalańczyk" - ul. Langiewicza
• Lodowiska
  • Lodowisko ROSIR - ul. Wyspiańskiego / al. Witosa
• Korty tenisowe
  • Korty ROSiR - ul. Ks. Jałowego
  • Rzeszowskie Towarzystwo Tenisowe - ul. Niedzielskiego oraz ul. Wyspiańskiego
  • Klub Sportowy "Czarni" - ul. Szopena

[edytuj] Edukacja

Zobacz więcej w osobnym artykule: Edukacja w Rzeszowie.

Rzeszów to duży ośrodek akademicki. W mieście kształci się około 60 tys. studentów. Działają tu zarówno uczelnie państwowe jak i niepaństwowe.

Obecnie w Rzeszowie działają 32 szkoły podstawowe, 18 gimnazjów, 18 liceów ogólnokształcących i 48 średnich szkół technicznych, i zawodowych oraz 32 szkoły policealne i 4 szkoły artystyczne (plastyczne i muzyczne II stopnia).

[edytuj] Szkoły ponadgimnazjalne

Licea ogólnokształcące:

• I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie (ul. 3-go Maja)
• II Liceum Ogólnokształcące im. płk. Leopolda Lisa-Kuli w Rzeszowie (ulica ks. Jałowego)
• III Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida w Rzeszowie (ulica Chopina)
• IV Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Rzeszowie (ulica Dąbrowskiego)
• V Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (ulica Hetmańska)
• VI Liceum Ogólnokształcące (ulica Towarnickiego)
• VII Liceum Ogólnokształcące (ulica Rejtana)
• VIII Liceum Ogólnokształcące (ulica Wyspiańskiego)
• IX Liceum Ogólnokształcące (ulica Ofiar Katynia)
• X Liceum Ogólnokształcące (ulica Sucharskiego)
• XI Liceum Ogólnokształcące ((ulica Hoffmanowej)
• XII Liceum Ogólnokształcące {ulica Hetmańska)
• XIII Liceum Ogólnokształcące {ulica Hetmańska)
• Liceum Ogólnokształcące Stowarzyszenia Promocji Przedsiębiorczości (ulica Sucharskiego)
• Społeczne Liceum Ogólnokształcące (ulica Dąbrowskiego)
• Liceum Ogólnokształcące sióstr Prezentek im. Jana Pawła II (ulica Ks. Jałowego)

[edytuj] Szkoły artystyczne

• Niepaństwowa Szkoła Muzyczna I st. w Rzeszowie - Grzegorz Wójcikiewicz (ul. Bohaterów 26)
• Zespół Szkół Muzycznych nr 1 im. Karola Szymanowskiego (ul. Chopina)
• Zespół Szkół Muzycznych nr 2 im. Wojciecha Kilara (ul. Jana III Sobieskiego)
• Zespół Szkół Plastycznych (ul. Staszica)

[edytuj] Szkolnictwo wyższe

Pomimo stosunkowo niewielkich tradycji akademickich miasta, Rzeszów wytworzył już atmosferę ośrodka studenckiego. W najbliższej przyszłości absolwenci rzeszowskich szkół wyższych będą mogli realizować swoje pomysły w preinkubatorze, powiązanym z parkiem technologicznym.

Miejscowe szkoły wyższe:

• Uniwersytet Rzeszowski
• Politechnika Rzeszowska
• Akademia Ekonomiczna w Krakowie - Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Rzeszowie,
• Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania
  • Wydziały zamiejscowe w Dębicy, w Krośnie i w Nisku
• Wyższa Szkoła Zarządzania
• Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Rzeszowie
• Szkoła Języków Obcych i Zarządzania PROMAR w Rzeszowie
• Wyższa Szkoła Administracji i Zarządzania Przemyśl-Rzeszów
• Wyższe Seminarium Duchowne
• Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza w Tyczynie koło Rzeszowa
• Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna w Ropczycach, wydział zamiejscowy w Rzeszowie

[edytuj] Kultura i rozrywka

Zobacz więcej w osobnym artykule: Kultura Rzeszowa.

Rzeszów jest miastem bogatym w wydarzenia kulturalne i rozrywkowe. W mieście odbywa się wiele imprez i festiwali, kilka spośród nich ma charakter międzynarodowy. Najbardziej znany spośród nich to Światowy Festiwal Polonijnych Zespołów Folklorystycznych.

Miasto dysponuje jedną z największych w kraju hal sportowo-widowiskowych (Hala Podpromie). Halę oddano do użytku w roku 2002. Jej budowa trwała rekordowo ponad 20 lat. Odbywają się tu liczne imprezy sportowe, kulturalne, koncerty i różnorodne targi raz do roku.

W kinach, których w mieście jest cztery, organizowane są maratony i festiwale filmowe.

Rzeszów posiada filharmonię słynącą ze świetnej akustyki, oraz kilka teatrów prezentujących interesujący repertuar. Filharmonia Rzeszowska organizuje Festiwal Muzyczny w Łańcucie. Co roku odbywają się w mieście Rzeszowskie Spotkania Teatralne, Międzynarodowe Biennale Sztuki Komputerowej, Międzynarodowe Biennale Plakatu Teatralnego.

W mieście często mają miejsce festyny, przedstawienia, koncerty i happeningi. Odbywa się tu regularnie Wielokulturowy Festiwal Galicja, Festiwal Chórów Młodzieżowych i Ogólnopolski Festiwal Carpathia.

[edytuj] Kina

• Centrum filmowe Helios (4 sale)
• Kino Zorza
• Kino WDK
• Cinema City (w budowie 10 sal)

[edytuj] Teatry

• Teatr Miejski
• Teatr Maska

[edytuj] Muzea

• Muzeum Okręgowe
• Muzeum Etnograficzne im. Franciszka Kotuli
• Muzeum Historii Miasta Rzeszowa
• Muzeum Diecezjalne w Rzeszowie
• Podziemna Trasa Turystyczna
• Muzeum Łowiectwa
• Muzeum Prawa (w fazie projektów)
• Muzeum Dobranocek (w fazie projektów) - Część zbiorów, które będą prezentowane w Miejskim Muzeum Dobranocek w Rzeszowie można oglądać w sieci

[edytuj] Galerie

• Biuro Wystaw Artystycznych (BWA)
• Galeria Fotografii Miasta Rzeszowa
• Galeria "Szajna"
• Galeria "Pod Ratuszem"

[edytuj] Biblioteki

• Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie (główna i 20 filii)
• Biblioteka Uniwersytecka w Rzeszowie

[edytuj] Filharmonia i planowany Teatr Muzyczny

Filharmonia im. Artura Malawskiego, jest znana jest z doskonałej akustyki i licznych koncertów. Filharmonia obecnie poddawana jest modernizacji, obok niej planuje się wybudować Teatr Muzyczny.

[edytuj] Puby

• Index Pub
• Korupcja
• Country Pub
• Irish Pub Galway
• Underground Pub
• Atmosfera Pub
• Jameson Pub
• Tawerna
• Twarz Miejska
• Graciarnia u Plastyków
• Ad Rem
• Kino Pub
• Formalina Art-Music-Pub
• Drukarnia
• Kuźnia
• Mrok Cafe
• Lex
• Swojska Izba
• Życie Jest Piękne
• Pub 12
• Piekło-Niebo
• Piwnica

[edytuj] Kluby

• Country Club Bonanza
• Jazz Club Gramofon
• Under Grand Bowling
• Chilli
• Kwadrat
• H2O Club
• Piano Club
• Pod Palmą
• Rejs
• Miami Ocean
• Reaktor
• Plus
• Corrida
• Planeta
• Alchemia

[edytuj] Architektura

W mieście znajduje się stosunkowo niewiele zabytkowych budynków, jednak są one w zdecydowanej większości utrzymane w dobrym stanie. Zabudowa śródmieścia pochodzi w większości z przełomu XIX i XX wieku, można tu odnaleźć style takie jak secesja, neogotyk, modernizm czy art deco. Reprezentacyjnym deptakiem Rzeszowa jest ulica 3-go Maja, w ostatnich latach dawną świetność przywrócono też innym deptakom a obecnie rozpoczyna się przebudowa i modernizacja rynku, który jest głównym placem i sercem miasta. W Rzeszowie odnaleźć można ciekawie zaprojektowane osiedla bloków, domków jednorodzinnych i szeregowców, których jest tu wyjątkowo dużo.

W ostatnim czasie struktura miasta uległa przemianom i ze ściśniętego, betonowego miasta Rzeszów przemienia się w ośrodek bardziej przestrzenny, zielony i estetyczny. Centrum miasta zostało w ostatnich latach odnowione, wyeksponowano zabytki i wartościowe obiekty. Sporo obiektów odbudowano lub zmodernizowano, przywracając im przedwojenny charakter, poprzednio zatarty przez przebudowy w czasach socjalizmu. Na wielu osiedlach powstają nowoczesne bloki mieszkalne, apartamentowce, a także nowa zabudowa jednorodzinna i szeregowa. Na poprawę estetyki miasta wpływa ogłaszanie konkursów na projekty obiektów usługowo-handlowych (np. Millennium Hall).

Obecnie ma miejsce odbudowa zniszczonych dawno temu kamienic w śródmieściu, co uzupełnia zabudowę w centrum Rzeszowa.

[edytuj] Religia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Ośrodek religijny w Rzeszowie.

Większość rzeszowian wyznaje religię katolicką, inne ruchy religijne są obecne, lecz nie mają dużego zasięgu. W mieście znajduje się kilka kościołów alternatywnych ruchów chrześcijańckich, np. Świadków Jehowy, baptystów i adwentystów.

[edytuj] Katolicy

Rzeszów jest siedzibą władz diecezjalnych i biskupa, którym obecnie jest ks. bp Kazimierz Górny. W mieście znajduje się 24 kościoły rzymskokatolickie:

Zabytkowe:

• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Śródmieście)
• Kościół Chrystusa Króla (Śródmieście)
• Kościół Farny (Śródmieście)
• Kościół MB Królowej Polski (garnizonowy) (Śródmieście)
• Kościół św. św. Rocha i Marcina (Słocina)
• Kościół św. Józefa (Staromieście)
• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Zalesie)
• Kościół Świętego Krzyża (Śródmieście)
• Kościół Świętej Trójcy (Śródmieście)

Pozostałe:

• Katedra Najświętszego Serca Jezusowego
• Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego (Baranówka)
• Kościół Świętej Rodziny (Krakowska - Południe)
• Kościół Św. Michała Archanioła
• Kościół Św. Jadwigi Królowej
• Kościół Narodzenia NMP (Staroniwa)
• Kościół Matki Bożej Różańcowej
• Kościół Matki Bożej Saletyńskiej (Śródmieście)
• Kościół św. Józefa Sebastiana Pelczara (Pobitno)
• Kościół Św. Józefa Kalasancjusza (Wilkowyja)
• Kościół Opatrzności Bożej (Nowe Miasto)
• Kościół św. Jacka (Śródmieście)
• Kościół Bożego Ciała i Matki Bożej z Lourdes
• Kościół bł. Karoliny
• Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy i Świętego Floriana (Załęże)

Kaplica Bractwa Świętego Piusa X ul. Gołębia

[edytuj] Współpraca międzynarodowa

Głównym celem partnerstwa miast jest współpraca ekonomiczna, społeczna, oświatowa, kulturowa oraz wymiana doświadczeń. Miasta partnerskie Rzeszowa to:

• Bielefeld, Niemcy (od 17 października 1991 roku)
• Buffalo, USA (od 2 czerwca 1975 roku)
• Stanisławów, Ukraina (od 19 września 2000 roku)
• Klagenfurt, Austria (od 4 lutego 1975 roku)
• Koszyce, Słowacja (od 23 listopada 1991 roku)
• Lamia, Grecja (od 8 lutego 2005 roku)
• Lwów, Ukraina (od 4 kwietnia 1992 roku)
• Łuck, Ukraina (od 20 listopada 2001 roku)
• Nyíregyháza, Węgry (od 20 sierpnia 1996 roku)

Ponieważ władze miasta dostrzegają korzyści partnerstwa miast, planują rozszerzenie współpracy międzynarodowej. Prawdopodobnie wkrótce francuskie miasto Nancy zostanie kolejnym miastem partnerskim Rzeszowa.

[edytuj] Ważniejsze miejsca i zabytki

• Ratusz miejski (wybudowany w 1591 r. przez M.S. Ligęzę, 1867 i 1884, 1897-98 - przebudowany)
• Unikalny kompleks piwnic - Podziemna Trasa Turystyczna (XVIII w.)
• Kamienice mieszczańskie w rynku, zbudowane w stylu secesyjnym
• Aleja Pod Kasztanami - z secesyjną zabudową willową(1899-1903)
• Stary Cmentarz (XVIII w.)
• Biblioteka Miejska (1890 r.)
• Teatr im. Wandy Siemaszkowej (1944 r.)
• Cmentarz komunalny w dzielnicy Pobitno, wpisany w rejestr zabytków (budynki, nagrobki, mury, drzewostan - początek XX w.)
• Cmentarz żydowski - założony w 1849 roku
• Ulica 3 Maja, eklektyczna zabudowa, styl secesyjny i neogotycki (w większości XIX-XX w.)
• Ulica Grunwaldzka, obecnie jeden z deptaków, eklektyczne kamienice, wydział prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego

[edytuj] Zamki, dwory i pałace

• Zamek w Rzeszowie (II poł. XVI w.) wzniesiony z inicjatywy Mikołaja Spytka Ligęzy; z zachowaną wczesnobarokową wieżą dawnego czworobocznego pałacu (1620), fortyfikacje bastionowane (1 poł. XVII w.)
• Dwór Branickich i park podworski w dzielnicy Słocina (XVIII-XIX w.)
• Letni Pałac Lubomirskich (pocz. XVIII w. — Tylman z Gameren, przebud. XVIII w. — T. Bellotti, i XX w.)
• Pałac Jędrzejowiczów na Staromieściu
• Zespół dworski wraz z parkiem w dzielnicy Załęże (XVIII-XIX w.)

[edytuj] Synagogi

• Synagoga Staromiejska - wzniesiono w 1610 roku.
• Synagoga Nowomiejska - wzniesiona najprawdopodobniej przez Jana Belottiego.

[edytuj] Honorowi Obywatele Miasta

Zobacz więcej w osobnym artykule: Honorowi Obywatele Miasta Rzeszowa.

Moritz von Sala Johann Aichmüller Andrzej Seidler - Wiślański Edward Poh Leopold Olcyngier Franciszek Rieger Franciszek Smolka Wiktor Zbyszewski Wiktor Abrahamsberg Agenor Gołuchowski

Ryszard Belcredi Maurycy Kraiński Adam Geisler Julian Klaczko Henryk Straszewski Ignacy Schaitter Gustaw Knendich Oktaw Pietruski Kazimierz Badeni Leon Schott

Adam Fedorowicz Stanisław Jabłoński Roderyk Als Leon Biliński Stanisław Badeni Stanisław Jęrzejowicz Adam Midowicz Józef Piłsudski Roman Krogulski Edward Rydz-Śmigły

Stanisław Maczek Walenty Bal Ignacy Tokarczuk Józef Sondej Józef Szajna Wojciech Kilar Papież Jan Paweł II - Karol Wojtyła Adam Harasiewicz Jan Łopuski Ryszard Kaczorowski

[edytuj] Posłowie i senatorowie

Zobacz więcej w osobnym artykule: Polityka w Rzeszowie.

Posłowie i senatorowie są wybierani z okręgu wyborczego Rzeszów.

[edytuj] Sejm

• Jan Bury PSL
• Zbigniew Chmielowiec PiS
• Kazimierz Gołojuch PiS
• Dariusz Kłeczek PiS
• Kazimierz Moskal PiS
• Halina Murias LPR
• Stanisław Ożóg PiS
• Anna Pakuła-Sacharczuk PiS
• Zbigniew Rynasiewicz PO
• Krystyna Skowrońska PO
• Władysław Stępień SLD
• Andrzej Szlachta PiS
• Jan Tomaka PO
• Zygmunt Wrzodak LPR
• Maria Zbyrowska Samoobrona

[edytuj] Senat

• Aleksander Bentkowski, PSL
• Mieczysław Maziarz, LPR
• Władysław Ortyl, PiS

[edytuj] Urodzeni w Rzeszowie

• Marian Rojek - polski duchowny, biskup
• Kazimierz Gołba - polski prozaik i dramatopisarz,
• Jerzy Grotowski- reżyser i wizjoner teatru, profesor College de France
• Józef Zając - polski generał, pilot wojskowy

[edytuj] Zobacz też

Ten artykuł jest częścią cyklu Rzeszów Historia Rzeszowa Włodarze miasta Osoby związane z miastem Ośrodek religijny Przyroda i jej ochrona Wypoczynek i turystyka Polityka Posłowie Baza noclegowa Kultura Edukacja Sport Opieka zdrowotna Gospodarka Komunikacja Garnizon Rzeszów Współpraca zagraniczna Rzeszów na polskiej Wikipedii Rzeszów na Wikimedia Commons Rzeszów w Wikinews www.eRzeszów.pl

• Miasta w Polsce
• Rzeszowski Obszar Metropolitalny
• Uniwersytet Rzeszowski
• Politechnika Rzeszowska
• Euroregion Karpacki
• Zamek w Rzeszowie
• Ratusz w Rzeszowie
• Filharmonia Rzeszowska

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

[edytuj] Miasto

• Informacyjny Serwis Urzędu Miasta Rzeszów (pl) (en) (de)
• Portal turystyczny Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego (en)

[edytuj] Fotografie miasta

• Rzeszów - fotografie miasta

[edytuj] Gospodarka

• Dolina Lotnicza
• Informatyka Podkarpacka
• Międzynarodowe Targi Rzeszowskie
• Podkarpacki Serwis Gospodarczy

[edytuj] Kultura

• Biuro Wystaw Artystycznyh w Rzeszowie
• Filharmonia Rzeszowska im. Artura Malawskiego
• Imprezy w Rzeszowie
• Muzeum Okręgowe w Rzeszowie
• Rzeszowska Scena Alternatywna
• Teatr Miejski im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie
• Stowarzyszenie Wspólnota Polska w Rzeszowie

[edytuj] Historia

• Strona jewishgen.org/yizkor o Żydach w Rzeszowie (en)
• Strona shtetlinks.jewishgen.org poświęcona Żydom mieszkjącym w Rzeszowie (en)
• Synagogi w Rzeszowie
• Cmentarz żydowski

[edytuj] Transport

• Lotnisko Rzeszów-Jasionka
• MPK Rzeszów
• PKS Rzeszów

[edytuj] Polityka

Partie (siedziby w Rzeszowie)

• Platforma Obywatelska
• Polskie Stronnictwo Ludowe
• Prawo i Sprawiedliwość
• Sojusz Lewicy Demokratycznej

[edytuj] Inne

• Mapy i zdjęcia satelitarne:
  • mapy i zdjęcia satelitarne (Google) w Wikimapii
  • mapa w Szukaczu
  • mapa w Mapquest (en)