Liopleurodon
Z Wikipedii
| Liopleurodon | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | gady |
| Rząd | Sauropterygia |
| Podrząd | plezjozaury |
| Nadrodzina | Pliosauridae |
| Rodzina | pliozaury |
| Rodzaj | Liopleurodon |
| Nazwa systematyczna | |
| Liopleurodon | |
| Sauvage, 1873 | |
Liopleurodon – rodzaj pliozaurów, wielkich morskich gadów drapieżnych żyjących na przełomie środkowej i późnej jurze (od ok. 165 millionów do 155 millionów lat temu). Pliozaury zajęły wtedy miejsce wielkich ichtiozaurów jak Temnodontosaurus i pozostawały największymi drapieżcami mórz do połowy kredy, kiedy ich z kolei zastąpiły mozazaury. W przeciwieństwie do lepiej poznanych długoszyjnych plezjozaurów z rodzaju Elasmosaurus, miały wielkie głowy, krótkie szyje i raczej dłuższe ciała oraz rozszerzony tył czaszki gdzie znajdowały się potężne mięśnie szczęk pełne wielkich zębów.
Cztery silne płetwiaste kończyny i smukłe ciało sugerują, że były dobrymi pływakami. Prawdopodobnie polowały z zasadzki jak dzisiejszy rekin żarłacz biały. Ich zdobyczą mogły być wielkie głowonogi, ichtiozaury, plezjozaury, rekiny i inne duże zwierzęta, które udało mu się upolować.
Całe życie musiał spędzać w wodzie i z tego powodu był najprawdopodobniej żyworodny ponieważ nie mógł wychodzić na ląd aby złożyć jaja jak dzisiejsze żółwie morskie. Jego płetwiaste kończyny miały zbyt słabe połączenie z kręgosłupem, aby mogły utrzymać tak potężne cielsko na lądzie. Prawdopodobnie gdyby został wyrzucony przez sztorm na brzeg udusił by się pod własnym ciężarem tak jak dzisiejsze walenie, kiedy osiądą na mieliźnie.
Największym i najbardziej znanym gatunkiem rodzaju Liopleurodon jest niewątpliwie Liopleurodon ferox, po raz pierwszy opisany w 1873. Jego skamieniałe szczątki sprzed około 160 milionów lat znaleziono we wschodniej Anglii i północnej Francji. Największa czaszka mierzy 1,5 m, co wskazuje, że długość całego zwierzęcia można szacować na 10 m (choć przeciętne rozmiary wynosiły raczej 5-7 m) i 5 ton masy.
Chociaż nie da się wykluczyć, że liopleurodny osiągały nawet kilkanaście metrów długości - jak inne, większe pliozaury - serial BBC Wędrówki z dinozaurami "Walking with Dinosaurs", 1999 przyczynił się do wylansowania przekonania, jakobby liopleurodon dorastał do 25 metrów długości i 75-150 ton masy (na podstawie porówniania z płetwalem błękitnym), co czyniłoby zeń największego drapieżnika w dziejach życia na Ziemi. Rozmiary te są jednak mocno przesadzone. Kłopot z określeniem wiarygodnej długości polega na braku kompletnego szkieletu dostatecznie dużego osobnika. Takie rekordowe rozmiary zostały oszacowane na podstawie znalezionych pojedynczych kręgów czy niekompletnej szczęki dolnej ale nie ma pewności, że należały na pewno do niego. Określono po wielkości żuchwy długość czaszki na trzy metry i według niej długość całego ciała wyliczono na nie mniej niż 18 metrów. Jest to jednak przypuszczalnie skamieniałość nowego rodzaju pliozaura, nie liopleurodona. Natomiast 25-metrowe rozmiary liopleurodona z serialu BBC oparte były na pojedynczym kręgu przechowywanym w muzeum w Peterborough (w Anglii), ale okazał się on należeć do zauropoda.
