Waregowie
Z Wikipedii
Waregowie (od staronordyckiego var- ślub) - nazwa ta posiada dwa znaczenia:
1. Waregami nazywano wojowników pochodzenia skandynawskiego, którzy w VIII i IX wieku utworzyli na terenie dzisiejszej Ukrainy i Rosji pierwszy organizm państwowy, nazwany później Rusią Kijowską. Pierwsi Waregowie rzekami, zaczęli w pierwszej połowie VIII wieku infiltrować tereny późniejszej Rusi. W odróżnieniu od relacji o kontaktach Europy zachodniej z Wikingami, nie mamy z tego terytorium informacji o wyprawach łupieskich Waregów. Te zaczęły się dopiero gdy Waregowie dotarli do bogatych miast Bizantyjskich i Arabskich, położonych na południe od ziem słowiańskich. Pobierali oni od miejscowych plemion daninę i dążyli do opanowania szlaków handlowych, monopolizując w końcu handel na tych terenach i stając się pośrednikami między północną Europą, Bizancjum i Kalifatem Bagdadzkim.
Brak większych wypraw łupieżczych na tych terenach wynikał z prostego faktu, że nie posiadały one łatwych do łupienia bogactw. Posiadały zaś dobrą choć niewykorzystaną przez dotychczasowych mieszkańców, drogę wodną do bogatych miast południa. Waregowie opanowywali te terytoria wykorzystując walki między mieszkańcami (na północy), lub zobowiązując się do obrony ich przed Chazarami (na południu).
Pierwsi Waregowie, na terenach przyszłej Rusi, pozostają bezimienni. Wiadomo, że w połowie IX wieku jakieś drużyny wareskie stacjonowały na terenach księstwa Nowogrodzkiego i księstwo to płaciło im daninę. Według Nestora w 862 roku Waregów tych wygnano, jednak mieszkańcy księstwa zaczęli walczyć między sobą i wkrótce postanowili ponownie przywołać Waregów. w tym samym roku Ruryk, Wareg z plemienia Rusów, opanował księstwo Nowogrodzkie. Od tego momentu mamy do czynienia ze stałą, potwierdzoną przez wiele źródeł, ekspansją Waregów na ziemie słowiańskie. Jego kuzyn i następca, Oleg, Opanował wszystkie tereny wschodniosłowiańskie i przeniósł stolicę z Nowogrodu do Kijowa tworząc państwo później zwane Rusią Kijowską. Część historyków rosyjskich uważa to, za początek rosyjskiej państwowości, choć nie ma bezpośredniej łączności historycznej między tymi dwoma państwami.
Waregowie, wykorzystując sieć długich rosyjskich rzek, a kiedy musieli przedostać się z jednego szlaku wodnego na drugi lub pokonać progi wodne, przetaczali łodzie lądem na belkach. W ten właśnie sposób wędrowali od Morza Bałtyckiego po Morze Czarne, Śródziemne i Kaspijskie. Najważniejszą trasą była ta wiodąca Dnieprem do Morza Czarnego i dalej, do stolicy Bizancjum - Konstantynopola na który Waregowie kilkakrotnie napadali, w zamian za pokój wymuszając korzystne traktaty handlowe. Inni płynęli Wołgą do Morza Kaspijskiego, na wybrzeżu którego napadali na bogate miasta arabskie i prowadzili z nimi handel.
Wymiana handlowa Waregów to futra, wosk, miód i niewolnicy za wino, przyprawy korzenne, owoce, jedwab, klejnoty i brokat. Świadectwem tej wymiany są znajdowane w Szwecji arabskie monety z IX wieku, a także inne wartościowe przedmioty wschodniego pochodzenia.
2. W drugim sensie Waregami nazywano wszelkie wojska zaciężne pochodzące ze Skandynawii. Ze względu na duży nadmiar ludzi w Skandynawii, powstawały tam samorzutnie całe oddziały wojskowe, które wyruszały do Europy i nawet czasem na Bliski Wschód oferując swoje usługi każdemu, kto im odpowiednio zapłacił. Były to oddziały ciężkozbrojnej, doborowej piechoty, która w zwartych, zdyscyplinowanych falangach walczyła przy pomocy włóczni, topora i ciężkich mieczy. Waregowie w tym sensie byli od IX do XI wieku bardzo często najbardziej wartościową, ale i najkosztowniejszą częścią wojsk, w skład których wchodzili. Byli oni zwykle nadprzeciętnie wysocy (średnio 170 cm wzrostu, przy ówczesnej średniej europejskiej na poziomie 155 cm){fakt} i nadprzeciętnie silni, dzięki czemu mogli swobodnie władać swoimi ciężkimi toporami i mieczami, którym nie mogła się oprzeć żadna ówczesna zbroja. Sami zaś posiadali zazwyczaj najlepsze zbroje i tarcze, których nie imały się strzały ówczesnych łuków ani lekkie miecze i szable. Ich legendarny "mur z tarcz" był nie do przełamania przez żaden inny rodzaj oddziału wojskowego. Dopiero pod koniec XI wieku ich supremacja na polach bitew skończyła się, na skutek rozwoju jeszcze bardziej ciężkozbrojnych oddziałów kawalerii rycerskiej, zdolnej do przełamania ich falangi za pomocą bezpośredniej szarży.
Za symboliczną datę końca supremacji oddziałów wareskich w Zachodniej Europie, przyjmuje się rok 1066, kiedy to w Bitwie pod Hastings, ciężkozbrojni rycerze Wilhelma Zdobywcy (nota-bene również potomka skandynawów) pokonali doborowe oddziały wareskie, zwane tam hauskarlami. Pokonani huskarlowie zatrudnili się później w Bizancjum w słynnej Gwardii Waregiana (gwardii wareskiej stanowiącej najlepszą część bizantyjskiej armii).
Waregowie występowali w tym czasie w wojskach praktycznie całej północnej i wschodniej Europy, a także w mniejszym stopniu na Bliskim Wschodzie. Często zdarzało się, że różne oddziały wareskie walczyły przeciw sobie, oraz że jeden i ten sam oddział służył najpierw jednemu państwu, a potem przechodził na służbę do ich bezpośrednich wrogów. Tak było bardzo często w przypadku wojen między Rusią Kijowską i Bizancjum, Bizancjum i Kalifatem Bagdadzkim, a na zachodzie między Danią i Rzeszą Niemiecką, oraz Anglią i Normandią.
