Ocean Atlantycki

Z Wikipedii

Oceany

Ocean Atlantycki Ocean Arktyczny Ocean Indyjski Ocean Południowy Ocean Spokojny

Ocean Atlantycki, Atlantyk to drugi pod względem wielkości ocean na Ziemi pokrywający około jednej piątej jej powierzchni. Nazwa wywodzi się z mitologii greckiej i oznacza "Morze Atlasa".

Atlantyk jest drugim co do wielkości, po Oceanie Spokojnym, obszarem wodnym na świecie. Ocean ten ma kształt pogrubionej i nieco rozciągniętej litery "S". Znajduje się pomiędzy Europą, Afryką, Ameryką Północną i Ameryką Południową oraz Antarktydą. Atlantyk połączony jest z Oceanem Spokojnym poprzez Ocean Arktyczny na północy oraz Cieśninę Drake'a na południu. Stworzonym przez człowieka połączeniem obu zbiorników jest Kanał Panamski. Na wschodzie linią oddzielającą Oceany: Atlantycki i Indyjski jest południk 20°E.

Atlantyk wraz z przyległymi morzami zajmuje powierzchnię ok. 106 450 000 km², a bez nich 82 362 000 km². Przybliżona objętość tegoż oceanu wynosi 354 700 000 km³ (z morzami) i 323 600 000 km³. (bez mórz). Średnia głębokość: 3600 m; największa - Rów Puerto Rico - 9220 m. Długość linii brzegowej: 111 855 km (najbardziej urozmaicona w części północnej). Rozciągłość równoleżnikowa w największym przewężeniu między wybrzeżami Ameryki Południowej i Afryki wynosi 2 800 km, a 13 500 km licząc od zachodnich krańców Zatoki Meksykańskiej do wschodniego brzegu Morza Czarnego.

W jego skład wchodzą: Morze Arktyczne, Morze Północne, Morze Bałtyckie, Morze Śródziemne, Morze Czarne, Zatoka Meksykańska i Morze Karaibskie.

Największe rzeki uchodzące do Oceanu Atlantyckiego to: Nil, Amazonka, Missisipi-Missouri, Kongo.

Charakterystycznymi dla dna Oceanu Atlantyckiego są wzniesienia Grzbietu Śródatlantyckiego rozciągające się przez środek dna. Głębia Romanche (7 758 m) dzieli Grzbiet Śródatlantycki na Grzbiet Północnoatlantycki i Południowoatlantycki. Na wschód od Grzbietu Śródatlantyckiego występują baseny oceaniczne - Hiszpański, Gwinejski, Angolski, Kapski, Afrykańsko-Antarktyczny i Zielonego Przylądka, natomiast zachodnia część Oceanu Atlantyckiego zawiera baseny - Gujański, Północnoamerykański, Labradorski, Brazylijski i Argentyński.

Spis treści 1 Klimat 1.1 Temperatura i zasolenie 2 Prądy oceaniczne 2.1 Prądy powierzchniowe 2.2 Prądy głębinowe 3 Flora i fauna 4 Wyspy i archipelagi 5 Znaczenie gospodarcze

[edytuj] Klimat

Ocean Atlantycki położony jest we wszystkich strefach klimatycznych. Warunki klimatyczne Atlantyku kształtują się pod wpływem dużej rozciągłości południkowej i cyrkulacji atmosferycznej, stałej nad oceanem i zmiennej nad sąsiadującymi kontynentami. Huragany mogą występować głównie u wybrzeży Ameryki Środkowej od maja do grudnia, ale najczęstsze są w miesiącach od sierpnia do listopada. Sztormy są powszechne na Północnym Atlantyku (szczególnie podczas zimy) czyniąc przekraczanie oceanu trudnym i niebezpiecznym.

[edytuj] Temperatura i zasolenie

Temperatura wody powierzchniowej kształtuje się w zimie od +27°C (w okolicy równika) do -1°C (w okolicach biegunów), w lecie na poziomie od +26°C (wybrzeża Afryki) do -1°C (przy biegunach), średnia temperatura wód powierzchniowych Oceanu Atlantyckiego wynosi 16,9°C. Zasolenie wynosi od 3,7% (strefy zwrotnikowe) do 3,4% (okolice Antarktydy), średnie zasolenie wód powierzchniowych wynosi 3,53%.

[edytuj] Prądy oceaniczne

Prądy morskie ciepłe: Północnorównikowy, Karaibski, Antylski, Zatokowy (Golfsztrom), Północnoatlantycki, Norweski, Zachodniogrenlandzki, Gwinejski, Gujański, Południoworównikowy oraz Prąd Brazylijski.

Prądy zimne to: Labradorski, Wschodniogrenlandzki, Kanaryjski, Benguelski, Falklandzki i Dryf Wiatrów Zachodnich.

[edytuj] Prądy powierzchniowe

Prądy powierzchniowe na Oceanie Atlantyckim przybierają kształt dwóch wielkich kręgów, na półkuli północnej (poruszających się zgodnie z ruchem wskazówek zegara) i południowej (poruszających się niezgodnie z ruchem wskazówek zegara). Na półkuli południowej wzdłuż równika od zachodnich wybrzeży Afryki w kierunku Ameryki Południowej płynie ciepły Prąd Południoworównikowy, w okolicach Przylądka Branco, na wschodnim wybrzeżu Ameryki Południowej rozdziela się na Prąd Gujański oraz na Prąd Brazylijski, który płynie na południe do ujścia rzeki La Platy, gdzie w okolicach 40°S łączy się z zimnym Prądem Wiatrów Zachodnich i wraca jako zimny Prąd Benguelski do zachodnich wybrzeży Afryki. Na półkuli północnej wzdłuż równika od zachodnich wybrzeży Afryki w kierunku Ameryki Południowej płynie ciepły Prąd Północnorównikowy, u zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej łączy się z Prądem Gujańskim i płynie w kierunku Zatoki Meksykańskiej, a następnie wzdłuż wybrzeży Ameryki Północnej (przełęcz ciepłego Prądu Zatokowego - Golfstromu), w okolicach 40?N skręca na wschód i płynie w kierunku Europy, gdzie rozdziela się na ciepły Prąd Północnoatlantycki, płynący na północ w kierunku Półwyspu Skandynawskiego, oraz na zimny Prąd Kanaryjski, który płynie na południe do zachodnich wybrzeży Afryki, gdzie łączy się z ciepłym Prądem Północnorównikowym.

[edytuj] Prądy głębinowe

Prądy głębinowe Oceanu Atlantyckiego podzielone są na kilka warstw - najzimniejsze wody antarktyczne, zajmują obszar w okolicach dna i płyną w kierunku równika, wody północnoatlantyckie zajmują obszar pomiędzy 2000 a 3000 m i płyną na południe, natomiast wody pochodzące z topnienia lodów płyną na głębokości 1000 m i kierują się na północ.

[edytuj] Flora i fauna

Flora Oceanu Atlantyckiego jest mało urozmaicona, składa się z brunatnic(strefa przybrzeżna Północnego Atlantyku), tasiemnic (przy ujściach rzek), zielenic(strefa gorąca). Na plankton roślinny składają się okrzemki, bruzdnice, kokolitofory i sinice. Faunę Oceanu Atlantyckiego tworzą ssaki morskie (uchatki i wieloryby), ptaki oceaniczne, latające ryby, rurkopławy, krążkopławy, oraz niezliczone gatunki ryb. Ocean Atlantycki, a w szczególności jego północna część stanowi ogromne łowisko rybne (prawie 1/2 połowów światowych), łowi się tu głównie dorsze, makrele, śledzie, tuńczyki i sardyny.

[edytuj] Wyspy i archipelagi

Ogólna powierzchnia wysp położonych na Oceanie Atlantyckim wynosi 8,6 mln km². Większe wyspy i archipelagi: Grenlandia, Wyspy Brytyjskie, Islandia, Ziemia Baffina, Nowa Fundlandia, Wielkie i Małe Antyle, Bahamy, Azory, Wyspy Kanaryjskie oraz Wyspy Zielonego Przylądka.

Mniejsze wyspy: Wyspa Bouveta, Georgia Południowa, Sandwich Południowy, Tristan da Cunha, Gough, Wyspa Świętej Heleny.

[edytuj] Znaczenie gospodarcze

Atlantyk jest bogaty w złoża ropy naftowej, gazu ziemnego, rud metali, żwiru oraz kamieni szlachetnych. Flora morska jest słabo rozwinięta. Północna część oceanu tworzy potężne łowisko ryb (blisko 50% połowów światowych). Poławia się tu dorsze, makrele, śledzie, sardyny i tuńczyki.

Zobacz też:

• Wyspy Oceanu Atlantyckiego
• Przylądek Agulhas