Süleyman Demirel
Vikipedi, özgür ansiklopedi
![]() |
|
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı | |
---|---|
Görevde 16 Mayıs 1993 – 16 Mayıs 2000 |
|
Önce gelen | Turgut Özal |
Sonra gelen | Ahmet Necdet Sezer |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı |
|
Görevde 27 Ekim 1965, 31 Mart 1975, 21 Temmuz 1977, 12 Kasım 1979, 20 Kasım 1991 – 26 Mart 1971, 21 Haziran 1977, 5 Ocak 1978, 12 Eylül 1980, 16 Mayıs 1993 |
|
Önce gelen | Suat Hayri Ürgüplü, Sadi Irmak, Bülent Ecevit, Mesut Yılmaz |
Sonra gelen | Nihat Erim, Bülent Ecevit, Bülent Ulusu, Tansu Çiller |
Doğum |
1 Kasım 1924 Isparta, Türkiye |
Siyasi parti | Adalet Partisi, Doğru Yol Partisi |
Sami Süleyman Demirel (d. 1 Kasım 1924, Isparta), Türk siyasetçi ve inşaat mühendisi. 7 defa Türkiye Cumhuriyeti başbakanı ve 9. cumhurbaşkanı.
Konu başlıkları |
[değiştir] Hayatı
1 Kasım 1924'te Isparta'nın Atabey ilçesine bağlı İslamköy'de doğdu. İlköğrenimini doğduğu köyde, ortaokul ve liseyi Isparta ve Afyon'da bitirdi. Şubat 1949'da İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'nden mezun oldu. Aynı yıl Elektrik İşleri Etüd İdaresi' nde göreve başladı. Önce 1949-1950, daha sonra 1954-1955 yıllarında Amerika Birleşik Devletleri'nde barajlar, sulama ve elektrifikasyon konularında ihtisas yaptı.
Dolaksızoğlu, (Dolaksızyan ya da Dolakçıyan diye de anılır); önce dayılarının soyadı Gündoğdu ile anılıp, sonra Demirel soyadını aldığı söylenir.
[değiştir] Görevleri
1954 yılında Barajlar Dairesi Başkanı, 1955 yılında da Devlet Su İşleri Genel Müdürü oldu. Bu arada Eisenhower Vakfı'nın onu bursiyer olarak seçmesiyle ABD'ye gitti. 1962-1964 yılları arasında serbest müşavir-mühendis olarak çalıştı. Aynı yıllarda Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde su mühendisliği konusunda dersler verdi.
[değiştir] Siyasi hayatı
- Siyasî yaşamına, 1962 yılında, Adalet Partisi Genel İdare Kurulu üyeliği ile başladı.
- 28 Kasım 1964 tarihinde bu partiye genel başkan seçilmesinin ardından, kurulmasını sağladığı ve Şubat-Ekim 1965 tarihleri arasında görev yapan koalisyon hükûmetinde meclis dışından Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı.
[değiştir] Başbakanlığı
10 Ekim 1965'de yapılan genel seçimlerde başında bulunduğu AP, yüzde 53 oy alarak tek başına iktidar oldu. Bu seçimlerde Isparta Milletvekili olarak parlamentoya girdi ve Türkiye'nin 12. Başbakanı olarak hükûmeti kurdu. Bu hükûmet 4 yıl sürdü. 10 Ekim 1969 tarihindeki genel seçimlerde de Adalet Partisi yine tek başına iktidar oldu.
[değiştir] 31. T.C. Hükûmeti ve Demirel İcraatı
Daha sonra, parti içi bir kriz dolayısı ile, 32. T.C. Hükûmeti'ni kurmak durumunda kaldı.
[değiştir] 32. Hükümet ve Demirel İcraatı
12 Mart 1971 muhtırası üzerine, başbakanlık görevini bıraktı. 1971 ile 1980 arasında, 1975, 1977 ve 1979'da 3 defa daha hükûmet kurdu.
12 Eylül 1980 müdahalesi üzerine görevi bıraktı ve 7 sene yasaklı olarak siyaset dışı kaldı. 6 Eylül 1987'de yapılan halk oylaması ile yasaklar kaldırıldı ve 24 Eylül 1987 tarihinde, Doğru Yol Partisi Genel Başkanlığı'na seçildi. 29 Kasım 1987'de yapılan genel seçimlerde Isparta Milletvekili olarak tekrar TBMM'ne girdi. 20 Ekim 1991 tarihinde yapılan genel seçimler sonrasında, DYP ile Sosyal Demokrat Halkçı Parti'nin biraraya gelerek kurduğu 49. T.C. Hükümeti'nde Başbakan olarak görev aldı.
30 yaşında genel müdür, 40 yaşında önce parti genel başkanı, sonra başbakan olmuş; 12 seneye yaklaşan başbakanlık görevinde, Türkiye'nin kalkınması ve gelişmesine çeşitli hizmetlerde bulunmuştur. Türkiye'nin en genç genel müdürü, en genç başbakanı ve İsmet İnönü'den sonra en uzun başbakanlık yapmış kişisidir. 6 dönem Isparta Milletvekilliği yapmış, 7 sene yasaklı kalmış, 6 defa hükûmetten gitmiş, 7 defa hükûmet kurmuştur. "Dün dündür, bugün bugündür.", "Verdimse ben verdim.", "Memlekette benzin vardı da biz mi içtik?", "Yollar yürümekle aşınmaz." sözleri meşhurdur.
En çok kullandığı söz ise biraz müsade buyrun düşüneyim anlamını taşıyan Binaenaleyh'dir.
[değiştir] Cumhurbaşkanlığı
16 Mayıs 1993 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı olarak seçildi. Görevini 2000 yılında dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı ve kendisi gibi Afyon Lisesi mezunu olan Ahmet Necdet Sezer'e devretti. Cumhurbaşkanlığı görevini tamamladıktan sonra aktif siyaseti bırakmıştır.
![]() |
Vikisöz'de Süleyman Demirel ile ilgili özlü sözler bulunur. |
[değiştir] Dış bağlantılar
Önce gelen: Turgut Özal |
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı 16 Mayıs 1993 - 16 Mayıs 2000 |
Sonra gelen: Ahmet Necdet Sezer |
Önce gelen: Suat Hayri Ürgüplü |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı 27 Ekim 1965 - 26 Mart 1971 |
Sonra gelen: Nihat Erim |
Önce gelen: Sadi Irmak |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı 31 Mart 1975 - 21 Haziran 1977 |
Sonra gelen: Bülent Ecevit |
Önce gelen: Bülent Ecevit |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı 21 Temmuz 1977 - 5 Ocak 1978 |
Sonra gelen: Bülent Ecevit |
Önce gelen: Bülent Ecevit |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı 12 Kasım 1979 - 12 Eylül 1980 |
Sonra gelen: Bülent Ulusu |
Önce gelen: Mesut Yılmaz |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı 20 Kasım 1991 - 16 Mayıs 1993 |
Sonra gelen: Tansu Çiller |
Önce gelen: Ragıp Gümüşpala |
Adalet Partisi Genel Başkanı 28 Kasım 1964 - 12 Eylül 1980 |
Sonra gelen: Doğru Yol Partisi adına Ahmet Nusret Tuna |
Önce gelen: Hüsamettin Cindoruk |
Doğru Yol Partisi Genel Başkanı 24 Eylül 1987 - 16 Mayıs 1993 |
Sonra gelen: Tansu Çiller |
![]() |
Mustafa Kemal Atatürk | İsmet İnönü | Celal Bayar | Cemal Gürsel | Cevdet Sunay | Fahri Korutürk |
![]() |
![]() |
|
---|---|
Kurtuluş Savaşı Dönemi Başbakanları Mustafa Kemal Atatürk | Mustafa Fevzi Çakmak | Hüseyin Rauf Orbay Cumhuriyet Dönemi Başbakanları İsmet İnönü | Ali Fethi Okyar | İsmet İnönü | Celal Bayar | Dr. Refik Saydam | Şükrü Saracoğlu | Recep Peker | Hasan Saka | Şemsettin Günaltay | Adnan Menderes | Cemal Gürsel | İsmet İnönü | Suat Hayri Ürgüplü | Süleyman Demirel | Prof. Dr. Nihat Erim | Ferit Melen | Naim Talu | Bülent Ecevit | Ord.Prof. Sadi Irmak | Süleyman Demirel | Bülent Ecevit | Süleyman Demirel | Bülent Ecevit | Süleyman Demirel | Bülent Ulusu | Turgut Özal | Yıldırım Akbulut | Mesut Yılmaz | Süleyman Demirel | Tansu Çiller | Mesut Yılmaz | Necmettin Erbakan | Mesut Yılmaz | Bülent Ecevit | Abdullah Gül | Recep Tayyip Erdoğan |
Başbakan: Suat Hayri Ürgüplü
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı: Süleyman Demirel
Devlet Bakanı: Mehmet Altınsoy · Hüseyin Ataman · Şekip İnal
Gümrük ve Tekel Bakanı: Ahmet Topaloğlu · Adalet Bakanı: İhsan Köknel · İrfan Baran · Milli Savunma Bakanı: Hasan Dinçer · Mustafa Hazım Dağlı · İçişleri Bakanı: İzzet Gener · İsmail Hakkı Aydoğan · Dışişleri Bakanı: Hasan Esat Işık · Maliye Bakanı: İhsan Gürsan · Milli Eğitim Bakanı: Nevzat Cihan Bilgehan · İmar ve İskan Bakanı: Ali Recai İskenderoğlu · Bayındırlık Bakanı: Orhan Alp · Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı : Mehmet Faruk Sükan · Ulaştırma Bakanı: Kazım Yurdakul · Mithat San Tarım Bakanı: Turhan Kapanlı · Köyişleri Bakanı: Seyfi Öztürk · Çalışma Bakanı: İhsan Sabri Çağlayangil · Ticaret Bakanı: Mustafa Macit Zeren · Sanayi Bakanı: Ali Naili Erdem · Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı: Mehmet Turgut · Turizm ve Tanıtma Bakanı: İsmail Hakkı Akdoğan · Ömer Zekai Dorman
Başbakan: Süleyman Demirel
Devlet Bakanı: Nevzat Cihat Bilgehan · Seyfi Öztürk · Hüsamettin Atabeyli · Ali Fuat Alişan · Sadık Tekin Müftüoülu · Mehmet Kamil Ocak
Gümrük ve Tekel Bakanı: Nahit Menteşe · İbrahim Tekin · Adalet Bakanı: Hasan Dinçer · Hidayet Aydıner · Milli Savunma Bakanı: Ahmet Topaloğlu · İçişleri Bakanı: Salih Ragıp Üner · Mehmet Faruk Sükan · Dışişleri Bakanı: İhsan Sabri Çağlayangil · Maliye Bakanı: İhsan Gürsan · Ahmet Topaloğlu · Nevzat Cihat Bilgehan · Milli Eğitim Bakanı: Orhan Dengiz · Mehmet İlhami Ertem · İmar ve İskan Bakanı: Haldun Menteşeoğlu · Bayındırlık Bakanı: İbrahim Ethem Erdinç · Orhan Alp · Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı : Vedat Ali Özkan · Edip Somunoğlu · Ulaştırma Bakanı: Saadettin Bilgiç · Mehmet İzmen · Seyfi Öztürk · Tarım Bakanı: Bahri Dağdaş · Ali Mesut Erez · Köyişleri Bakanı: Sabit Osman Avcı · Mehmet Selahattin Kılıç · Turgut Toker · Çalışma Bakanı: Turgut Toker · Ali Naili Erdem · Seyfi Öztürk · Ticaret Bakanı: Ahmet Türkel · Sadık Tekin Müftüoğlu · Mustafa Macit Zeren · Nevzat Cihat Bilgehan · Sanayi Bakanı: Mehmet Turgut · Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı: İbrahim Deriner · Refet Sezgin · Turizm ve Tanıtma Bakanı: Nihad Kürşad · Orman Bakanı: Sabit Osman Avcı ·
Başbakan: Süleyman Demirel
Devlet Bakanı: Mehmet Turan Bilgin · Refet Sezgin · Gürhan Titrek · Hüsamettin Atabeyli
Gençlik ve Spor Bakanı: İsmet Sezgin · Gümrük ve Tekel Bakanı: Ahmet İhsan Birincioğlu · Adalet Bakanı: Yusuf Ziya Önder · Milli Savunma Bakanı: Ahmet Topaloğlu · İçişleri Bakanı: Haldun Menteşeoğlu · Dışişleri Bakanı: İhsan Sabri Çağlayangil · Maliye Bakanı: Ali Mesut Erez · Milli Eğitim Bakanı: Orhan Oğuz · İmar ve İskan Bakanı: Hayrettin Nakipoğlu · Bayındırlık Bakanı: Turgut Yaşar Gülez · Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı : Vedat Ali Özkan · Ulaştırma Bakanı: Nahit Menteşe · Tarım Bakanı: Mehmet İlhami Ertem · Köyişleri Bakanı: Turhan Kapanlı · Çalışma Bakanı: Seyfi Öztürk · Ticaret Bakanı: Gürhan Titrek · Ahmet Dallı · Sanayi Bakanı: Mehmet Selahattin Kılıç · Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı: Sabit Osman Avcı · Turizm ve Tanıtma Bakanı: Necmettin Cevheri · Orman Bakanı: Hüseyin Özalp ·
Başbakan: Süleyman Demirel
Devlet Bakanı: Hüsamettin Atabeyli · Refet Sezgin · Hasan Dinçer · Mehmet Turan Bilgin
Gençlik ve Spor Bakanı: İsmet Sezgin · Gümrük ve Tekel Bakanı: Ahmet İhsan Birincioğlu · Adalet Bakanı: Yusuf Ziya Önder · Milli Savunma Bakanı: Ahmet Topaloğlu · İçişleri Bakanı: Haldun Menteşeoğlu · Dışişleri Bakanı: İhsan Sabri Çağlayangil · Maliye Bakanı: Ali Mesut Erez · Milli Eğitim Bakanı: Orhan Oğuz · İmar ve İskan Bakanı: Hayrettin Nakipoğlu · Bayındırlık Bakanı: Turgut Yaşar Gülez · Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı : Vedat Ali Özkan · Ulaştırma Bakanı: Nahit Menteşe · Tarım Bakanı: Mehmet İlhami Ertem · Köyişleri Bakanı: Turhan Kapanlı · Çalışma Bakanı: Seyfi Öztürk · Ticaret Bakanı: Gürhan Titrek · Sanayi Bakanı: Mehmet Selahattin Kılıç · Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı: Sabit Osman Avcı · Nahit Menteşe · Mehmet Selahattin Kılıç · Turizm ve Tanıtma Bakanı: Necmettin Cevheri · Orman Bakanı: Hüseyin Özalp ·
Başbakan: Süleyman Demirel
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı: Alparslan Türkeş · Turhan Feyzioğlu · Necmettin Erbakan
Devlet Bakanı: Hayrettin Karaca · Hasan Aksay · Mustafa Kemal Erkovan · Osman Albayrak · Seyfi Öztürk
Gençlik ve Spor Bakanı: Ali Şevki Erek · Gümrük ve Tekel Bakanı: Orhan Öztrak · Adalet Bakanı: İsmail Müftüoğlu · Zeyyat Baykara · Milli Savunma Bakanı: Ferit Melen · İçişleri Bakanı: Sabahattin Özbek · Dışişleri Bakanı: İhsan Sabri Çağlayangil · Maliye Bakanı: Yılmaz Ergenekon · Milli Eğitim Bakanı: Ali Naili Erdem · İmar ve İskan Bakanı: Nurettin Ok · Bayındırlık Bakanı: Fehim Adak · Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı : Kemal Demir · Vefa Tanır · Ulaştırma Bakanı: Nahit Menteşe · Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı: Korkut Özal · Köyişleri Bakanı: Vefa Poyraz · Sosyal Güvenlik Bakanı: Ahmet Mahir Ablum · Çalışma Bakanı: Ahmet Tevfik Paksu · Şevket Kazan · Ticaret Bakanı: Halil Başol · Sanayi ve Teknoloji Bakanı: Abdülkerim Doğru · Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı: Mehmet Selahattin Kılıç · Kültür Bakanı: Rıfkı Danışman · Turizm ve Tanıtma Bakanı: Nahit Menteşe · Lütfi Tokoğlu · Orman Bakanı: Turhan Kapanlı
Başbakan: Süleyman Demirel
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı: Necmettin Erbakan · Alparslan Türkeş
Devlet Bakanı: Sadi Somuncuoğlu · Süleyman Arif Emre · Ali Şevki Erek · Seyfi Öztürk
Gençlik ve Spor Bakanı: Önol Şakar · Mehmet Selahattin Kılıç · Ali Şevki Erek · Gümrük ve Tekel Bakanı: Gün Sazak · Adalet Bakanı: Necmettin Cevheri · Milli Savunma Bakanı: Nevzat Cihat Bilgehan · Sadettin Bilgiç · Turhan Kapanlı · İçişleri Bakanı: Korkut Özal · Dışişleri Bakanı: İhsan Sabri Çağlayangil · Maliye Bakanı: Nevzat Cihat Bilgehan · Milli Eğitim Bakanı: Nahit Menteşe · İmar ve İskan Bakanı: Mehmet Recai Kutan · Bayındırlık Bakanı: Mehmet Selahattin Kılıç · Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı : Cengiz Gökçek · Ulaştırma Bakanı: Yılmaz Ergenekon · Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı: Fehim Adak · Köyişleri ve Kooperatifler Bakanı: Turgut Yücel · Çalışma Bakanı: Fehmi Cumalıoğlu · Sosyal Güvenlik Bakanı: Mehmet İlhami Ertem · Turhan Kapanlı · Mehmet Selahattin Kılıç · Ticaret Bakanı: Agah Oktay Güner · Sanayi ve Teknoloji Bakanı: Oğuzhan Asiltürk · Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı: Kamran İnan · Kültür Bakanı: Avni Akyol · Turizm ve Tanıtma Bakanı: İskender Cenap Ege · Orman Bakanı: Sabahattin Savcı
Başbakan: Süleyman Demirel
Devlet Bakanı: Ahmet Karahan · Köksal Toptan · Ekrem Ceyhun · Metin Musaoğlu · Muhammet Kelleci · Orhan Eren
Gençlik ve Spor Bakanı: Talat Asal · Gümrük ve Tekel Bakanı: Ahmet Çakmak · Adalet Bakanı: Ömer Ucuzal · Milli Savunma Bakanı: Ahmet İhsan Birincioğlu · İçişleri Bakanı: Orhan Eren · Mustafa Gülcügil · Dışişleri Bakanı: Hayrettin Erkmen · Maliye Bakanı: İsmet Sezgin · Milli Eğitim Bakanı: Orhan Cemal Fersoy · İmar ve İskan Bakanı: Turgut Toker · Bayındırlık Bakanı: Mehmet Selahattin Kılıç · Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı : Ali Münif İslamoğlu · Ulaştırma Bakanı: Hüseyin Özalp · Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı: Cemal Külahlı · Köyişleri ve Kooperatifler Bakanı: Ahmet Karayiğit · Çalışma Bakanı: Hüseyin Cahit Erdemir · Sosyal Güvenlik Bakanı: Sümer Oral · Ticaret Bakanı: Halil Başol · Sanayi ve Teknoloji Bakanı: Nuri Kemal Bayar · Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı: Ahmet Esat Kıratlıoğlu · Kültür Bakanı: Tevfik Koraltan · Turizm ve Tanıtma Bakanı: Barlas Kuntay · Orman Bakanı: Hasan Ekinci
Başbakan: Süleyman Demirel
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı: Erdal İnönü
Devlet Bakanı: Ömer Barutçu · Cavit Çağlar · Erman Şahin · Tansu Çiller · Mehmet Kahraman · Orhan Sefa Kilercioğlu · Güler İleri · Gökberk Ergenekon · Ekrem Ceyhun · Mehmet Ali Yılmaz · Mehmet Batallı · Sümer Oral · Akın Gönen · Türkan Akyol · Şerif Ercan · İbrahim Tez
Adalet Bakanı: Seyfi Oktay · Milli Savunma Bakanı: Nevzat Ayaz · İçişleri Bakanı: İsmet Sezgin · Dışişleri Bakanı: Hikmet Çetin · Maliye ve Gümrük Bakanı: Sümer Oral · Milli Eğitim Bakanı: Köksal Toptan · Bayındırlık ve İskan Bakanı: Onur Kumbaracıbaşı · Sağlık Bakanı : Yıldırım Aktuna · Ulaştırma Bakanı: Yaşar Topçu · Tarım ve Köy İşleri Bakanı: Necmettin Cevheri · Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı: Mehmet Moğultay · Sanayi ve Ticaret Bakanı: Tahir Köse · Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı: Ersin Faralyalı · Kültür Bakanı: Fikri Sağlar · Turizm Bakanı: Abdülkadir Ateş · Çevre Bakanı: Doğancan Akyürek · Orman Bakanı: Vefa Tanır ·
Sayfa kategorileri: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları | Türkiye Cumhuriyeti Başbakanları | 29. Hükümet - Suat Hayri Ürgüplü Hükümeti | 30. Hükümet - 1. Demirel Hükümeti | 31. Hükümet - 2. Demirel Hükümeti | 32. Hükümet - 3. Demirel Hükümeti | 39. Hükümet - 4. Demirel, 1. MC Hükümeti | 41. Hükümet - 5. Demirel, 2. MC Hükümeti | 43. Hükümet - 6. Demirel Hükümeti | 49. Hükümet - 7. Demirel Hükümeti | Türk siyasetçiler | 1924 doğumlular | İstanbul Teknik Üniversitesi mezunları