Różeniec górski

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Różeniec górski

Systematyka
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	skalnicowce
Rodzina	gruboszowate
Rodzaj	różeniec
Gatunek	różeniec górski
Nazwa systematyczna
Rhodiola rosea L.

Kwitnący okaz męski

Często porasta wapienne piargi

Różeniec górski (Rhodiola rosea L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny gruboszowatych. Występuje na całym obszarze wokółbiegunowym – w Ameryce Północnej, Europie, Azji. W Polsce występuje wyłącznie w Sudetach i Karpatach, i tylko na terenie parków narodowych. Gatunek rodzimy.

Dojrzewające mieszki

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój: Roślina wieloletnia tworząca bujne kępy.
Łodyga: Gruba, soczysta, okrągła, jasnozielonego koloru, nie rozgałęziająca się. Osiąga wysokość do 40 cm.
Liście: Grube, mięsiste, dolne jajowatego, górne lancetowatego kształtu, ostro zakończone, o ząbkowanych na szczycie brzegach. Pokryte grubą warstwą wosku, przy dotknięciu wydają się tłuste. Wyrastają skrętolegle na łodydze. Mają charakterystyczny sinozielony kolor, jesienią przebarwiają się na żółto i czerwono.
Kwiaty: Drobne kwiaty zebrane na szczycie pędów w kwiatostany zwane podbaldachami (są to nieprawidłowe baldachy). Roślina dwupienna. Na jednych okazach występują tylko kwiatostany żeńskie, na innych tylko męskie. Kwiaty żeńskie są zwykle pozbawione płatków korony, lub mają tylko drobne płatki oraz 1 lub 2 słupki. Kwiaty męskie mają 4 płatki korony, 4 działki kielicha i 8 pręcików. Płatki korony u różnych roślin mogą mieć różną barwę – od zielonej, poprzez żółtą do czerwonej. Roślina owadopylna, zapylana przez muchy.
Owoc: Mieszek zawierający liczne ciemnobrunatne podługowato-jajowate nasiona. Nasiona te mogą być rozsiewane przez wiatr i wodę.
Biotop, wymagania: Roślina arktyczno-alpejska, oreofit. Występuje w ziołoroślach górskich, obrzeżach piargów, nad potokami górskimi, wśród skał, na niskich murawach. Jego pionowy zasięg w Tatrach wynosi 2629 m n.p.m. (występuje na Lodowym Szczycie). Geofit ryzomowy, występujący zarówno na podłożu granitowym, jak i wapiennym.
Kłącze: Bardzo grube, poskręcane. Zimują płytko pod ziemią, Czasami nawet tuż nad ziemią. Po roztarciu mają charakterystyczny zapach, podobny do zapachu róż.

[edytuj] Zmienność

Roślina o dużej zmienności – wydzielono już ok. 10 podgatunków i wiele odmian.

[edytuj] Zastosowanie

Roślina lecznicza : W związku z udowodnieniem bardzo korzystnych własności leczniczych, rozpowszechnia się uprawa różańca górskiego dla pozyskania surowca.
- Surowiec zielarski : kłącze z korzeniami. Zawiera ogromną ilość substancji czynnych: fenoloalkohol, glikozydy salidrozydu, rozarin, rozawin, rozin, liczne flawonoidy, fenolokwasy, kwasy organiczne (bursztynowy, cytrynowy, jabłkowy, szczawiowy), garbniki, tłuszcze, wosk, steryny, oksykumarynę, cukry i wiele innych. Z kłącza i korzeni wytwarza się nalewkę Rhodiolae fluidum i preparat Rodozin.
- Działanie : pobudzające (podwyższa sprawność organizmu), wzmacniające i adaptogenne (zwiększa wytrzymałość organizmu na stres i inne niekorzystne czynniki środowiska, zwiększa odporność na choroby)
- Zbiór i suszenie : u roślin uprawianych w 5-6 roku uprawy wykopuje się kłącze, tnie na drobniejsze kawałki, myje i suszy w temperaturze 50-80 ° C.

[edytuj] Ciekawostki

Wśród ludów Syberii, Chin i Azji południowo-środkowej różeniec górski uznawany był za ważną roślinę leczniczą. Rosyjscy uczeni potwierdzili jego uzdrawiające własności, podobne do tych, jakie ma korzeń żeń-szeń.
W 1973 r. w górach Ałtaju znaleziono rekordowy okaz, który miał 295 łodyg, w tym 95 kwitnących, a jego kłącze ważyło 3,7kg.

Zobacz też: rośliny tatrzańskie.