ภาษาเวียดนาม
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
| ภาษาเวียดนาม (Tiếng Việt เตี๊ยงเหวียด) |
||
|---|---|---|
| พูดใน: | เวียดนาม สหรัฐอเมริกา กัมพูชา ฝรั่งเศส ออสเตรเลีย | |
| จำนวนคนพูดทั้งหมด: | 70–73 ล้าน | |
| อันดับ: | 13–17 (ภาษาแม่) ใกล้เคียงกับ ภาษาเกาหลี ภาษาเตลูกู ภาษามาราธี และภาษาทมิฬ | |
| ตระกูลของภาษา: | ออสโตรเอเชียติก มอญ-เขมร (กำลังเป็นที่ถกเถียง) เหวียด-เหมื่อง ภาษาเวียดนาม |
|
| สถานะทางการ | ||
| ภาษาราชการของ: | เวียดนาม | |
| องค์กรควบคุม: | ไม่มี | |
| รหัสภาษา | ||
| ISO 639-1: | vi | |
| ISO 639-2: | vie | |
| ISO/DIS 639-3: | vie | |
| หมายเหตุ: หน้านี้อาจจะมีตัวอักษรหรือสัญลักษณ์ IPA ในลักษณะยูนิโคด | ||
ภาษาเวียดนาม (Tiếng Việt) เป็นภาษาที่มีวรรณยุกต์ และเป็นภาษาราชการของประเทศเวียดนาม เป็นภาษาแม่ของประชากรเวียดนามถึง 87% รวมถึงผู้อพยพจากเวียดนามประมาณ 2 ล้านคน และรวมถึงชาวเวียดนาม-อเมริกันเป็นจำนวนพอสมควรด้วย. ถึงแม้ว่าจะมีการยืมคำศัพท์จากภาษาจีน และเดิมใช้อักษรจีนเขียน, แต่นักภาษาศาสตร์ยังคงจัดภาษาเวียดนามให้เป็น ภาษากลุ่มออสโตรเอเซียติก, ซึ่งในกลุ่มนี้ภาษาเวียดนามมีผู้พูดมากที่สุด (10 เท่า ของภาษา ที่มีจำนวนคนพูดเป็นอันดับรองลงมา คือ ภาษาเขมร)ในด้านระบบการเขียนของภาษาเวียดนามนั้น แต่เดิมใช้ตัวเขียนจีน เรียกว่า "จื๋อญอ" ต่อมาชาวเวียดนามได้พัฒนาตัวเขียนจีนเพื่อใช้เขียนภาษาเวียดนาม เรียกว่า "จื๋อโนม" แต่ในปัจจุบันเวียดนามใช้ตัวอักษรโรมันที่พัฒนาขึ้นโดยมิชชันนารีชาวโปรตุเกส
สารบัญ |
[แก้] ตระกูลภาษา
ภาษาเวียดนามจัดอยู่ในสาขาเหวียด-เหมื่อง (Viet-Muong) ซึ่งเป็นสาขาหนึ่งในตระกูลภาษามอญ-เขมร (Mon-Khmer)หรือตระกูลออสโตรเอเชียติก (Austroasiatic)ประกอบด้วยภาษาเขมร ภาษามอญ ภาษามุนดะ เป็นต้น แต่นักภาษาศาสตร์บางส่วนเห็นว่าควรจัดภาษาเวียดนามให้เป็นอีกสาขาหนึ่ง แยกจากภาษามอญ-เขมร
[แก้] ลักษณะภาษา
นักภาษาศาสตร์ได้ศึกษาภาษาเวียดนามและจัดให้อยู่ในภาษาตระกูลออสโตรเอเชียติก เช่นเดียวกับภาษาเขมร ซึ่งเป็นภาษาระบบคำสองพยางค์ (Disyllable)และมีลักษณะน้ำเสียง (Register) เป็นลักษณะสำคัญของภาษา อีกทั้งเป็นภาษาที่ไม่มีระบบเสียงวรรณยุกต์ แต่ภาษาเวียดนามปัจจุบันได้พัฒนาระบบเสียงวรรณยุกต์ขึ้นใช้ เนื่องจากอิทธิพลของภาษาที่มีเสียงวรรณยุกต์ อันได้แก่ ภาษาตระกูลไท (Tai familly) ที่อยู่โดยรอบ และภาษาจีนที่เข้ามาปกครองเวียดนามในขณะนั้น
[แก้] วรรณยุกต์
สระในภาษาเวียดนามนั้น ออกเสียงโดยมีวรรณยุกต์ภายใน (thanh หรือ thanh điệu) โดยวรรณยุกต์ มีความแตกต่างกันที่
- ระดับเสียง
- ความยาว
- น้ำเสียงขึ้นลง
- ความหนักแน่น
- การออกเสียงคอหอย (ลักษณะเส้นเสียง)
เครื่องหมายกำกับวรรณยุกต์นั้น ปกติจะเขียนเหนือหรือใต้สระ (ส่วนใหญ่เขียนไว้เหนือสระ แต่วรรณยุกต์ หนาง (nặng) เป็นจุดใต้สระ) วรรณยุกต์ทั้ง 6 ในภาษาถิ่นเหนือ (รวมฮานอยด้วย) มีดังนี้
| ชื่อ | ลักษณะ | เครื่องหมาย | ตัวอย่าง | ตัวอย่างสระ |
|---|---|---|---|---|
| ngang 'ระดับ' | สูงระดับ | (ไม่มีเครื่องหมาย) | ma 'ผี' | a ฟังเสียง |
| huyền 'แขวน' | ต่ำตก | ` (grave accent) | mà 'แต่' | à ฟังเสียง |
| sắc 'คม' | สูงขึ้น | ´ (acute accent) | má 'แก้ม, แม่ (ถิ่นใต้)' | á ฟังเสียง |
| hỏi 'ถาม' | ต่ำขึ้น | ̉ (hook) | mả 'หลุมศพ, สุสาน' | ả ฟังเสียง |
| ngã 'ตก' | สูงขึ้นหยุด | ˜ (tilde) | mã 'ม้า (จีน-เวียดนาม), รหัส' | ã ฟังเสียง |
| nặng 'หนัก' | ต่ำตกหยุด | ̣ (จุดใต้) | mạ 'สีข้าว' | ạ ฟังเสียง |
[แก้] สำเนียงท้องถิ่น
ภาษาเวียดนามมีสำเสียงท้องถิ่นที่หลากหลาย แต่โดยมากถือว่ามี 3 หลัก ดังนี้
| ถิ่นหลัก | ท้องถิ่น | ชื่อในยุคอาณานิคมของฝรั่งเศส |
|---|---|---|
| เวียดนามตอนเหนือ | ถิ่นฮานอย, ถิ่นอื่นทางเหนือ: ไฮฟอง และถิ่นระดับจังหวัดจำนวนมาก | Tonkin |
| เวียดนามตอนกลาง | ถิ่นฮเว้, ถิ่นเหง่ อัน, ถิ่นกว๋าน นาม | อันนัมสูง |
| เวียดนามตอนใต้ | ถิ่นไซ่ง่อน , ถิ่นแม่น้ำโขง (ตะวันตกไกล) | โคชินจีน |
ภาษาถิ่นเหล่านี้มีน้ำเสียง การออกเสียง และบางครั้งก็มีคำศัพท์ที่แตกต่างไปบ้าง แม้ว่าภาษาถิ่นฮเว้จะมีคำศัพท์ที่แตกต่างค่อนข้างมากจากอื่นก็ตาม วรรณยุกต์ "หอย" และ "งะ" มีความแตกต่างในภาคเหนือ แต่กลืนเป็นวรรณยุกต์เดียวกันในภาคใต้
เสียง "ch" และ "tr" นั้นออกเสียงแตกต่างกันในถิ่นใต้และกลาง แต่รวมเป็นเสียงเดียวในถิ่นเหนือ สำหรับความแตกต่างด้านไวยากรณ์นั้นไม่ปรากฏ
[แก้] ระบบการเขียน
อักษรโรมันที่ใช้ส่วนใหญ่ ออกเสียงคล้ายในภาษาอังกฤษ ยกเว้นอักษรต่อไปนี้
- "ph" คล้าย "ฟ"
- ชนบทภาคใต้ "v" ออกเสียงคล้าย "ย" (สำเนียงฮานอย และภาคใต้มาตรฐาน "v" ออกเสียงเหมือน "v" ในภาษาอังหฤษ)
- "đ" คล้ายเสียง /d/ ในภาษาฝรั่งเศสหรือสเปน คล้าย "ด" ส่วน อักษร "d" คล้าย "ซ"
- "t" คล้ายเสียง "ต"
- "th" ออกเสียง "ท, ถ"
- "x" ออกเสียงคล้าย "ส"
- สำเนียงฮานอย อักษร "d" ออกเสียงคล้าย "z" ในภาษาอังกฤษ แต่สำเนียงไซง่อน ออกเสียงคล้าย "ย"
- "ch" คล้าย "จ"
- "nh" คล้าย "ญ" ในภาษาถิ่นเหนือ หรืออีสาน
- "c" คล้าย "ค"
- "kh" คล้าย "ch" ในภาษาสกอตหรือเยอรมัน หรือ "kh" ในภาษาอาหรับหรือเปอร์เซีย
- "g" คล้าย "g" ภาษาดัตช์ หรือ กรีกปัจจุบัน "gh" (Γ)
- สำหรับ "gi" ของเวียดนามนั้น สำเนียงฮานอย ออกเสียงคล้าย "z" ในภาษาอังกฤษ แต่สำเนียงไซ่ง่อน ออกเสียงคล้าย
- "ng" ออกเสียงคล้าย " ง"
- "tr" คล้าย "จ" หรือ "ทร"
- "s" ออกเสียงคล้าย "sh" ในภาษาอังกฤษ (สำเนียงฮานอย "s" ออกเสียงคล้าย "ส")
- "qu" สำเนียงไซ่งอน ออกเสียงคล้าย "ว" (สำเนียงฮานอย "qu" ออกเสียง "คว")
- "r" สำเนียงไซ่ง่อน ออกเสียงหลากหลาย เช่น
- 1) "j" ในภาษาฝรั่งเศส หรือ
- 2) "r" ในภาษาสเปน หรือ
- 3) "rr" (ร รัวลิ้น) ในภาษาสเปน (สำเนียงฮานอย "r" เหมือนกับ "z" ในภาษาอังกฤษ)
การเทียบเสียงนี้ เป็นการเทียบโดยประมาณเท่านั้น และไม่อาจเทียบกับเสียงพยัญชนะท้ายพยางค์ โดยเฉพาะสำเนียงทางใต้
ตัวอย่าง ประโยคคำพูดที่ใช้ในชีวิตประจำวัน Xin chào ซิน จ่าว สวัสดี Bạn บั่ง เพื่อน
 |
ภาษาเวียดนาม เป็นบทความเกี่ยวกับ ภาษา หรือ ตัวอักษร ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ ภาษาเวียดนาม ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |
