Ameryka Północna

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy kontynentu. Zobacz też: Mgławica Ameryka Północna.

Ameryka Północna – zdjęcie satelitarne w naturalnych barwach

Zlewiska oceanów w Ameryce Północnej

Skały: osadowe, wulkaniczne, plutoniczne metamorficzne

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Ameryka Północna

Ameryka Północna – kontynent o powierzchni 24 242 000 km² (co stanowi 16,3% całkowitej powierzchni lądów na kuli ziemskiej), położony na półkulach: północnej i zachodniej. Do Ameryki Północnej należy Ameryka Środkowa.

[edytuj] Dane geograficzne

Od zachodu Amerykę Północną otacza Ocean Spokojny, od północy Ocean Arktyczny, a od wschodu Ocean Atlantycki. Ameryka Północna od Azji oddzielona jest Cieśniną Beringa. Na południu łączy się z Ameryką Południową. Południowa część nazywana jest Ameryką Łacińską.

Najdalej wysunięte punkty kontynentu:

na północy - Przylądek Morris Jesup (83°40'N),
na południu - Wyspa Kokosowa (5°32'N),
na zachodzie - Przylądek Wrangla (172°25'E),
na wschodzie - Przylądek Północno-Wschodni (11°00'W).

Skrajne punkty lądowej części Ameryki Północnej:

na północy - Przylądek Murchisona (71°58'N),
na południu - Przylądek Mariato (7°12'N),
na zachodzie - Przylądek Księcia Walii (168°04'W),
na wschodzie - Przylądek Saint Charles (55°40'W).

Rozciągłość południkowa 7,2 tys. km, równoleżnikowa 6,8 tys. km. Kontynent silnie rozczłonkowany, długość linii brzegowej 75 600 km, 8,3% Ameryki Północnej stanowią półwyspy a 16,7% - wyspy. Największymi półwyspami są:

Labrador - 1430 tys. km²,
Jukatan - 150 tys. km²,
Kalifornijski - 144 tys. km²,
Floryda - 110 tys. km²,
Melville'a - 63 tys. km²,
Seward - 50 tys. km²,
Nowa Szkocja - 45 tys. km²,
Alaska - 45 tys. km².

Do największych wysp opisywanego kontynentu należą:

Grenlandia - 2160 tys. km² (największa wyspa świata),
Ziemia Baffina - 507 tys. km²,
Wyspa Wiktorii - 217 tys. km²,
Wyspa Ellesmere'a - 196 tys. km²,
Nowa Fundlandia - 112 tys. km²,
Kuba - 105 tys. km².

W Ameryce Północnej zaznacza się przewaga gór i wyżyn nad nizinami - średnia wysokość 781 m. Najwyższym punktem jest McKinley (6194 m) w Kordylierach, natomiast najniższy znajduję się w Dolinie Śmierci (86 m p.p.m.). Ponad 64% powierzchni leży powyżej 300 m. Wzdłuż zachodnich brzegów Kordyliery (aktywne sejsmicznie) z wewnętrznymi wyżynami (Kolorado, Meksykańska), wewnątrz Wielkie Równiny i Niziny Wewnętrzne, na wschodzie Appalachy. Wybrzeża zachodnie nizinne. Klimat od okołobiegunowego na północy przez umiarkowany, podzwrotnikowy i zwrotnikowy do równikowego w Ameryce Środkowej. W Kordylierach klimaty górskie. Głównymi rzekami są: Missisipi z Missouri, Mackenzie, Jukon, a jeziorami: Górne, Huron, Michigan, Wielkie Jezioro Niedźwiedzie, Wielkie Jezioro Niewolnicze, Erie. Na północy pustynie arktyczne, tundra, lasy iglaste, ku południu przechodzą w lasy mieszane i liściaste, w części środkowej prerie, na pd.-zach. półpustynie i pustynie. W Kordylierach górskie lasy iglaste i roślinność alpejska, na wybrzeżach Ameryki Środkowej lasy równikowe. Fauna zróżnicowana: wół piżmowy, renifer karibu, jeleń wirgiński, niedźwiedzie (baribal, grizzly), bizon (w rezerwatach).

[edytuj] Ludność

Amerykę Północną zamieszkuje 520 mln ludzi (dane z 2006 roku), co stanowi około 8% ludności świata, głównie biali, czarni i Indianie. Gęstość zaludnienia jest niewielka w porównaniu do średniej gęstości zaludnienia świata i wynosi 21,5 osoby/km². Rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne i jest następstwem silnego zróżnicowania warunków środowiska przyrodniczego. Szczególnie ważnym czynnikiem wpływającym na rozmieszczenie ludności jest fakt, że ogromna powierzchnia kontynentu znajduje się pod wpływem klimatów: polarnego, subpolarnego i umiarkowanie chłodnego, co znacząco ogranicza możliwość trwałego egzystowania człowieka na północy. Kolejnym obszarem o niewielkiej koncentracji ludności są Kordyliery wraz z kotlinami śródgórskimi, a także obszary pustynne i półpustynne. W Ameryce Północnej można również wskazać obszary o wysokiej koncentracji ludności, np. pogranicze kanadyjsko-amerykańskie, północny-wschód Stanów Zjednoczonych, niektóre odcinki wybrzeża Oceanu Spokojnego a także tereny ciągnące się od Meksyku po Gwatemalę. Państwami o największej gęstości zaludnienia w Ameryce Północnej są kraje wyspiarskiej części Ameryki Środkowej.