Róża pomarszczona
Z Wikipedii
| Róża pomarszczona | |
 Odmiana uprawna o pełnych kwiatach |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | różowce |
| Rodzina | różowate |
| Rodzaj | róża |
| Gatunek | róża pomarszczona |
| Nazwa systematyczna | |
| Rosa rugosa Thunb. | |
Róża pomarszczona, róża fałdzistolistna, róża japońska (Rosa rugosa) - gatunek krzewu należący do rodziny różowatych. Występuje pospolicie na obszarach umiarkowanych i ciepłych półkuli północnej. Pochodzi ze wschodniej Azji (Chiny, Korea, Japonia). Sprowadzona została do Europy przez ogrodników i rozprzestrzeniła się w środowisku naturalnym jako uciekinier z uprawy (agriofit). Obecnie występuje prawie w całej Europie, także na terenie Polski. Po raz pierwszy pojawiła się u nas ok. XIX w. Obecnie jest średnio pospolita, na niektórych obszarach kraju występuje dość licznie. Według ekologów stanowi zagrożenie (niewielkie) dla gatunków rodzimych i na obszarach chronionych należy zaniechać hodowli tego gatunku, a istniejące jej stanowiska należy mechanicznie zwalczać.[1] Status gatunku we florze Polski: kenofit.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka[2][3]
- Pokrój
- Krzew o wysokości do 1,5 m. Wytwarza rozłogi, wskutek czego często tworzy gęste zarośla.
- Pędy
- Wszystkie pędy pokryte kolcami i owłosione. Wszystkie kolce są szczeciniaste, bardzo gęste i o bardzo zróżnicowanej wielkości i kształcie. Największe z nich są czasami sierpowato zagięte, najmniejsze igiełkowate.
- Liście
- Nieparzysto-pierzaste. Są złożone z 5-7 grubych, ciemnozielonych listków, jajowato-eliptycznych, pod spodem owłosionych, często też ogruczolonych. Na górnej stronie są ciemnozielone, pomarszczone, nagie i lśniące.
- Kwiaty
- Posiada duże pięciopłatkowe, pojedyncze kwiaty, różowe lub różowo-czerwone (u uprawianych odmian także w innych kolorach). Przeważnie wyrastają po kilka na krótkich, ogruczolonych szypułkach. Działki kielicha są trwałe, krótsze od płatków korony, całobrzegie (czasami tylko zewnętrzne działki mają nieliczne i małe łatki). Po przekwitnięciu kwiatów pozostają wzniesione do góry. Zewnętrzne pręciki kilkakrotnie dłuższe od słupka. Tworzące pierścień miodniki są wzniesione. Kwitnie od maja do czerwca.
- Owoce
- Duże, kuliste, szkarłatnoczerwone.
- Biotop, wymagania
- Siedliska ruderalne, nadmorskie wydmy.[1] Nanofanerofit.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina uprawna : jest uprawiana jako roślina ozdobna, zarówno w postaci typowego gatunku, jak i w licznych odmianach i krzyżówkach międzygatunkowych. Występują też odmiany o pełnych kwiatach. Jest łatwa w uprawie. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby, jest też całkowicie mrozoodporna. Wymaga słonecznego stanowiska, jest często atakowana przez mszyce.
- Owoce są niezwykle bogatym źródłem witaminy C – zawierają jej dziesięciokrotnie więcej, niż porzeczka czarna. Już 1-3 jej owoce w zupełności wystarczą do pokrycia dziennego zapotrzebowania człowieka na tę witaminę. Naturalna witamina zawarta w owocach jest przy tym trzykrotnie bardziej skuteczna od witaminy syntetycznej w tabletkach. Owoce róży mogą być używane do sporządzania przetworów i win.[4][5][6]
- Roślina lecznicza[4][7][5][6]
- Surowiec zielarski : dojrzałe owoce (Fructus Rosae). Są składnikiem wielu mieszanek ziołowych i mają w ziołolecznictwie takie samo zastosowania, jak owoce róży dzikiej i wielu innych gatunków róż. Zawierają oprócz ogromnej ilości witaminy C garbniki, karotenoidy, kwasy organiczne, olejki eteryczne, cukry, pektyny.
- Działanie : słabo rozkurczające, żółciopędne, łagodnie moczopędne. Róża jest stosowana przede wszystkim jako lek ogólnie wzmacniające (bogate źródło witaminy C), ale także pomocniczo do leczenia różnych schorzeń wątroby, nerek i przewodu pokarmowego.
- Zbiór i suszenie : owoce zbiera się, gdy dojrzeją, ale jeszcze zanim zrobią się miękkie. Suszenie ich jest dość trudne; owoce trzeba rozdrobnić, przez pierwsze 10 min. należy trzymać je w temp. ok. 100 ° C, by szybko zniszczyć enzymy rozkładające witaminę C, potem suszyć w temp. ok. 50-60 ° C
- Z płatków można sporządzać bardzo aromatycznie pachnące konfitury, szczególnie nadające się na nadzienie do pączków i innych ciast.
[edytuj] Odmiany
Krzyżówki róży pomarszczonej to między innymi: 'Alba plena' o kwiatach białych i 'Plena' o kwiatach purpurowych. Pięknym zapachem charakteryzują się odmiany 'Blanc Double de Coubert' i 'Roseraie de l’Hay'.
[edytuj] Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Gatunki obce w Polsce
- ↑ Rutkowski Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8
- ↑ Szafer Władysław, Kulczyński Stanisław, Pawłowski Bogumił. Rośliny polskie. PWN, Warszawa, 1953.
- ↑ 4,0 4,1 Mazerant-Leszkowska Anna. Mała księga ziół. Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, Warszawa, 1990. ISBN 83-202-0810-6
- ↑ 5,0 5,1 Róża girlandowa i inne gatunki w ziołolecznictwie
- ↑ 6,0 6,1 Serwis botaniczny
- ↑ Macků Jan, Krejča Jindřich. Atlas roślin leczniczych. Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3
