Morion (minerał)
Z Wikipedii
Morion - nazwa nieprzezroczystego kwarcu dymnego (zadymionego) o zabarwieniu ciemnoszarym do czarnego.
Nazwa pochodzi od łac. mormorion = ciemny (ponury) i nawiązuje do zabarwienia tego minerału.
Spis treści |
[edytuj] Właściwości:
- Twardość: 7
- Gęstość: 2,65
- Rysa: biała
- Barwa: ciemnoszara aż do czarnej
- Przełam: muszlowy, kruchy
- Stopień przezroczystości: przezroczysty
- Współczynnik załamania światła: 1,544-1,553
- Dwójłomność: 0,009
- Dyspersja: 0,013
- Pleochroizm: dostrzegalny od brunatnego do czerwonobrunatnego
- Luminescencja: zazwyczaj nie występuje
Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju heksagonalnych słupków z pseudopiramidalnymi (romboedrycznymi) piramidami. Analogicznie do kryształu górskiego. Bardzo często w kryształach występują wrostki igiełkowatego rutylu, dające charakterystyczne efekty optyczne.
- Przyczyną zabarwienia jest: zawartość strukturalnych domieszek glinu (wraz ze wzrostem zawartości glinu wzrasta intensywność barwy) oraz (naturalne lub sztuczne) promieniowanie gamma.
- W temperaturze 300-400 stopni C może on ulec odbarwieniu, ale po naświetleniu promieniami Roentgena odzyskuje swą pierwotna barwę, inne przyjmują barwę cytrynów.
- Handlowe określenie "topaz dymny" jest niedopuszczalne.
- niekiedy wykazuje iryzację, bądź efekt kociego oka.
- czasami wytwarza kryształy szkieletowe,
- jest minerałem rzadkim
[edytuj] Występowanie
Stanowi składnik pegmatytów i utworów hydrotermalnych wysokich temperatur. Występuje też w żyłach kruszcowych oraz w aluwiach. Niemal współwystępuje z kwarcem dymnym. Podobne jak w przypadku kryształu górskiego.
Miejsca występowania:
- Szwajcaria - Szczególnie duże kryształy, o wadze ponad 130 kg, pochodzą z Przełęczy Furtka (w 1867r. znaleziono pustkę skalną wypełnioną pięknymi kryształami – największy miał 70cm długości, i masę 127 kg ),
- Brazylia - ponad 3-tonowe kryształy z Minas Gerais,
- Madagaskar, Rosja - Ural, Szkocja, Ukraina – Wołyń (znaleziono kryształ o wadze 1,5t), Szwajcaria, USA - Kalifornia , Czechy,
W Polsce – znajdowany na Dolnym Śląsku, w rejonie Strzegomia i Jawora, w Karkonoszach, i Górach Izerskich.
[edytuj] Zastosowanie
- poszukiwany i ceniony kamień kolekcjonerski
- bywa używany w jubilerstwie do wyrobi biżuterii artystycznej.
- stosowany do wyrobu drobnej galanterii ozdobnej i użytkowej oraz figurek.
- jest szczególnie popularny w Szkocji; stanowi element ozdobny stroju narodowego.
[edytuj] Bibliografia
- W.Szumann- „Kamienie szlachetne i ozdobne”;
- N.Sobczak – „Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych”;
- R. Hochleitner – „Minerały i kryształy”;
- Leksykon Przyrodniczy – „Minerały”;
- Podręczny Leksykon Przyrodniczy – „Minerały i kamienie szlachetne”;
- K. Maślankiewicz – „Kamienie szlachetne”;
- C. Hall – „Klejnoty kamienie szlachetne i ozdobne”;
- G.G. Gormaz i J.J.Casanovas – „Atlas mineralogii”.
Zobacz też: geologia,minerał, przegląd zagadnień z zakresu jubilerstwa, kwarc, kwarc dymny
