Mustafa Kemal Atatürk

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Portret Kemal Atatürk

Kemal Atatürk, do 1934 Mustafa Kemal Pasza (Mustafa Kemal Paşa) (ur. 12 marca 1881 w Salonikach - zm. 10 listopada 1938 w Stambule) - wybitny turecki polityk i wojskowy.

W latach 1908-1909 uczestniczył w rewolucji młodotureckiej, w latach 1911-1912 brał udział w wojnie turecko-włoskiej, w latach 1912-1913 w wojnach bałkańskich. Podczas pierwszej wojny światowej był dowódcą dywizji, a w roku 1916 uzyskał stopień generała i tytuł paszy. W czasie wojny wyróżnił się skuteczną obroną półwyspu Gallipoli przed inwazją wojsk angielsko-australijsko-nowozelandzko-francuskich. W 1921 roku uzyskał stopień marszałka. W latach 1921-1922 zdołał wyprzeć z Anatolii wojska greckie.

W 1922 roku stanął na czele ruchu nacjonalistycznego i obalając sułtanat zakończył epokę Imperium Ottomańskiego. Po proklamowaniu republiki przeniósł stolicę kraju ze Stambułu do Ankary. W 1923 roku został wybrany na pierwszego prezydenta kraju, którym pozostał aż do śmierci w 1938 roku, wprowadzając w kraju autorytarne rządy i modernizację oraz europeizację kraju.

Wśród przeprowadzonych reform prawnych i społecznych na uwagę zasługują m.in. wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego, alfabetu łacińskiego, oczyszczenie języka tureckiego ze słów pochodzenia arabskiego i wprowadzenie nazwisk, sam Mustafa Kemal wybrał dla siebie nazwisko Atatürk, czyli Ojciec Turków, którego nie wolno było nosić żadnemu innemu Turkowi. Wprowadzono również Kodeks Karny zastępujący szariat, znacznie ograniczający ingerencję islamu w politykę państwa. Wprowadzono obowiązkowe nauczanie kobiet a także ustawy gwarantujące kobietom równość społeczną i polityczną. Lansowano też zachodni styl ubierania się.

Mustafa Kemal Pasza zmarł w Białym Pałacu w Stambule o godzinie 9:05 (wszystkie zegary w tym obiekcie zatrzymano by oddać hołd ukochanemu wodzowi i ojcowi narodu tureckiego). Jest pochowany w ogromnym mauzoleum w Ankarze, gdzie znajduje się też jego muzeum. Dał początek prądowi filozoficznemu o nazwie Kemalizm.