Platforma prekambryjska
Z Wikipedii
Platforma prekambryjska składa się z dwóćh pięter tektonicznych: podłoża krystalicznego i pokrywy osadowej. Podłoże archaiczno-proterozoiczne tworzą granitoidy oraz sfałdowane i zmetamorfizowane skały krystaliczne (gnejsy, łupki krystaliczne, amfibolity), poprzebijane intruzjami skał głębinowych (gabra, sjenity, granitoidy) i wulkanicznych (bazalty). Pokrywa osadowa, powstała w wyniku różnych procesów działających na powierzchni ziemi ( erozyjnych i skałotwórczych) w okresach młodszych od prekambru.
W obrębie platformy prekambryjskiej w Polsce rozróżnia się:
- Obniżenie nadbałtyckie. Pokrywę osadową wypełniającą obniżenie podłoża tworzą osady starszego paleozoiku, permu, triasu, kredy, jury oraz trzeciorzędu i czwartorzędu; grubość pokrywy dochodzi do 6000 m (w części zachodniej).
- Wyniesienie mazursko-suwalskie. Pokrywę tworzą osady jury, kredy, trzeciorzędu i czwartorzędu, na skłonach wyniesienia — także osady triasu; na dźwigniętych partiach podłoża grubość pokrywy osadowej wynosi ok. 350 m, w miarę zanurzania się podłoża jej grubość wzrasta do 2000 m i więcej.
- Obniżenie podlaskie. Pokrywę tworzą skały górnego prekambru, starszego paleozoiku, permu, jury, kredy, trzeciorzędu i czwartorzędu; grubość pokrywy wypełniającej obniżenie podłoża wynosi od 1000 do 4000 m.
- Wyniesienie Sławatycz (zrąb tektoniczny). Pokrywa osadowa jest cienka, tworzą ją skały górnego prekambru, jury, kredy, trzeciorzędu i czwartorzędu; grubość pokrywy wynosi od 400 do 1500 m (na skłonach podłoża).
- Obniżenie nadbużańskie. Na podłożu, które jest zanurzającym się ku zachodowi fundamentem krystalicznym tarczy ukrraińskiej, leży pokrywa osadowa zbudowana ze skał górnego prekambru, paleozoiku, jury, kredy, trzeciorzędu i czwartorzędu; grubość pokrywy waha się od 2000 m na wsch. do ponad 5000 m na zachodzie.
Wyniesienie Łeby Niecka pomorska Niecka Warszawska Niecka Lubelska
