Yamato (pancernik)
Z Wikipedii
Yamato (大和) to japoński okręt klasy pancernik. Wraz z bliźniaczym "Musashi", były to największe pancerniki wszech czasów. Nazwa pancernika jest głęboko zakorzeniona w kulturze japońskiej i ma wiele różnych znaczeń. Jego załoga liczyła około 2800 osób.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Początkowo zamierzano wybudować pięć okrętów tego typu. Określane były jako "niezatapialne od ognia artyleryjskiego superpancerniki". Miały być przeciwwagą dla amerykańskiej Floty Pacyfiku. "Yamato" był budowany według obowiązującej w tamtym czasie we flocie japońskiej zasady, że okręty cesarskie muszą być szybsze i mieć lepsze parametry niż ich odpowiedniki we flotach państw zachodnich. Budowa tych okrętów stała w jawnej sprzeczności i naruszała postanowienia traktatu waszyngtońskiego z 1922 jak i konferencji londyńskiej z 1936 roku.
Amerykanie nie mogliby jednak skutecznie odpowiedzieć na to wyzwanie nawet, gdyby dowiedzieli się o budowie tych kolosów. Mieliby przed sobą dylemat: czy wybudować mniejsze okręty w większej ilości, które w bezpośrednim boju mogłyby nie dać pojedynczo rady w walce z pancernikami japońskimi, czy też zbudować okręty o podobnej wielkości i parametrach bojowych. To drugie rozwiązanie miało wadę: niemożliwe byłoby szybkie przemieszczanie okrętów z Atlantyku na Pacyfik i odwrotnie, gdyż śluzy Kanału Panamskiego w tamtym czasie umożliwiały przepuszczanie okrętów o maksymalnej wyporności 60 000 ton.
[edytuj] Budowa
Budowa okrętów tej klasy była owiana całkowitą tajemnicą. Pochylnię, na której budowano "Yamato" owinięto szczelnie linami sizalowymi by ukryć okręt przed ewentualną obserwacją z powietrza, pochylnia z "Musashi" była cały czas otoczona kordonem policji. Ostatecznie ukończono tylko dwa wyżej wymienione pancerniki, trzeci o nazwie "Shinano" przerobiono na lotniskowiec, a budowy dwóch pozostałych zaniechano. Budowie obu okrętów mocno sprzeciwiał się głównodowodzący flotą japońską admirał Isoroku Yamamoto kładący nacisk na rozwój lotnictwa morskiego; przeforsowano to przedsięwzięcie wbrew jego woli.
Po złożeniu zamówienia przez marynarkę, przyjęto wstępny projekt w 1935 roku. Szefem zespołu konstruktorskiego był wiceadmirał Keiji Fukuda. Początkowo okręty miały mieć wyporność 69500 ton i turbiny o mocy 200.000 koni mechanicznych zapewniające prędkość 31 węzłów, ostatecznie wyporność spadła do 65000 ton, moc do 150 000 KM, a prędkość do 27 węzłów. Oba okręty zwodowano w 1940 roku, do służby najpierw wszedł "Yamato", 16 grudnia 1941 roku, natomiast "Musashi" po bitwie o Midway w czerwcu 1942 roku.
Oba okręty były kolosami: ich standardowa wyporność wynosiła 65.000 ton, a pełna 72.800 ton, miały długość 263 metrów, szerokość 36,9 i zanurzenie 8,9 metra (10,2 z gruszką dziobową).
[edytuj] Koniec ery pancerników
Pierwszy zatonął "Musashi" – zatopiły go 24 października 1944 roku na morzu Sibuyan amerykańskie samoloty startujące z lotniskowców "Cabot", "Enterprise", "Essex", "Franklin" i "Intrepid". Mimo 19 trafień bombami i 17 torpedami utrzymywał się na powierzchni jeszcze długi czas. "Yamato" podzielił los swojego "brata" i poszedł na dno pół roku później w trakcie operacji Ten-Go po zmasowanym ataku amerykańskiego lotnictwa pokładowego startującego z lotniskowców grupy TF 58, trafiony 11 torpedami i 7 bombami. Data zatopienia "Yamato", 7 kwietnia 1945 roku o godzinie 14:23 uważana jest za koniec ery pancerników.
Pancerniki pozostały największymi jednostkami bojowymi jeszcze długo po wojnie, a ich sytuacja zmieniła się dopiero w momencie wprowadzenia do służby amerykańskiego lotniskowca uderzeniowego USS "Enterprise" o napędzie atomowym (wyporność ponad 80 tys. ton) w 1961.
[edytuj] Uzbrojenie
Uzbrojenie tych okrętów było imponujące: artylerię główną stanowiło dziewięć dział niespotykanego kalibru 457 mm rozmieszczonych w trzech trzydziałowych wieżach; dla porównania największe działa okrętowe państw zachodnich miały kaliber najwyżej 406 mm. Ich donośność maksymalna wynosiła 42 kilometry. Sama tylko wieża ważyła ponad 2770 ton, czyli więcej niż duży niszczyciel. Uzbrojenie dodatkowe stanowiło dwanaście dział 155 mm i artyleria przeciwlotnicza mająca dwanaście uniwersalnych dział kalibru 127 mm i 24 działka szybkostrzelne kalibru 25 mm Typu 96.
W trakcie wojny okręty były modernizowane: po raz pierwszy w 1943 roku, gdy zlikwidowano 6 z 12 dział kalibru 155 mm, a na ich miejsce zamontowano 12 uniwersalnych dział kalibru 127 mm i wzmocniono artylerię przeciwlotniczą dodając działka kalibru 25 mm. Po tej modernizacji okręty były uzbrojone w 9 dział 460 mm, 6 dział 155 mm, 24 uniwersalne działa 127 mm i 113 działek 25 mm. Dodatkowo zamontowano radary typu 22 i typu 21.
Drugą modernizację w roku 1944 przeszedł jedynie "Yamato", "Musashi" został wcześniej zatopiony w trakcie II bitwy na Morzu Filipińskim. Modernizacja polegała na wzmocnieniu artylerii przeciwlotniczej - liczba działek szybkostrzelnych wzrosła do 152.
[edytuj] Opancerzenie
Kolejnym elementem mającym wpływ na siłę bojową tych okrętów było pasywne zabezpieczenie przed skutkami trafień, czyli po prostu opancerzenie. Na tych okrętach stanowiło ono ponad 1/3 ciężaru całego okrętu i było bardzo grube. Wieże miały pancerz o grubości 650 mm z przodu, burty 410 mm, pokład 200-230 mm. Pancerz burtowy był w stanie wytrzymać trafienie pociskiem 18 cali z odległości 21-29 km.
Mimo tak potężnego opancerzenia nie ustrzeżono się wady konstrukcyjnej, co wykazały amerykańskie badania dokumentacji dokonane po wojnie. Wadą tą było niedostateczne przymocowanie pasa pancernego do wręgi nr 10, od której zaczynało się coś w rodzaju cytadeli pancernej chroniącej żywotne podzespoły okrętu. Z tego powodu pas pancerny był zbyt słabo przymocowany i grodzie przeciwtorpedowe miały zbyt małą podatność na odkształcenia sprężyste. Okręty były jednak bardzo wytrzymałe na ciosy.
Żaden z okrętów nigdy nie walczył z pancernikami amerykańskimi, zostały zatopione przez lotnictwo.
