Spółgłoska zwarta ejektywna dziąsłowa
Z Wikipedii
Spółgłoska zwarta ejektywna dziąsłowa to rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczanej symbolem: [tʼ].
Spis treści |
[edytuj] Artykulacja
[edytuj] Opis
W czasie artykulacji artykulacji wariantu dziąsłowego [tʼ]:
- modulowany jest prąd powietrza powstały wyniku ruchu krtani do góry przy zwartych wiązadłach głosowych, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji krtaniowej i egresji,
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, prąd powietrza uchodzi przez jamę ustną
- prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka
- przednia część języka lub jego sam koniuszek kontaktuje się tuż za górnymi dziąsłami, tworząc zwarcie. Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową. Ruch krtani do góry powoduje wzrost ciśnienia i w efekcie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji)
- pozycja języka i ust może zależeć od kontekstu, w jakim występuje głoska.
- wiązadła głosowe są zwarte i nie drgają periodycznie, spółgłoska ta jest bezdźwięczna
[edytuj] Warianty
Warianty [tʼ] różnią się dokładnym miejscem artykulacji, które przede wszystkim może być zębowe a nie jak opisane powyżej dziąsłowe. (Porównaj warianty [t]: zębowy i dziąsłowy.)
[edytuj] Przykłady
'cdn'
[edytuj] Zobacz też:
- spółgłoska zwarta zębowa bezdźwięczna [t]
- spółgłoska zwarta dziąsłowa bezdźwięczna [t]
- spółgłoska ejektywna
- spółgłoska iniektywna
[edytuj] Linki zewnętrzne
Dwu‐ wargowe |
War‐ gowo‐ zębowe |
Zębowe | Dzią‐ słowe |
Zadzią‐ słowe |
Retro‐ fleksyjne |
Podnie‐ bienne |
Miękko‐ podnie‐ bienne |
Języcz‐ kowe |
Gar‐ dłowe |
Nagło‐ śniowe |
Krta‐ niowe |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m | ɱ | n̪ | n | ɳ | ɲ | ŋ | ɴ | |||||||||
Zwarte | p b | * * | t̪ d̪ | t d | ʈ ɖ | c ɟ | k ɡ | q ɢ | ʡ | ʔ | |||||||
Szczelinowe | ɸ β | f v | θ ð | s z | ʃ ʒ | ʂ ʐ | ç ʝ | x ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | ʜ | ʢ | h ɦ | ||
Półotwarte | β̞ | ʋ | ð̞ | ɹ | ɻ | j | ɰ | ||||||||||
Drżące | ʙ | r | * | ʀ | * | ||||||||||||
Uderzeniowe | * | ![]() |
ɾ | ɽ | * | ||||||||||||
Boczne szczelinowe | ɬ ɮ | * | * | * | |||||||||||||
Boczne półotwarte | l | ɭ | ʎ | ʟ | |||||||||||||
Boczne uderzeniowe | ɺ | * | * | * |
Koartykulacja | ||||||
ʍ | w | ɥ | ɕ | ʑ | ɧ | ɫ |
Zwarto-szczelinowe | ||||||
pf | ts | tʃ | tɕ
dʑ |
tɬ
dɮ |
kx | qχ |