Newcastle (Australia)
Z Wikipedii
| Newcastle | |
| Państwo |  Australia |
| Stan | Nowa Południowa Walia |
| Burmistrz | John Tate |
| Powierzchnia | 4041.8 km² |
| Położenie | 32°55' S 151°47' E |
| Ludność (2004) • liczba ludności • gęstość |
505 369 575,5 os./km² |
| Miasta partnerskie |  Ube (1980) |
| Strona internetowa miasta | |
Newcastle - drugie co do wielkości miasto stanu Nowa Południowa Walia, a szóste w całej Australii. Miasto jest oddalone od Sydney o 160 km, leży nad ujściem rzeki Huntera do Oceanu Spokojnego w dolinie Huntera. Duży ośrodek przemysłu górniczego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] Przed napływem europejczyków
Tereny miasta Newcastle tysiące lat temu były zamieszkiwane przez aborygenów. Istniały tam 2 duże plemiona: Awabakal i Worimi.
[edytuj] Odkrywanie i zasiedlanie
Pierwszym przybyszem z Europy w historii Newcastle był brytyjczyk por. John Shortland, który dobił do brzegu Zatoki Sydney we wrześniu 1798 roku. Jego odkrycie było w dużym stopniu przypadkiem; porucznik wiózł na swoim statku Cumberland więźniów wzdłuż Zatoki Sydney. Kiedy wracał dostrzegł rzekę, którą potem nazwał John Hunter na cześć ówczesnego gubernatora Nowej Południowej Walii. Podczas postoju przeprowadził krótkie badania geologiczne. Nieoczekiwanie natrafił na złoża węgla kamiennego. To zapoczątkowało szybką ekspansje osady założonej przez Shortlanda.
Na przełomie wieków XVIII i XIX obszar ujścia rzeki Huntera był już często odwiedzany przez górników, drwali, itp. Wtedy też gubernator Nowej Południowej Walii oficjalnie rozporządził, aby wydobywać surowce naturalne z Doliny Huntera. Kolejne kopalnie i tartaki dały podwaliny miasta, które powoli nabierało kształtu. Osada ta stała się głównym "dostarczycielem" surowców budowlanych do pobliskiego Sydney, które w tym czasie rozwijało się w bardzo szybkim tempie.
W 1804 roku, kiedy osada rozwijała się bardzo prężnie, kolejne fale osadników nazwały ją Rzeką Węgla (en. Coal River), by niedługo potem zmieniono nazwę na Newcastle. Nazwę "zapożyczono" od angielskiego miasta Newcastle upon Tyne. Miasto to stało się ważnym punktem wydobywczym Anglii, która sprawowała całkowitą kontrole nad nim.
[edytuj] Królewska kolonia więźniów
Przez kolejne lata do tamtejszego portu przypływało coraz więcej statków, nie tylko handlowych, ale także wojskowych. Te drugie odcisnęły duże piętno na dalsze losy miasta. Żołnierze, którzy przypłynęli w 1804 na trzech statkach królewskich, Lady Nelson, Resources oraz James, pomogli w gaszeniu buntów robotniczych, które wybuchły na terenie Australii w tym czasie. W ten sposób Newcastle stało się jednocześnie głównym więzieniem dla pobliskiego Sydney.
Przez wiele lat setki więźniów były zsyłane do więzień w Newcastle, aż do roku 1823, kiedy to z rozporządzenia ówczesnego gubernatora Lachlana Macquarie zredukowano liczbę więźniów do 100 (większość pracowała na terenie miasta jako pracownicy fizyczni), a prawie 900 więźniów zostało przesiedlonych do Portu Macquarie. Decyzja ta była wywołana poglądem gubernatora, że tak duże więzienie nie może znajdować się tak blisko Sydney. Wtedy to Newcastle zostało uznane oficjalnie za Australiską Kolonię Osadniczą.
We wczesnych latach 30. wieku XIX na terenie miasta i w promieniu kilkunastu kilometrów zaczęły pojawiać się prawdziwe kombinaty górnicze. Kopalnie te (m.in Stockton, Tighes Hill, Carrington, the AA Co.) działały aż ok. do 1930 roku, kiedy to spółki te przeistoczyły się w dwa duże ośrodki górnicze: Kurri Kurri oraz Cessnock.
W drugiej połowie XIX wieku na terenie miasta znaleziono także rudę miedzi, a także cynku. Powstało wtedy kilka kopalni tych surowców. Na początku lat 90. XIX wieku powstała tam pierwsza huta przetapiająca te metale.
Rozwój przemysłu w mieście został ukoronowany powstaniem w 1885 roku największej fabryki na południowej półkuli założonej przez Charlesa Upfolda, który pochodził z Londynu dzięki jego fabryce mydła i świeczek Sydney Soap and Candle Company, zastępując mniejszą fabrykę w Wickham. Fabryka ta została zbudowana na 22 akrach. Firma ta zdobywała liczne medale na międzynarodowych konkursach za swoje wyroby. Przedsiębiorstwo zostało sprzedane podczas I wojny światowej, a potem zlikwidowane w latach 30. XX wieku.
Na przełomie wieków XIX i XX na rynek Newcastle wkroczył potentat w dziedzinie wydobycia surowców naturalnych, BHP Billiton. Ten fakt zapoczątkował duże zainteresowanie wśród amerykańskich przedsiębiorców. Dzięki tym wydarzeniom obszar Newcastle stał się jednym z największych ośrodków zatrudnienia w ówczesnej Australii.
28 grudnia 1989 roku miasto nawiedziło trzęsienie ziemi o sile 5.6 w skali Richtera. Zginęło wtedy 13 osób i 162 osoby zostały ranne. Znaczna część miasta została zniszczona, włączając w to centrum miasta. Następstwem tego wydarzenia była recesja ekonomiczna, która nastąpiła w pierwszej połowie lat 90.
[edytuj] Geografia
Newcastle jest położone nad południową częścią ujścia rzeki Huntera. Północna część jest pokryta wydmami, bagnami oraz rozwidleniami rzeki. Dlatego też infrastruktura miasta jest zogniskowana na pagórkach i wzgórzach na południe od rzeki. Pomiędzy miastem, a rzeką istnieje małe miasteczko Stockton. Znaczną część miasta stanowią niewielkie doliny, w których są położone kopalnie. Natomiast na wzgórzach otaczających te doliny znajdują się osiedla mieszkalne i handlowe.
[edytuj] Newcastle dziś
Gospodarka miasta opiera się głównie na eksporcie węgla kamiennego oraz na hutnictwie, w szczególności na produkcji aluminium.
Obecnie Port Newcastle jest najważniejszym punktem handlowym miasta i pozwala na handel surowcami naturalnymi z doliny Huntera. Jednocześnie jest jednym z największych portów w Nowej Południowej Walii. Port ten wiedzie prym na świecie w transporcie węgla kamiennego. Rocznie bowiem przeładowywuje on 90 mln ton tego surowca, a port odwiedza ponad 3,000 statków handlowych. Eksport stanowi prawie 90% całego handlu w porcie. Miasto posiada także niewielką stocznie.
Populacja miasta rośnie. To powoduje powstawanie kolejnych apartamentów i hoteli w centrum miasta, a także licznych osiedli willowych na przedmieściach.
[edytuj] Kultura
W mieście odbywają się liczne festiwale kulturowe i muzyczne na skalę krajową, lecz także międzynarodowe. Do bardziej znanych należą Narodowy Festiwal Młodych Pisarzy (en. National Young Writers' Festival), Konferencja Dźwięku (en. Sound Summit), czy To Nie Jest Sztuka (en. This Is Not Art). Ten ostatni odbywa się co roku w długi weekend w listopadzie. Jest to bardzo popularny festiwal i zjeżdżają się na niego całe rzesze z obszaru całej Australii.
Na terenie miasta znajdują się także liczne teatry, galerie sztuki i muzea.
Jednak najbardziej popularne są wszelkiego rodzaju obiekty sportowe. W mieście są kluby wszelkich dyscyplin sportowych, od netballa , koszykówkę, piłkę nożną, aż po hokej, surfing i rugby. Szczególnie ta ostatnia dyscyplina jest bardzo popularna, nie tylko w Newcastle, ale także na terenie całego kraju.
