Ortodoksluk
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Hıristiyanlık |
 |
|
Hıristiyanlık Tarihi |
|
Hıristiyan Kutsal Metinleri |
|
Hıristiyan Mezhepleri |
Ortodoks Kilisesi, kendini İsa ve Oniki Havarisinin kurduğu orijinal Hristiyan toplumunun devamı olarak gören, 4. ve 8. yüzyıllar arasında toplanmış ekümenik konseylerin kanonik olduğunu kabul eden en eski Hristiyan mezhebidir. Dünyada yaklaşık 170 milyon cemaati vardır. Bu yönüyle sayı bakımından Roma Katolik Kilisesi ve Protestan Kilisesi'nden sonra üçüncü büyük Hristiyan mezhebidir. [1]
Ortodoks Kilisesi genellikle Doğu Ortodoks Kilisesi olarak anılır. Kilisenin başı (eşitlerin birincisi) İstanbul'daki Patrik'tir. Doğu Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan başlıca kiliseler Yunanistan, Rusya, Bulgaristan, Romanya ve Sırbistan kiliseleridir. Bununla birlikte Suriye, Koptik ve Habeşistan kiliseleri gibi bazı Asya ve Afrika kiliseleri de Doğu Ortodoks Kilisesi sınıflamasına dahil edilebilirler. [2]
Ortodoks kelimesi Yunanca (ορθός) doğru, düzgün ve (δόξα,δοξασία) şeref,inanç anlamlarına gelir. Genelde iki şekilde kullanılır:
- Meşru kilisenin resmi kararlarına uygun öğreti ve düşüncelerin bütünü.
- Doğu Hristiyan kiliselerince sürdürülen, Yunan ve Slavların çoğunun benimsediği mezhep.
Katoliklik gibi Ortodoksluk da 4. Ekümenik konsil olan Kadıköy Konsili'nin kararlarını tanıyan bir kilisedir ancak. Ortodoks kilisesi sadece ilk 7 konsili tanımış bundan sonra yapılanları geçersiz saymıştır.
Kadıköy Konsili'nde alınan karara göre:
İsa'da hem insani hem de tanrısal özellikler bulunmaktadır, bu özellikler Meryem İsa'yı doğurmadan önce de bulunmaktaydı İsa Tanrı olarak baba ile aynı özden, İnsan olarak da günahlar hariç insanlarla aynı özdendir. Dolayısıyla Meryem sadece İnsan olan İsa'nın değil Tanrı olan İsa'nın da anasıdır ve ona Tanrı Anası anlamına gelen Theotokos denilmelidir.
Bu farklı doğalar birleşmeden sonra hiçbir şekilde değişime uğramayıp kendi özelliklerini muhafaza etmişlerdir.
Çarmıhta acı çeken İsa'nın sadede İnsani doğasıdır, bu acı Tanrısal doğa'ya dokunmamıştır.
Aslında Diofizit görüşe yakın olan bu karara itiraz eden Monofizit piskoposlar kendi bağımsız kiliselerini kurmuşlardır.
Ortodoks Kilisesi, Katolikler'in tersine merkeziyetçi bir kilise olmayıp, her ülkede ayrı örgütlenmişlerdir. Her bağımsız ortodoks kilisenin bir başpiskoposu ve ona bağlı piskoposları bulunur. Başpiskopos kendi piskoposlarını seçer ve piskoposlarından oluşturduğu meclis ile (Sen Sinod) şehirlerin veya bölgelerin başında bulunan piskopos ya da metropolitleri vasıtasıyla tüm ülkedeni kiliselerin dini reisi olur.
Patrik, Katoliklikteki gibi devlet başkanı statüsünde değildir, diğer kendisi de bir başpiskopos olup sadece saygınlık bakımından diğerlerinden üst seviyededir ancak diğer başpiskoposların yönetim bölgelerine müdahale yetkisi yoktur.
Ortodokslukta Patriklerin ya da piskoposların yanılmazlık özellikleri yoktur bunun ifadesi dahi şirk kabul edilir.
Katolik Kilisesi ile Kutsal Ruh'un kaynağı ile ilgili bir tartışma sonucu görüş ayrılığına düşmüşlerdir. Ortodoksluğa göre Kutsal Ruh, Baba'dan çıkmışken. Katolikler'e göre Baba ile Oğul'dan çıkmıştır.
Bu ayrım sonucu Roma Kilise'si 1054 yılında Ayasofya'ya gönderdiği bir belge ile Ortodoksluk'tan tamamen ayrılmıştır ve iki kilise karşılıklı birbirlerini aforoz etmişlerdir.
1204 yılında 4. Haçlı seferleri sırasında, Haçlı ordusunun İstanbul'u yağmalayıp, Ortodoks kiliselerini basıp ortodoks rahiplerini öldürmesi üzerine nefret daha da artmıştır.
1964 yılında Dönemin Papa'sı Papa VI. Paul ile İstanbul Patriği Athenagoras karşılıklı olarak aforozları kaldırmışlardır. Ancak iki kilise arasındaki bu yumuşama halka yansımamıştır, Yunanlılar bu gün dahi IV. Haçlı seferlerinde Katoliklerin yaptıklarını affedemezler.
[değiştir] İnanç Sistemi
- Patrik ruhani başkandır, yanılabilir.
- Roma Kilisesi evrensel değildir, papa gibi o da yanılabilir.
- Ruh-ül Kudüs, Sadece Baba'dan çıkmıştır.
- Hz. İsa hem insan, hem tanrı tabiatına sahiptir.
- Sadece Hz. Meryem ve Aziz ikonalarına saygı gösterilir
- Komünyon (Kudas) ayininde ekmek mayalı olmalıdır ve şarap sulandırılmalıdır.
- 7 sakrament vardır
- Patrik, başpiskopos, piskopos ve keşişler dışındaki papazlar evlenebilir.
- Sadece ilk 7 konsilin kararları da kabul edilmelidir.
