อาณาจักรอยุธยา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ประวัติศาสตร์ไทย
บ้านเชียง	ประมาณ 5000 ปีที่แล้ว
อาณาจักรทวารวดี	ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 5 ถึง 15
อาณาจักรศรีวิชัย	ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 5 ถึง 18
ละโว้	พ.ศ. ?
แคว้นเชียงแสน	พ.ศ. 1088-พ.ศ. 1181
แคว้นเงินยางเชียงแสน	พ.ศ. 1181-พ.ศ. 1805
อาณาจักรหริภุญชัย	พ.ศ. 1206-พ.ศ. 1836
อาณาจักรสุโขทัย	พ.ศ. 1781-พ.ศ. 1981
อาณาจักรล้านนา	พ.ศ. 1802-พ.ศ. 2482
อาณาจักรอยุธยา	พ.ศ. 1893-พ.ศ. 2310
กรุงธนบุรี	พ.ศ. 2310-พ.ศ. 2325
กรุงรัตนโกสินทร์	พ.ศ. 2325-ปัจจุบัน
ปฏิรูปการปกครอง	พ.ศ. 2475

อาณาจักรอยุธยา เป็นอาณาจักรของไทยในอดีต มีหลักฐานของการเป็นเมืองในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ตั้งแต่ประมาณพุทธศตวรรษที่ 16 - 18 โดยมีร่องรอยของที่ตั้งเมือง โบราณสถาน โบราณวัตถุ และเรื่องราวเหตุการณ์ในลักษณะตำนาน พงศาวดารไปจนถึงศิลาจารึก ซึ่งถือว่าเป็นหลักฐานร่วมสมัยที่ใกล้เคียงเหตุการณ์มากที่สุด ว่าก่อนการสถาปนากรุงศรีอยุธยา ใน พ.ศ. 1893 นั้น ได้มีบ้านเมืองตั้งอยู่ก่อนแล้ว มีชื่อเรียกว่า เมืองอโยธยา หรือ อโยธยาศรีรามเทพนคร หรือ เมืองพระราม มีที่ตั้งอยู่บริเวณด้านตะวันออกของเกาะ เมืองอยุธยาเป็นเมืองที่มีความเจริญทางการเมืองการปกครอง และมีวัฒนธรรมที่รุ่งเรืองแห่งหนึ่ง มีการใช้กฎหมายในการปกครอง 3 ฉบับ คือ พระอัยการลักษณะเบ็ดเสร็จ พระอัยการลักษณะทาส และพระอัยการลักษณะกู้หนี้

สารบัญ 1 ประวัติศาสตร์ 2 พระมหากษัตริย์และพระราชวงศ์ในสมัยกรุงศรีอยุธยา 3 วีรกษัตรีแห่งกรุงศรีอยุธยา 4 อ้างอิง

[แก้] ประวัติศาสตร์

สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 หรือ พระเจ้าอู่ทอง ทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีเมื่อวันศุกร์ ขึ้น 6 ค่ำ เดือน 5 ปีขาล จุลศักราช 712^[1] ตรงกับวันที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 1893^[2] กรุงศรีอยุธยาเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรสยาม มีชื่อตามพงศาวดารว่า กรุงเทพทวาราวดี ศรีอยุธยา มหาดิลกภพนพรัตนราชธานีบุรีรมย์ ดำรงมั่นคงสืบต่อยาวนานถึง 417 ปี จนถึงวันที่ 7 เมษายน พ.ศ. 2310 มีประวัติในการปกครอง การกอบกู้อิสรภาพ วีรกรรม และขนบธรรมเนียมประเพณีมากมาย เป็นเมืองที่อุดมสมบูรณ์ด้วยพืชพันธ์ธัญญาหาร ดังคำกล่าวว่า "ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว" ทั่วทั้งจังหวัดพระนครศรีอยุธยายังมากไปด้วย วัดวาอาราม ปราสาท พระราชวัง ปูชนียสถาน และปูชนียวัตถุมากมาย

อาณาจักรอยุธยามีพระมหากษัตริย์ปกครองสืบต่อกันมาถึง 34 พระองค์ ^[1] และมีพระราชวงศ์ผลัดเปลี่ยนกันครองรวม 5 ราชวงศ์

1. ราชวงศ์อู่ทอง มี 3 พระองค์
2. ราชวงศ์สุพรรณภูมิ มี 13 พระองค์
3. ราชวงศ์สุโขทัย มี 7 พระองค์
4. ราชวงศ์ปราสาททอง มี 4 พระองค์
5. ราชวงศ์บ้านพลูหลวง มี 6 องค์

กรุงศรีอยุธยาสูญเสียเอกราชแก่พม่า 2 ครั้ง ครั้งแรกใน พ.ศ. 2112 สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงกู้เอกราชคืนมาได้ใน พ.ศ. 2127 และเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 ใน พ.ศ. 2310 สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงกอบกู้เอกราชได้ในปลายปีเดียวกัน แล้วทรงสถาปนากรุงธนบุรีเป็นราชธานีแห่งใหม่ กวาดต้อนผู้คนจากกรุงศรีอยุธยาไปยังกรุงธนบุรีเพื่อสร้างบ้านเมืองแห่งใหม่ให้มั่นคง แต่กรุงศรีอยุธยาก็ไม่ได้กลายเป็นเมืองร้าง ยังมีคนที่รักถิ่นฐานบ้านเดิมอาศัยอยู่ และมีราษฎรที่หลบหนี้ไปอยู่ตามป่ากลับเข้ามาอาศัยอยู่รอบ ๆ เมือง รวมกันเข้าเป็นเมืองจนทางการยกเป็นเมืองจัตวาเรียกว่า "เมืองกรุงเก่า"

[แก้] พระมหากษัตริย์และพระราชวงศ์ในสมัยกรุงศรีอยุธยา

ลำดับ	พระนาม	ปีที่ครองราชย์	พระราชวงศ์
1	สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง)	1893 - 1912 (19 ปี)	เชียงราย
2	สมเด็จพระราเมศวร (โอรสพระเจ้าอู่ทอง) ครองราชย์ครั้งที่ 1	1912 - 1913 (1 ปี)	เชียราย
3	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงพะงั่ว)	1913 - 1931 (18 ปี)	สุพรรณภูมิ
4	สมเด็จพระเจ้าทองลัน (โอรสขุนหลวงพะงั่ว)	1931 (7 วัน)	สุพรรณภูมิ
	สมเด็จพระราเมศวร ครองราชย์ครั้งที่ 2	1931 - 1938 (7 ปี)
5	สมเด็จพระราชาธิราช (โอรสพระราเมศวร)	1938 - 1952 (14 ปี)	-	6	สมเด็จพระอินราชาธิราช (เจ้านครอินทร์) โอรสพระอนุชาของขุนหลวงพระงั่ว	1952 - 1967 (16 ปี)	สุพรรณภูมิ
7	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระยา) โอรสเจ้านครอินทร์	1967 - 1991 (16 ปี)	สุพรรณภูมิ
8	สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (โอรสเจ้าสามพระยา)	1991 - 2031 (40 ปี)	สุพรรณภูมิ
9	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3 (โอรสพระบรมไตรโลกนาถ)	2031 - 2034 (3 ปี)	สุพรรณถูมิ
10	สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 (โอรสพระบรมไตรโลกนาถ)	2034 - 2072 (38 ปี)	สุพรรณภูมิ
11	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4 (พระอนุชาต่างมารดาพระรามาธิบดีที่ 2)	2072 - 2076 (4 ปี)	สุพรรณภูมิ
12	สมเด็จพระรัษฎาธิราช (โอรสพระบรมราชาธิราชที่ 4)	2076 - 2077 (1 ปี)	สุพรรณภูมิ
13	สมเด็จพระไชยราชาธิราช (โอรสพระรามาธิบดีที่ 2)	2077 - 2089 (12 ปี)	สุพรรณภูมิ
14	สมเด็จพระแก้วฟ้า (พระยอดฟ้า) (โอรสพระไชยราชาธิราช)	2089 - 2091 (2 ปี)	สุพรรณภูมิ
15	เจ้าพิภพกรุงเทพทราวดีศรีอยุธยา (สำนักประวัติศาสตร์บางแห่งไม่ยอมรับว่าเป็นกษัตริย์)	2091 (42 วัน)
16	สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ (พระเฑียรราชา)	2091 - 2111 (20 ปี)	สุพรรณภูมิ
17	สมเด็จพระมหินทราธิราช (โอรสพระมหาจักรพรรดิ)	2111 - 2112 (1 ปี)	สุพรรณภูมิ
18	สมเด็จพระมหาธรรมราชา	2112 - 2133 (21 ปี)	สุโขทัย
19	สมเด็จพระนเรศวรมหาราช (โอรสพระมหาธรรมราชา)	2133 - 2148 (15 ปี)	สุโขทัย
20	สมเด็จพระเอกาทศรถ (โอรสพระมหาธรรมราชา)	2148 - 2153 (5 ปี)	สุโขทัย
21	พระศรีเสาวภาคย์ (โอรสพระเอกาทศรถ)	2153 - 2153 (1 ปี)	สุโขทัย
22	สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม (โอรสพระเอกาทศรถ)	2153 - 2171 (17 ปี)	สุโขทัย
23	สมเด็จพระเชษฐาธิราช (โอรสพระเจ้าทรงธรรม)	2172 - 2172 (8 เดือน)	สุโขทัย
24	สมเด็จพระอาทิตยวงศ์ (โอรสพระเจ้าทรงธรรม)	2172 (28 วัน)	สุโขทัย
25	สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง (ออกญากลาโหมสุริยวงค์)	2172 - 2199 (27 ปี)	ปราสาททอง
26	สมเด็จเจ้าฟ้าไชย (โอรสพระเจ้าปราสาททอง)	2199 (3 - 4 วัน)	ปราสาททอง
27	พระศรีสุธรรมราชา (อนุชาพระเจ้าปราสาททอง)	2199 - 2199 (3 เดือน)	ปราสาททอง
28	สมเด็จพระนารายณ์มหาราช (โอรสพระเจ้าปราสาททอง)	2199 - 2231 (32 ปี)	ปราสาททอง
29	สมเด็จพระเพทราชา	2231 - 2246 (15 ปี)	บ้านพลูหลวง
30	สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 (พระเจ้าเสือ)	2246 - 2251 (6 ปี)	บ้านพลูหลวง
31	สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ (โอรสพระเจ้าเสือ)	2251 - 2275 (24 ปี)	บ้านพลูหลวง
32	สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ (โอรสพระเจ้าเสือ)	2275 - 2301 (26 ปี)	บ้านพลูหลวง
33	สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร (โอรสพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ)	2301 - 2301 (2 เดือน)	บ้านพลูหลวง
34	สมเด็จพระที่นั่งสุริยาสน์อมรินทร์ (พระเจ้าเอกทัศน์) (โอรสพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ)	2301 - 2310 (9 ปี)	บ้านพลูหลวง

[แก้] วีรกษัตรีแห่งกรุงศรีอยุธยา

• สมเด็จพระสุริโยทัย
• พระวิสุทธิกษัตรีย์
• พระสุพรรณกัลยา

^  ในประวัติศาสตร์เดิม นับว่ามี 34 พระองค์ เนื่องจากในปี พ.ศ. 2091 ในสมัยระหว่าง พระยอดฟ้า และ พระมหาจักรพรรดิ มีกษัตริย์พระองค์หนึ่งพระนามว่า ขุนวรวงศาธิราช ขึ้นครองราชย์ แต่ไม่นับเพราะชิงราชบัลลังก์ของพระยอดฟ้า สวรรคตเพราะถูกจับประหารชีวิต ครองราชย์ได้ 42 วัน (บางที่ว่า 43 วัน)

[แก้] อ้างอิง

1. ↑ ลำจุล ฮวบเจริญ, เกร็ดพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา, กรุงเทพฯ, พิมพ์ครั้งที่ 3, พ.ศ. 2548, หน้า 2
2. ↑ เรื่องของไทยในอดีต