Era paleozoiczna

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Era paleozoiczna to era, która rozpoczęła się 543 mln lat temu. Jest dzielona na starszy i młodszy paleozoik, co wiąże się ze zmianami świata organicznego, a także obecnością dwóch wyraźnie zaznaczonych orogenez - kaledońskiej i hercyńskiej (in. waryscyjskiej). Końcowi paleozoiku przed 251 milionami lat towarzyszyło masowe wymieranie (tzw. wymieranie permskie) większości gatunków zwierząt zamieszkujących wówczas kulę ziemską.

[edytuj] Ważniejsze wydarzenia

Era	Okres (mln lat temu)	Geologia	Biologia
Paleozoik	perm (299-251)	Powstają liczne masywy granitowe, w Europie od Irlandii i Kornwalii po Masyw Czeski i Góry Świętokrzyskie. Silne fałdowania w Azji, Ałtaju i Tien Szan.	gady ssakokształtne, kotylozaury, koniec: wielkie wymieranie.
	karbon (359-299)	Połączenie kontynentu Ameryki Płn, Europy i Syberii w Pangeę. Zamknięcie Paleotetydy, powstaje Tetyda.	otwornice, skorupiaki, owady,hylonomus,wije, dominacja płazów; panowanie paproci drzewiastych, widłaków i skrzypów. Powstają olbrzymie torfowiska.
	dewon (416-359)	Zaczyna się orogeneza hercyńska.	rozwój roślin lądowych, pajęczaki, pierwsze płazy, w wodach amonity; koniec: wielkie wymieranie
	sylur (443-416)	Połączenie Ameryki Płn. z Grenlandią i platformą wschodnioeuropejską. Połączenie Laurencji z Baltiką daje Laurusję. Zwężenie Paleotetydy. Największe nasilenie ruchów górotwórczych.	zasiedlenie lądów: psylofity, grzyby, kulminacja graptolitów i ramienionogów, przodek tiktaalika.
	ordowik (488-443)	Ameryka Płd., Afryka, Australia, Antarktyda i Indie tworzą Gondwanę, inne kontynenty są rozproszone. Początek orogenezy kaledońskiej. Gondwana w okolicach bieguna południowego - powstaje lądolód.	pierwsze zielenice, dominacja akritarchów, konodonty, ramienionogi, szkarłupnie, pierwsze ryby, trylobity; pierwsze rafy; koniec: wielkie wymieranie
	kambr (542-488)	Zawartość tlenu w powietrzu wynosi około 10% stanu obecnego, podział Pannotii na Baltikę, Laurencję, Syberię i Gondwanę.	jednokomórkowe glony-akritarchy; stawonogi; gąbki,pierwszy strunowiec(Pikaia), rozkwit trylobitów, pazurnice.

Następna epoka: era mezozoiczna.

[edytuj] Geologia

Na początku paleozoiku superkontynent Pannotia rozdzielił się na kilka mniejszych bloków (Baltika, Laurencja, Syberia, Gondwana). Europa pokryta była grubą warstwą skał osadowych, które pod koniec syluru (w orogenezie kaledońskiej) uległy sfałdowaniu i wypiętrzeniu. Fałdowanie objęło obszar od Irlandii i Szkocji po Norwegię, zaś w Polsce część obszaru świętokrzyskiego i niektóre partie wschodnich Sudetów.

[edytuj] Fauna

W kambrze pojawiają się zwierzęta o twardych elementach strukturalnych, takie jak gąbki, małże, szkarłupnie i stawonogi (trylobity). Istnieją już wtedy wszystkie żyjące dzisiaj typy zwierząt z wyjątkiem kręgowców. W ordowiku tworzą się rafy koralowe budowane zarówno przez koralowce, jak i gąbki. W toni wodnej żeglują łodziki o prostej muszli, a w sylurze pojawiają się bezkręgowce i ryby. W dewonie ląd staje się przyjaźniejszy dla zwierząt, co wykorzystują pajęczaki, pierwszych owadów i prymitywnych płazów. Z karbonu znane są pierwsze gady i aktywnie latające owady (np. olbrzymie ważki). Pod koniec permu dochodzi do masowego wymierania morskich zwierząt. Giną wszystkie graptolity, trylobity i prymitywne koralowce. Jako skamieniałości przewodnie dla tego okresu wykorzystuje się trylobity (wczesny paleozoik), albo graptolity (późny paleozoik). W skałach dewonu i karbonu znaczenie stratygraficzne mają przede wszystkim konodonty oraz prymitywne głowonogi. Morza zasiedlają ryby chrzęstnokostne.

[edytuj] Flora

Wybrzeża porastają psylofity, ale prawdziwa eksplozja roślinności następuje w dewonie. Ląd pokrywają drzewiaste rośliny zarodnikowe - skrzypy, widłaki i paprocie, pojawiają się pierwsze rośliny wyższe. Szczyt rozwoju roślin zarodnikowych przypada na karbon, w permie jednak ustępują one pola drzewom iglastym.

[edytuj] Paleozoik w Polsce

W okresie paleozoiku powstało wiele skał magmowych, osadowych i metamorficznych, budujących Sudety, Góry Świętokrzyskie, Tatry oraz głębokie podłoże większej części Polski. M.in. w czasie orogenezy hercyńskiej, która miała miejsce pod koniec paleozoiku powstały liczne masywy granitowe, jak na przykład masyw tatrzański, strzegomski, kłodzko-złotostocki, kudowski, czy karkonoski.