Bulgaristan

Vikipedi, özgür ansiklopedi


Bayrak	Arma

Slogan: Bulgarca: Съединението прави силата
(Türkçe: "Birlikten kuvvet doğar")

Ulusal marş: Mila Rodino
("Sevgili Anavatan")

Başkent

Sofya

42°41′N 23°19′E

En büyük şehir Sofya

Resmi dil(ler)

Bulgarca

Hükümet Parlamenter demokrasi

- Başkan Georgi Parvanov (BSP)

- Başbakan Sergey Stanishev (BSP)

Bağımsızlık Osmanlı Devleti'nden

- Özerklik kazandı 3 Mart, 1878

- İlan etti 22 Eylül, 1908

Yüzölçümü

- Total 111.001,9 km² (102.)

42.858 sq mi

- Sular (%) %0.3

Nüfus

- 2005 est. 7.726.000 (93.)

- 2001 sayımına göre 7.932.984 [1]

- Yoğunluk 67/km² (100.)
174/sq mi

GSMH

(Satın alma gücü paritesi)

2005]] tahmini

- Toplam 62.292 milyar $ (64.)

- kişi başına 9.223 $ (66.)

Gelişmişlik Endeksi (2003) 0.808 (55.) – yüksek

Para birimi Lev (BGN)

Saat dilimi EET (UTC+2)

- Yaz EEST (UTC+3)

İnternet alan adı

.bg

Telefon kodu +359

Bulgaristan Türkleri
Ülke adı	Bulgaristan
Yaşayan Türk Grupları	Bulgaristan Türkleri
Tahmini Nüfus	3 milyon kadar
Yoğun Bulunduğu Şehirler	Plevne, Silistre, Rusçuk, Razgrad, Kırcaali, Hasköy, Mestanlı, Varna, Şumnu

Bulgaristan (Bulgarca: Bılgariya), Güneydoğu Avrupa'da, Balkan Yarımadası'nda yer alan bir ulus devlettir. Ülke, batıda Sırbistan ve Makedonya Cumhuriyeti, doğuda Karadeniz, kuzeyde Romanya, güneyde Yunanistan ve Türkiye ile çevrilidir.

[değiştir] Coğrafya

Rila Manastırı

Bulgaristan karlar altındayken uydudan çekilmiş fotoğraf

Balkan Dağları (Stara Planina) Bulgaristan'ı kuzeyde Tuna platosu, güneyde ise Trakya platosu olarak kabaca iki coğrafi bölgeye ayırır. Oldukça dağlık bir coğrafyaya sahip olan güney Bulgaristan'da Rodop ve Rila sıradağları yer alır. Ülkenin ve Balkanların en yüksek dağı olan 2925 metre rakımlı Musala Dağı da burada bulunmaktadır.

Ülkenin en önemli ırmağı olan Tuna Nehri, aynı zamanda Romanya-Bulgaristan sınırını oluşturur. Bulgaristan sınırları içerisinde doğup, Yunanistan-Türkiye sınırını oluşturarak Ege Denizi'ne dökülen Meriç (Maritsa) Bulgaristan'ın bir diğer önemli akarsuyudur.

[değiştir] İlleri (oblast)

Bulgaristan'ın İlleri

[değiştir] Tarih

Bulgar Hükümdarların Listesi

Bulgaristan'ın ilk sakinleri Hint-Avrupa kökenli bir kavim olan Traklardır. Milatla birlikte ülke önce Roma İmparatorluğu, sonraysa Bizans İmparatorluğu egemenliğine girer. M.S. 6. yüzyılda Slavlar ile birlikte Türk kökenli bir kavim olan Ön Bulgarlar bu alana yerleşir. Aristokratik tabakayı oluşturan Türk Bulgarları bir süre sonra Slavlaşarak dillerini, 10. yüzyıldan itibaren de Ortodoksluğu kabul edip dinlerini bırakarak asimile olmuşlardır.

Kutsal Tapınak Kalıntıları

Bizans İmparatorluğu yıkılıncaya değin Bizans ile savaşıp hakimiyet alanlarını genişleten Bulgarlar, bir ara 1018-1186 yılları arasında yeniden Bizans İmparatorluğu'nun egemenliğine girmiştir. 14. yüzyılda Türklerin Rumeli'ye çıkmasından sonra bağımsızlıklarını yitirerek Osmanlı Devleti'nin egemenliğine girmişlerdir.

Osmanlı Devleti'nin gerilemeye başlaması ve Çarlık Rusyası'nın da desteğiyle, Balkanların tümünde olduğu gibi Bulgaristan'da da ulusal kurtuluş hareketi alevlenmiş, 93 Harbi'nden yenilgiyle çıkan Osmanlı Devleti, Bulgaristan'ı 1878 yılında içişlerinde bağımsız prenslik olarak, 1908 senesinde ise tam bağımsız çarlık olarak tanımıştır.

Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlılarla aynı cephede savaşa katılan Bulgaristan, İkinci Dünya Savaşı'na da Almanya saflarında katılarak her iki savaştan da yenilgiyle çıkmıştır.

İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Balkanlar'da ilerleyen Sovyet ordusunun da yardımıyla Georgi Dimitrov önderliğinde sosyalist rejime geçen ülke, soğuk savaş yıllarında Varşova Paktı'nın üyesi olarak kalmış, geçen yüzyılın 80'li yıllarından itibaren ise topraklarındaki Türk azınlığa uyguladığı zorla bulgarlaştırma politikalarıyla dünyanın tepkisini çekmiş ve bunun faturasını 1989'da bulgar ekonomisine ağır bir darbe vuran Bulgaristan'dan Türkiye'ye yarım milyona yakın insanın göçüyle ödemiştir.

Doğu Bloku'nun çözülmesiyle 1990 yılında sözde sosyalist rejimin yıkıldığı Bulgaristan, Türk azınlığa yönelik asimilasyon politikalarını da terk ederek komşusu Türkiye ile olan ilişkilerini oldukça olumlu bir temele oturtmuştur. Ülke 2007 yılında Avrupa Birliği'ne katılmıştır.

Bulgaristan başbakanları

[değiştir] Ekonomi

Sofya Metrosu

1990'a değin devlet yönetiminde sosyalist ekonominin hakim olduğu ülke, Doğu Bloku'nun çözülmesi sonucu Sovyet pazarını kaybetmesi ve kapitalist ekonomiye eklemlenme sorunları nedeniyle 90'lı yıllar boyunca milli gelirin % 70'e yakın küçüldüğü çok ağır bir ekonomik bunalım yaşamıştır. Bulgar ekonomisi, 90'lı yılların sonundan itibaren toparlanma sürecine girmiş olsa da, halkının gereksinimlerini yeterince karşılayabilen istikrarlı bir iktisadi yapı olmaktan hala çok uzaktadır. Ekonomi ile ilgili bazı istatistik veriler şöyledir: Milli gelir (2001): 13,5 milyar $, kişi başına düşen milli gelir: 1690 $, devlet borçları: 10 milyar $, devlet gelirleri (2000): 4,2 milyar $, devlet giderleri (2000): 4,4 milyar $, enflasyon (2001): % 93, ekonominin sektörlere göre dağılımı (2001): hizmet: % 57, endüstri: % 29, tarım: % 14

[değiştir] Din

Bulgaristan nüfusu'nun büyük bir kısmı Ortodoks Hıristiyan'dır (6,552,751). Bunun yanında başta Türkler olmak üzere 966,978 Müslüman ülkede yaşamaktadır.

[değiştir] Bulgaristan Türkleri

Ana madde: Bulgaristan Türkleri

Banyabaşı Camii

Bulgaristan'da, yakın zamana değin Türkiye ve Bulgaristan arasındaki ilişkileri Bulgar devletinin inkar ve zorla asimilasyon politikaları dolayısıyla geren, çok sayıda Türk asıllı Bulgaristan vatandaşı yaşamaktadır.

Bulgaristan'daki Türk azınlığın kökleri Anadolu'ya dayanır. Rumeli'nin 14. yüzyılda Osmanlılarca ele geçirilmesiyle Osmanlılar, Anadolu'daki diğer beyliklerin ve yarı göçebe aşiretlerin gücünün kırılması amacıyla, çok sayıda Türkü bilinçli olarak Balkanlara yerleştirmiştir. Tarih boyunca yaşanan çeşitli savaş ve çatışmalar dolayısıyla Bulgaristan'dan Türkiye'ye dört büyük göç dalgası yönelmiştir:

Bunlardan ilki Osmanlıların 93 Harbi'nde Ruslar karşısında bozguna uğramasının ardından yaşanan 1878 göçüdür. İkinci göç dalgası Balkan Harbi'nde yenilgiye uğrayan Osmanlı Devleti'nin Rumeli'deki tüm topraklarını Trakya dışında terketmek durumunda kalması sonucu 1912 yılında gerçekleşmiştir.

Üçüncü büyük göç İkinci Dünya Savaşı sonrası sosyalist rejime geçen Bulgaristan'ın tarım arazilerini devletleştirmesi ve Türkiye'nin Kore Savaşı'na katılması sebebiyle Moskova'dan Bulgar devletine yöneltilen, Türkiye'ye misilleme amaçlı Türk göçünün teşvik edilmesi talebi sonucu 1950-1951 yılları arasında yaşanan göçtür.

Dördüncü ve en son göç dalgası 1989 senesinde Bulgar devletinin asimilasyon politikalarına tepki olarak, dönemin başbakanı Turgut Özal'ın çabalarıyla gerçekleşmiştir.

Yaşanan tüm bu göçlere karşın Bulgaristan'da kesin sayısı tam olarak bilinmese de halen 1 milyonu aşkın Türkün yaşadığı tahmin edilmektedir. 1910'da, bu rakamın 2 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yani Dünya'da, ataları Bulgaristan Türkü olan yaklaşık 5 milyon kişi vardır.

1965 Bulgaristan nüfus sayımı sonuçlarına göre Türklerin toplam nüfusa oranının % 10 ve üzerinde olduğu bulgar yönetim birimleri aşağıdaki gibidir:

Kırcaali: % 72
Razgrad: % 48
Şumnu: % 34
Eski Cuma: % 32
Silistre: % 30
Hacıoğlu Pazarcık: % 17
Burgaz: % 11
Rusçuk: % 10

Bu istatistik '89 göçünden önce yapıldığı için değerlerin güncelliği kuşkuludur Son yıllarda Türk azınlık üzerindeki baskı politikasına son veren Bulgaristan, Avrupa Birliği'nin de baskıları yüzünden, bu ülkede yaşayan Türklerle kalcı bir uzlaşma kapısını aralamış görünmektedir.