Dünyanın en uzun yapıları

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Dünyanın en uzun yapıları belirlenirken genellikle doğrudan tanım yapmak mümkünse de, dünyanın en uzun binasını ya da kulesini belirlemek o kadar kolay olmamaktadır. Bunun nedenleri ya bina ve kule dendiği zaman tam olarak ne kastedildiğinin ya da bunların ölçümlerinin nasıl yapıldığının tartışmalı olmasıdır. Ulusal ve yerel prestij sorunları farklı insanların farklı cevapları kabul etmesine neden olmaktadır. Yani nesnel bir yaklaşım belirlemek oldukça zordur.

Kesin yükseklik söz konusu olduğunda en uzun yapılar genellikle sayıları yüzleri bulan ve yaklaşık 600 metre uzunluğunda olan radyo kuleleridir. Buna rağmen halen bazı soru işaretleri bulunmaktadır:

• listeye hala yapım aşamasında bulunan yapılar dahil edilmeli midir?
• suda yükselen binaların suyun altında kalan kısımları yüksekliklerine dahil edilebilir mi? gibi...

Kuleler söz konusu olduğunda şöyle bir tartışma da ortaya çıkar:

• çelik kablo /gergi teli destekli kuleler sayılabilir mi?

Binalar için şu tartışmalar söz konusudur:

• iletişim kulelerindeki gözlem odaları yaşanılabilir sayılmalarını sağlar mı?
• sadece yaşanılabilir kısımların yüksekliği mi sayılmalıdır?
• çatılardaki antenler binaların yükseklik ölçümlerine dahil edilebilirler mi? (bu özellikle bazı binalardaki helezon kulelerin yerine göre anten, yerine göre mimari bir detay olarak varsayıldığı durumlarda ön plana çıkar)

Konu başlıkları 1 En Uzun Yapılar 1.1 Kategoriye Göre En Uzun Yapılar 1.2 İşlevine Göre En Uzun Bina 2 En Uzun Binalar 2.1 Her UYKYK Kategorisindeki Rekor Sahiplerinin Tarihi 3 Dünya Tarihindeki En Uzun Binalar 4 Şu Anda Hala Ayakta Duran En Uzun Gökdelenlerin Mimari Tepelerine Göre Yüksekliklerinin Listesi 5 Kaynak 6 Dış bağlantılar

[değiştir] En Uzun Yapılar

Şimdilerde, ayakta duran en uzun yapı 629 metre (2,063 ft) uzunluğunda olan ve Fargo şehri yakınlarında bulunan Blanchard, Kuzey Dakota'daki KVLY-TV kulesidir. Bir yayın anteni olan bu direk tamamen metalden yapılmadır ve gergi telleriyle desteklenmektedir. Varşova, Polonya yakınlarındaki Gąbin-Konstantynówda bulunan Varşova radyo direği 645 metre (2,115 ft) uzunluğu ile KVLY-TV direğinden daha yüksekti fakat 8 Ağustos 1991de yıkıldı.

Yayın antenlerinin dünyanın en uzun binaları arasında kabul edilmemesinin baş nedeni kendi kendilerini destekliyor olmamalarıdır. Kendi kendini desteklemeyen bir diğer yapı örneği de yere bağlı olan helyum balonlarıdır. Eğer kendi kendini desteklemeyen yapılar da sayılsaydı, bu tür balonlar dünyanın en uzunları olurlardı. Gergi teli destekli direkler kalıcı olmak için tasarlanmışlardır ve kolayca sökülemezler. Örneğin, kötü hava şartlarında "bağlı balonlar" bulundukları yerden başka bir yere taşınabilirler ama yayın antenleri her tür hava şartında ayakta kalabilmelidir. Bu nedenle, diğer yerleşim amaçlı olmayan yapılar gibi, mimari yapılar olarak kabul edilirler.

Petronius Platformu 610, (2,001ft) uzunluktadır, bu haliyle kendi kendini destekleyen en uzun yapıdır. Ama bu petrol ve doğal gaz platformu kısmen dubalarla desteklendiği için bazı eleştirmenler suyun altında kalan kısmının, tıpkı diğer binaların yerin altında kalan kısımları gibi, ölçüme dahil edilmemesi gerektiğini ileri sürmektedirler.

Toronto'daki CN Kulesi 553.33m'dir (1,815ft) ve Temmuz 1976'da açılmasından önce bile, yani 30 yıldan beri, yerin üstündeki en uzun kendinden destekli yapıdır.

Dünyanın yapımı tamamlanmamış en uzun binası Burj Dubai kulesidir. 20 Ocak, 2007 itibariyle 106 kat yüksekliktedir. 2008 yılında daha önceki bütün rekorları kırmış olacaktır.

[değiştir] Kategoriye Göre En Uzun Yapılar

Kategori	Yapı	Ülke	Şehir	Yükseklik (m)	Yükseklik (ft)
Destekli Yapı	Varşova Radyo Kulesi (1991 yılında yıkıldı)	Polonya	Gąbin	646.45	2,121
	KVLY-TV kulesi	ABD	Blanchard, Kuzey Dakota	629	2,063
Kendi Başına Duran Yapı	Petronius Platformu	Meksika Körfezi ( ABD kıyısı açıklarında)		610	2,001
Karada Kendi Başına Duran Yapı	CN Kulesi	Kanada	Toronto	553.33	1,815
Kule	CN Kulesi	Kanada	Toronto	553.33	1,815
Gökdelen - anten tepesine kadar	Sears Kulesi	ABD	Chicago	527	1,729
Gökdelen - mimari tepesine kadar	Taipei 101	Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti	Taipei	509	1,671
Gökdelen - çatıya kadar	Taipei 101	Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti	Taipei	449.2	1,474
Gökdelen - içinde yaşanılan en son kata kadar	Taipei 101	Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti	Taipei	439	1,441
Baca	GRES-2 Güç İstasyonu Bacası	Kazakistan	Ekibastusz	419.7	1,375
Kafes Kule	Kiev TV Kulesi	Ukrayna	Kiev	385	1,263
Yarı gergi telli kule	Gerbrandy Kulesi	Hollanda	Lopik	375	1,230
Elektrik direği	Yangtze Nehri Geçişi	Çin Halk Cumhuriyeti	Jiangyin	346.5	1,137
Köprü Sütunu	Millau Viyadüğü	Fransa	Millau	341	1,119
Tamamlanmamış bina	Ryugyong Oteli	Kuzey Kore	Pyongyang	330	1,083
Baraj	Nurek Barajı	Tacikistan	Nurek	300	984
Beton baraj	Büyük Dixence Barajı	İsviçre	Val d'Hérens	285	935
İletişim kulesi	Hillbrow Kulesi	Güney Afrika	Johannesburg	269.5	850
Minare	II. Hassan Camii	Fas	Kazablanka	210	689
Rüzgar türbini	Fuhrländer Rüzgar Türbini Laasow	Almanya	Laasow	205	673
Soğutma Kulesi	Niederaussem Güç İstasyonu	Almanya	Niederaussem	200	656
Anıt	Gateway Arkı	ABD	St. Louis, Missouri	192	630
Eğik Kule	Montreal Kulesi	Kanada	Montreal, Quebec	175	574
Taş Kule	San Jacinto Anıtı	ABD	La Porte, Texas	174	570
Taş bina	Philadelphia Belediye Binası	ABD	Philadelphia, Pennsylvania	167	548
Kilise Çan Kulesi	Ulm Münster	Almanya	Ulm	161	528
Sanayii Öncesi Çan Kulesi	Lincoln Katedrali (1311) (1549'da yıkıldı)	Birleşik Krallık	Lincoln	159.7	524
Sanayii Binası	Araç Birleştirme Binası	ABD	Kennedy Uzay Merkezi	160	525
Anıt Haç	Santa Cruz del Valle de los Caídos	İspanya	El Escorial	152.4	500
Mezar	Gize Kefren Piramiti	Mısır	Gize, Kahire yakınlarında	138.75 ilk uzunluğu, 146.5	455.21 481
Hızlı eğlence treni	Kingda Ka	ABD	Jackson, New Jersey	138.98	456
Dönmedolap	İngiliz Havayollarına ait Londra'nın Gözü	Birleşik Krallık	Londra, İngiltere	135	443
Hava trafiği kontrol kulesi	Suvarnabhumi Havaalanı Kontrol Kulesi	Tayland	Bangkok	132.2	433.7
Kendi başına ayakta duran bayrak direği	Akabe Bayrak Direği	Ürdün	Akabe	132	430
Silo	Henninger Turm	Almanya	Frankfurt	120	394
Heykel	Dublin Kulesi	İrlanda	Dublin	120	393
Işıklı tanıtım	Leverkusen Bayer Haçı	Almanya	Leverkusen	118	387
Tahta kule	Gliwice Radyo Kulesi	Polonya	Gliwice	118	387
	Mühlacker Radyo Kulesi (1945'te imha edildi)	Almanya	Mühlacker	190	623
Yontu/İnsan heykeli	Ushiku Daibutsu Bronz Buda Heykeli	Japonya	Ushiku	120	416
Asılı tramvay destek kulesi	III. Kaprun Buzul Hava Tramvayı sütunu, Gletscherbahn Kaprun 3. bölüm	Avusturya	Kaprun	113.6	373
Monolitik obelisk	II. Tuthmosis Obeliski - Şiş	İtalya	San Giovanni in Laterano	36	118.1
Triliton	Stonehenge	Birleşik Krallık	Salisbury, İngiltere	6.7	22

[değiştir] İşlevine Göre En Uzun Bina

Kategori	Bina	Ülke	Şehir	Mimari tepeye kadarki yükseklik
				m	ft
Ofis	Taipei 101	Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti	Taipei	509	1,671
Yerleşim	Q1	Avustralya	Queensland	323	1,058
Otel	Burj Al Arab	Birleşik Arap Emirlikleri	Dubai	321	1,053
Eğitim	Moskova Devlet Üniversitesi	Rusya	Moskova	240	787
Eğlence	Stratosfer Kulesi	Amerika Birleşik Devletleri	Las Vegas, Nevada	350.30	1,149
Hastane	Guy's Hastanesi	Birleşik Krallık	Londra, İngiltere	142.6	468

[değiştir] En Uzun Binalar

1998 yılına kadar en uzun bina, boydan boya katları olan ve anteni dahil olmayan yapı olarak, rakipsiz olarak Chicago'daki Sears Kulesi kabul ediliyordu. Kuala Lumpur, Malezya'daki Petronas İkiz Kuleleri inşaa edildiğindetartışmalar başladı çünkü Petronas Kulelerinin helezonu Sears Kulesi'nin çatısından itibaren dokuz metre daha uzundur. Helezon dahil edilmediğinde Petronas Kuleleri, Sears Kulesi'nden daha uzun değildir. Chicago'daki kongresinde, Uzun Binalar ve Kent Yerleşimleri Konseyi (UYKYK) Sears Kulesi'ni dünyanın en uzun binalığından üçüncü en uzun binalığa indirdi ve Petronas Kuleleri en uzun bina kabul edildi. Bu karar birçok tartışmaya neden oldu ve UYKYK dört farklı kategori belirlemeye karar verdi:

1. Mimari ve yapısal en tepe noktasına kadar olan yükseklik (helezonlar ve kuleler dahil ama antenler, direkler ve bayrak direkleri hariç)
2. İçinde yaşanılan son kata kadar olan yükseklik
3. Çatının tepesine kadar olan yükseklik
4. Anten tepesine kadar olan yükseklik

Yükseklik ana girişteki kaldırım seviyesinden itibaren ölçüm kabul edildi. Bütün bu kategorilerde Sears Kulesi ikinci veya üçüncülüğü elinde bulundurmaktaydı. Petronas birinciliği, Dünya Ticaret Merkezi ise dördüncülüğü almıştı. Birkaç ay içinde Sears Kulesi'ne yeni bir anten yerleştirilmesiyle dördüncü kategoride başı çekmeye başladı.

20 Nisan, 2004'te, Taipei'deki Taipei 101 (Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan) tamamlandı ve böylece ilk üç kategoride birinciliği aldı.

Günümüzde, Taipei 101 ilk kategoride 509m (1,671 ft), ikinci kategoride 439 m (1,441 ft) ve üçüncü kategoride 449 m (1,474 ft) ile birinciliği elinde tutmaktadır. Önceden ilk kategoride liderlik 452 m (1,483 ft) ile Petronas İkiz Kuleleri ve ondan önce de 442 m (1,451 ft) ile Sears Kulesi'ndeydi. İkinci ve üçüncü kategorilerde liderlik önceden, 412 m ve 442 m ile yine Sears Kulesi'ndeydi.

Sears Kulesi, 527 m (1,729 ft) ile dördüncü kategoride hala lider durumdadır. Daha önceden birincilik Dünya Ticaret Merkezi'ndeydi (DTM) fakat Chicago kulesinin batı yayın anteninin 2000 yılında uzatılmasıyla, 11 Eylül saldırısından bir yıl kadar önce, DTM liderliği yitimiştir. Anteni dahil, birinci DTM kulesi 526 metreydi (1,727 ft). 11 Eylül 2001'de DTM, dünyanın yıkılan en uzun binası kategorisinde birinci oldu ve bu kategoride rekorlar kitabında, DTM'nin bir zamanlar bir blok uzağında olan Singer binasının yerini aldı.

Ostankino Kulesi ve CN Kulesi bu dört kategorinin dışında tutulmaktadır çünkü "içinde yaşanılmayan" binalardır. Bu tanımlama içinde katlar ve duvarlar olan çerçeve yapıları kapsamaktadır.

[değiştir] Her UYKYK Kategorisindeki Rekor Sahiplerinin Tarihi

Tarih (Olay)	1. Mimari Tepeye Kadar Yükseklik	2. İçinde Yaşanılan En Üst Kata Kadar Olan Yükseklik	3. Çatının Tepesine Kadar Yükseklik	4. Antenin Tepesine Kadar Yükseklik
2003 (Taipei 101'in tamamlanması)	Taipei 101	Taipei 101	Taipei 101	Sears Kulesi
2000 (Sears Kulesinin batı anteninin uzatılması)	Petronas İkiz Kuleleri	Sears Kulesi	Sears Kulesi	Sears Kulesi
1998 (Petronas Kulelerinin tamamlanması)	Petronas İkiz Kuleleri	Sears Kulesi	Sears Kulesi	Dünya Ticaret Merkezi
1996 (UYKYK'nin dört kategoriyi belirlemesi)	Sears Kulesi	Sears Kulesi	Sears Kulesi	Dünya Ticaret Merkezi

[değiştir] Dünya Tarihindeki En Uzun Binalar

Bu çizelgede "bina" derken kastedilen kendi başına ayakta duran herhangi bir yapıdır. Gergi destekli direkler ve diğer destekli yapılar dahil edilmemiştir.

Rekor Detayı		İsim ve Yer	Yapıldığı Yılı	Yükseklik		Notlar
Başlangıç	Son			m	ft
M.Ö. 2600 yy.	M.Ö. 2570 yy.	Sneferu'nun Kırmızı Piramiti, Mısır	M.Ö. 2600 yy.	105	345
M.Ö. 2570 yy.	M.S. 1300 yy.	Gize Piramitleri, Mısır	M.Ö. 2570 yy.	146	481	M.S. 1439, Büyük Piramit (Keops Piramidi zamanla yaklaşık 139 m (455 ft) yüksekliğe kadar aşınmıştır.
1300 yy.	1549	Lincoln Katedrali, İngiltere	1092–1311	160 (?)	525 (?)	Merkezi helezon 1549'da bir fırtınada yıkılmıştır; 525 fit olduğu iddia edilen yüksekliği bir kaynak tarafından "şüpheli" olarak kabul edilmektedir [1]. Diğer bütün kaynaklar yüksekliği konusunda anlaşmaktadırlar.
1549	1625	St. Olav'ın Kilisesi, Tallinn, Estonya	1438–1519	159 (?)	522 (?)	1625'te bir yıldırımın düşmesiyle helezon yanmıştır, birkaç defa tekrar yapılmıştır, şu anki yüksekliği 123 metredir.
1625	1847	Strasbourg Katedrali, Almanya, şu anda Fransa'ya dahil.	1439	142	469	Hala ayaktadır.
1847	1876	St. Nikolaikirche, Hamburg, Almanya	1846–1847	147	483	George Gilbert Scott tarafından tasarlanmıştır.
1876	1880	Notre Dame Katedrali, Rouen, Fransa	1202–1876	151	495
1880	1884	Köln Katedrali, Almanya	1248–1880	157	515
1884	1889	Washington Anıtı, ABD	1884	169	555
1889	1930	Eyfel Kulesi, Paris, Fransa	1889	300	986	1950'lerde telekomünikasyon kulesinin eklenmesi kulenin uzunluğunu 324 metreye ulaştırmıştır.
1930	1931	Chrysler Binası, New York, ABD	1928–1930	319	1046	Chrysler Binası halen dünyadaki en uzun tuğla binadır.
1931	1967	Empire State Binası, New York, ABD	1930–1931	381	1250
1967	1975	Ostankino Kulesi, Moskova, Rusya	1963–1967	537	1762
1975	Günümüzde	CN Kulesi, Toronto, Kanada	1973–1976	553	1815

Ayrıca bahsetmeye değer diğer yapılar arasında milattan önce 3. yüzyılda yapılmış olan ve uzunluğu 115-135 metre (383–440 ft) civarı olan İskenderiye Feneri gelmektedir. Yüzyıllarca dünyanın en uzun piramit olmayan yapısıydı. Bir diğer önemli yapı da Anuradhapura, Sri Lanka'daki Jetavanaramaya buddha anıtıdır. Üçüncü yüzyılda yapılan bu anıt 122 metre (400 ft) uzunluktaydı. Bu iki yapı bin yıldan fazla bir süre dünyanın piramit olmayan en uzun iki yapısıydı. İskenderiye Feneri'nin yıkılması ile Washington Anıtı'nın yapılması arasındaki dönemdeki en uzun "laik" yapılar, Siena'da 14. yüzyılın ilk yarısında inşa edilen, 102 metre uzunluğundaki Torre del Mangia ve 1109 ve 1119 yılları arasında yapılan, Bolonya, İtalya'daki, 97 metrelik Torre degli Asinelli sayılabilir.

[değiştir] Şu Anda Hala Ayakta Duran En Uzun Gökdelenlerin Mimari Tepelerine Göre Yüksekliklerinin Listesi

Bu liste, karşılaştırma kısmı hariç, özellikle seçilmiş bir yapı tipi ve uzunluk ölçüm sistemine göre hazırlanmıştır. Dünyadaki en yüksek yapıların çoğu gergi teli destekli yayın kuleleridir. Bu listedeki yapılar binanın en yüksek kısmına göre hazırlanmamıştır.

Derece	Adı ve yeri	Tamamlandığı Yıl	Mimari en tepe noktanın yüksekliği1		Kat sayısı
			m	ft
Binalar
1	Taipei 101, Taipei, Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti	2004	509	1,671	101
2	Petronas Kuleleri I. Kule, Kuala Lumpur, Malezya	1998	452	1,483	88
2 (beraberlik)	Petronas Kuleleri II. Kule, Kuala Lumpur, Malezya	1998	452	1,483	88
4	Sears Kulesi, Chicago (Illinois), Amerika Birleşik Devletleri	1974	442	1,451	110
5	Jin Mao Kulesi, Şanghay, Çin Halk Cumhuriyeti	1998	421	1,380	88
6	2 Uluslararası Finans Merkezi, Hong Kong, Çin Halk Cumhuriyeti	2003	415	1,362	88
7	Burj Dubai, Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri	2008	402	1,319	108
8	CITIC Plaza, Guangzhou, Çin Halk Cumhuriyeti	1997	391	1,283	80
9	Shun Hing Square, Shenzhen, Çin Halk Cumhuriyeti	1996	384	1,260	69
10	Empire State Binası, New York, Amerika Birleşik Devletleri	1931	381	1,250	102
11	Central Plaza, Hong Kong, Çin Halk Cumhuriyeti	1992	374	1,227	78
12	Çin Bankası Kulesi, Hong Kong, Çin Halk Cumhuriyeti	1990	367	1,205	70
13	Emirates Kuleleri, Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri	2000	355	1,163	54
14	Tuntex Sky Kulesi Kaohsiung, Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti	1997	348	1,140	85
15	Aon Merkezi, Chicago Illinois, Amerika Birleşik Devletleri	1973	346	1,136	83
16	The Center, Hong Kong, Çin Halk Cumhuriyeti	1998	346	1,135	73
17	John Hancock Center, Chicago Illinois, Amerika Birleşik Devletleri	1969	344	1,127	100
18	Shimao Uluslararası Plaza, Şanghay, Çin Halk Cumhuriyeti	2006	333	1,093	60
19	Minsheng Bankası Binası, Wuhan, Çin Halk Cumhuriyeti	2006	331	1,087	68
20	Ryugyong Oteli, Pyongyang, Kuzey Kore	1992	330	1,083	105
21	Q1 Kulesi, Gold Coast City, Avustralya	2005	323	1,058	78
22	Burj Al Arab Oteli, Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri	1999	321	1,053	60
23	Chrysler Binası, New York, Amerika Birleşik Devletleri	1930	319	1,046	77
24	Nina Kulesi I, Hong Kong, Çin Halk Cumhuriyeti	2006	319	1,046	80
25	Amerikan Bankası Binası, Atlanta, Georgia Amerika Birleşik Devletleri	1992	312	1,023	55
26	U.S. Bank Tower, Los Angeles Kaliforniya, Amerika Birleşik Devletleri	1989	310	1,018	73
27	Menara Telekom, Kuala Lumpur, Malezya	2001	310	1,017	55
28	Jumeirah Emirlikler Kulesi Oteli, Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri	2000	309	1,014	56
29	AT&T Şirket Merkezi, Chicago Illinois, Amerika Birleşik Devletleri	1989	307	1,007	60
30	JPMorganChase Tower, Houston, Texas, Amerika Birleşik Devletleri	1982	305	1,002	75
31	Baiyoke Kulesi II, Bangkok, Tayland	1997	304	997	85
32	Kraliyet Merkezi, Riyad, Suudi Arabistan	2002	302	992	41
Kule ve diğer yapıların karşılaştırılması
–	KVLY-TV kulesi, Fargo, Kuzey Dakota, Amerika Birleşik Devletleri	1963	629	2,063	–
1	CN Kulesi, Toronto (Ontario), Kanada	1976	553	1,815	–
2	Ostankino Kulesi, Moskova, Rusya	1967	540	1,772	–
3	Emley Moor, Huddersfield, Birleşik Krallık	1971	330.4	1,084	–
4	Gök Kule Auckland, Yeni Zelanda	1997	328	1,076	–
5	Sidney Kulesi, Sidney, Avustralya	1981	309	1,014	–

¹ İçinde yaşanılan ve katları olan binaları içerir yüksekliktir. Televizyon kulelerini ve antenleri içermez.

John Hancock Center	Aon Merkezi	Sears Kulesi	2 Uluslararası Finans Merkezi
Çin Bankası Kulesi	Central Plaza	Empire State Binası	Chrysler Binası
Dünya Ticaret Merkezi	London Eye	Keops Piramidi	CN Kulesi

[değiştir] Kaynak

Maddenin İngilizce Wikipedia sayfasından çeviri.

[değiştir] Dış bağlantılar

Dış bağlantılar İngilizce'dir.

• Gökdelenler hakkında herşey
• Gökdelen şemaları
• Gökdelen Sayfası
• Gökdelen Şehri
• Gökdelen Şehri forumu
• Guinness Rekorlar Kitabı'En Uzun Ofis Binası'
• Guinness Rekorlar Kitabı 'En Uzun Bina'
• http://www.infoplease.com/ipa/A0001338.html
• http://www.xs4all.nl/~hnetten/tallest.html
• http://www.civl.port.ac.uk/comp_prog/weird/tallest.html
• http://www.soyouwanna.com/site/toptens/buildings/buildings.html
• http://www.skyscrapernews.com
• Taipei 101 hakkında bilgiler