Naparstnica purpurowa
Z Wikipedii
Naparstnica purpurowa | |
Systematyka | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Klasa | Rosopsida |
Rząd | jasnotowce |
Rodzina | przetacznikowate |
Rodzaj | naparstnica |
Gatunek | naparstnica purpurowa |
Nazwa systematyczna | |
Digitalis purpurea L. 1753 |
Naparstnica purpurowa (Digitalis purpurea L. Sp.Pl.2 1753) - gatunek roślin należacy wg systemu Reveala do rodziny przetacznikowatych (w innych systematykach do trędownikowatych). Występuje w górach Europy Środkowej. Została do Polski sprowadzona w XVIII-XIX w. jako roślina ozdobna i samorzutnie rozprzestrzeniła się w środowisku. Występuje w Karpatach, w tym również w Tatrach. Status gatunku w polskiej florze: kenofit, ergazjofigofit.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Część podziemna
- Posiada kłącze.
- Łodyga
- Pojedyncza, gruba łodyga wyrasta do 150 cm wysokości. W górnej swojej części jest okryta gęstymi, drobnymi włoskami.
- Liście
- Przy ziemi posiada różyczkę liści odziomkowych. Także łodyga jest skrętolegle ulistniona. Liście są duże, do 25 cm długości, ostro karbowane, z wyraźnymi nerwami. Liście łodygowe są siedzące. Na dolnej stronie liście są delikatnie omszone.
- Kwiaty
- W górnej części łodygi wyrastają kwiaty tworząc jednostronne grono. Duże, zwieszające się w dół kwiaty, rosnące na gruczołowato omszonych, krótkich szypułkach mają purpurowoczerwony kolor, wewnątrz mają ciemniejsze plamki. Rurkowato dzwonkowa korona kwiatowa jest wewnątrz owłosiona. Pięciodziałkowy kielich kwiatowy jest tylko przy nasadzie nieco zrośnięty. W kwiatku jest jeden słupek z długą i cienką szyjką, oraz 4 pręciki, przy czym dwa są wyższe, a dwa niższe. Kwiaty są przedprątne, tzn., że w jednym kwiatku pręciki dojrzewają wcześniej, niż słupek. Jest to zabezpieczenie przed niekorzystnym dla rośliny samozapyleniem. Kwiaty zapylane są przez owady. Kwitnie od czerwca do września.
- Owoc
- Torebka o jajowatym kształcie, pękająca wzdłużnie. Znajduje się w niej bardzo dużo drobnych, czarnych nasion.
- Biotop, wymagania
- Rośnie głównie w świetlistych lasach, w wolnych przestrzeniach kosodrzewiny, na porębach leśnych, na obrzeżach lasów, w ziołoroślach górskich. Nie robi jej różnicy, czy podłoże jest wapienne, czy granitowe, wszędzie jednak wymaga do swojego wzrostu żyznej gleby. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Digitali-Epilobietum.
- Roślina trująca
- Składniki chemiczne i działanie toksyczne podobnie jak u naparstnicy zwyczajnej.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza
- Surowiec zielarski : liście (Folium Digitalis purpureae). Zbiera się je z jednorocznych roślin, przy słonecznej pogodzie, a następnie suszy.
- Działanie : zawiera saponiny, śluzy i glikozydy o działaniu nasercowym. Najsilniej działającym z nich jest digitoksyna, stosowana w leczeniu nerwic i chorób serca. W Polsce obecnie nie stosuje się tej rośliny w ziołolecznictwie. Zamiast niej jest stosowana naparstnica wełnista, która jest mniej toksyczna.
- Roślina ozdobna : Ze względu na swoje piękne kwiaty chętnie uprawiana w przydomowych ogródkach. Nadaje się na kwiaty cięte. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby. Wymaga stanowiska słonecznego lub półcienistego. Wysiewa się ją w maju-czerwcu. Sadzonki należy pikować, a jesienią wysadzać na stałe miejsce w rozstawie 30 x 40 cm. Kwitnie w w drugim roku
[edytuj] Odmiany
- Digitalis purpurea var. alba - odmiana o białych kwiatach.
[edytuj] Zmienność
Tworzy mieszańce z naparstnicą zwyczajną i żółtą.
Zobacz też: rośliny tatrzańskie.
[edytuj] Bibliografia
- 1. Krejča, Jindřich i Macků, Jan. Atlas roślin leczniczych. Warszawa : Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 8304032813.
- 2. Matuszkiewicz, Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301144394.
- 3. Podbielkowski, Zbigniew. Słownik roślin użytkowych. Warszawa : PWRiL, 1989. ISBN 8309002564.
- 5. Rutkowski, Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301143428.
- 4. Szafer, Władysław i Kulczyński, Stanisław. Rośliny polskie. Warszawa : PWN, 1988.
- 6. Gatunki obce w Polsce