Wilhelm Creizenach

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Wilhelm Michael Anton Creizenach (ur. 4 czerwca 1851 we Frankfurcie nad Menem, zm. 13 maja 1919 w Dreźnie), niemiecki historyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Był synem Theodora (1818-1877), poety, hebraisty, wybitnego znawcy twórczości Goethego, oraz Luise Flerscheim. Kształcił się w gimnazjum we Frankfurcie, następnie studiował historię i filologię germańską na uniwersytecie w Getyndze (1870-1872), neofilologię na uniwersytecie w Lipsku (1872-1874), indoeuropejską składnię porównawczą i sanskryt na uniwersytecie w Jenie (1875-1876). W 1873 obronił doktorat w Lipsku (praca Judas Ischarioth in Legende und Sage des Mittelalters). W czasie studiów w Jenie pracował jednocześnie w bibliotece uniwersyteckiej; w latach 1876-1878 był asystentem w bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1879 po przedstawieniu pracy Zur Entstehungsgeschichte des neueren deutschen Lustspiel został docentem w Katedrze Historii Literatury Powszechnej uniwersytetu w Lipsku, wykładał literaturę nowożytną; przez pewien czas pracował jako asystent w Bibliotece Narodowej w Paryżu.

W 1883 został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Jagiellońskiego; stanął na czele Katedry Germanistyki, był dyrektorem Seminarium Germanistycznego, od 1886 profesorem zwyczajnym, w roku akademickim 1901/1902 dziekanem Wydziału Filozoficznego. Stworzył najsilniejszy w Polsce ośrodek neofilologiczny. Przyczynił się do stworzenia Katedry Filologii Romańskiej na UJ (1890) oraz założył bibliotekę Seminarium Germanistycznego. Prowadził wykłady z historii literatury niemieckiej od średniowiecza do romantyzmu, historii języka niemieckiego oraz twórczości Szekspira. Zasiadał w Komisji Egzaminacyjnej dla kandydatów na nauczycieli szkół średnich. Zakończył pracę w Krakowie w 1913, zmarł w Dreźnie w ubóstwie i osamotnieniu.

Zajmował się dziejami literatury niemieckiej, teatrologią, gramatyką historyczną. W pracy Geschichte des neuener Dramas (1893-1916, 4 tomy) przedstawił syntezę dziejów nowożytnego dramatu europejskiego. Interesował się genezą niemieckiej komedii XVIII-wiecznej oraz dramatu XVII-wiecznego. Analizował wpływ Nowego Testamentu na średniowieczną literaturę ludową, a także wpływ Kochanowskiego na literaturę śląsko-niemiecką XVII i XVIII wieku. Zbadał historię sceniczną Fausta Goethego, szczególną uwagę poświęcając ludowym widowiskom o Fauście.

Niektóre prace:

Legenden und Sagen von Pilatus (1873)
Versuch einer Geschichte des Volksschauspiels von Doctor Faust (1878)
Die Bühnengeschichte des Goethe'schen "Faust" (1881)
"Faust" w pomyśle Lessinga (1883)
Studien zur Geschichte der Dramatischen Poesie in siebzehnten Jahrhundert (1886)
O młodych latach Schillera (1887)
O niemieckim opracowaniu "Hamleta" Szekspirowskiego z XVII wieku (1904)
Badania nad komedyą Szekspira "Poskromienie złośnicy" (1909)
The Early Religious Drama (1910)

Był wybitnym poliglotą, znał prawie wszystkie języki germańskie, klasyczne, romańskie i słowiańskie; bardzo dobrze posługiwał się językiem polskim. Znany był w Krakowie jako dowcipny człowiek, twórca i bohater anegdot (tzw. Creizenach-witze); przyjaźnił się z filologiem Kazimierzem Morawskim. Życzliwy stosunek do Polski przyczynił się do jego niepopularności w środowisku niemieckim. W 1895 został członkiem-korespondentem AU, w 1904 członkiem czynnym tej akademii (późniejsza PAU). Należał również do Niderlandzkiego Towarzystwa Literackiego w Liege oraz Niemieckiego Towarzystwa Szekspirowskiego (członek honorowy). Swój księgozbiór (ok. 2,5 tysiąca woluminów) zapisał Bibliotece Jagiellońskiej.

Źródła: